صحنه را خالی نکنید/ چند روایت از «دراماتورژی انصراف»

به گزارش خبرنگار سردبیر پرس، «دراماتورژی انصراف» از سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از دیدگاه هنرمندان، مسئولان و مردم به عنوان یکی از تازه‌ترین آثار پژوهشی – تالیفی حوزه تئاتر است که به تازگی به نویسندگی و پژوهش رویا سلیمی توسط انتشارات «تاریخ و ادب» منتشر شد.
این کتاب با رویکرد مخاطب‌شناسی به سنجش نظر اهالی تئاتر درباره رویداد انصراف جمعی از هنرمندان در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پرداخته است.
در مقدمه کتاب آمده است: «در پی انصراف گروهی از هنرمندان از جشنواره‌های فجر سال ۱۳۹۸، از سینما و تئاتر تا موسیقی، تجسمی و شعر؛ دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی پیرامون این تصمیم شکل گرفت. اما در این میان نظر مخاطبان که اساساً این آثار برای آنها ساخته و اجرا خواهد شد، پرسیده نشد. مخاطبی که مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور را در ماه‌های پایانی سال دنبال می‌کند.»
این کتاب پژوهشی با استفاده از روش پیمایش و تنظیم پرسشنامه و نظرخواهی از اهالی تئاتر، پشت درهای سالن‌های نمایش در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر درباره دلایل و نتایج انصراف گروه‌های تئاتری از جشنواره در اعتراض به سقوط هواپیمای اوکراینی نظرسنجی کرده است.
این پژوهش کاربردی هرچند با حجم نمونه منحصر به سالن‌های تئاتر شهر، خانه هنرمندان، شهرزاد و دیگر تماشاخانه‌ها سعی دارد تصمیم هنرمندان و مسئولان در خصوص انصراف را از نگاه مخاطبان بکاود و بررسی کند. مسئله محوری این کتاب این است که آیا تماشاگران تئاتر، این شیوه واکنش نسبت به مسائل گوناگون را از سوی هنرمندان می‌پسندند یا ترجیح می‌دهند بازتاب آن را در صحنه تئاتر به نظاره بنشینند؟
ساختار «دراماتورژی انصراف» به مثابه نمایشی در چندین پرده است که نویسنده با شرح ماوقع از لحظه شروع این رویداد به «شروع نمایش» تا پایان جشنواره به «تماشای انصراف» نامگذاری کرده است. شاید بتوان گفت درواقع نویسنده انصراف جمعی از هنرمندان در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را همانند نمایشی در چند پرده دراماتورژی کرده است. اما تفاوت آن با درام نه وجه دراماتیک ماجرا بلکه توجه به نگاه علمی و پژوهشی به واکنش انصراف است. این پژوهش با پرسشنامه‌ای ۲۱ گویه‌ای، به بررسی نظر مخاطبان پرداخته است و نتایج را پیش روی اهالی تئاتر از مسئولان تا هنرمندان و مخاطبان تئاتر قرار می‌دهد.
لزوم نگاه علمی و فارغ از هیاهوی رسانه‌ای و احساسی به جریانات پیرامون حوزه تئاتر، از موضوعاتی است که به نظر می‌رسد نیاز به توجه و دقت بیشتری داشته باشد و جای این گونه پژوهش‌ها در عرصه هنر خالی است.
از ویژگی‌های دیگر این کتاب می‌توان به روزآمد بودن و حضور در لحظه جریانات این رخداد اشاره کرد. در بازه زمانی کوتاهی از شروع این انصراف‌ها تا برگزاری جشنواره، پای به پای اتفاقات ضمن ثبت آنها به نظرسنجی از مخاطبان پرداخته و اصطلاحاً دم را غنیمت شمرده است.»
این کتاب در ۱۱۸ صفحه با قیمت ۴۵ هزار تومان در کتاب فروشی‌ها قابل دسترسی است.