ضرورت توجه به شفافیت درهمه ارکان انتخابات/مردم بهترین ناظر هستند

سردبیر پرس – گروه استان‌ها – مریم یاوری: انتخابات در هر کشوری از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی است، رویدادی که منجر به وارد کردن افراد به سیستم‌های تصمیم‌گیری در کشور می‌شود و برای چهار تا هشت سال این افراد تصمیم‌گیر شرایط جامعه خواهند شد.
هر انتخاباتی بنا بر جایگاهی که دارد از اهمیت بالایی برخوردار است و از این رو افرادی که قرار است در معرض انتخاب قرار گیرند باید دارای شرایط خاص بوده و با ساز و کار مبتنی بر شفافیت همه توانایی‌ها و برنامه‌های خود را ارائه دهد.
ضروری است که همه جلسات شوراها علنی باشد و شهروندان امکان حضور در جلسات شورا و حضور در تصمیم گیری‌ها را داشته باشند. اینکه جلسات پشت درب‌های بسته انجام شود و تصمیم‌گیری‌ها محرمانه تلقی شود زمینه سو استفاده و فساد را فراهم می‌کند
برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و ششمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا در خرداد سال ۱۴۰۰ نیز از مهم‌ترین رویدادهای پیشرو در کشور ایران است، انتخاباتی که می‌تواند در تعیین سرنوشت جامعه حداقل در چهار سال آینده تأثیر بسزایی داشته باشد.
هنوز تا زمان تبلیغات کاندیداهای شورای شهر و روستا چندی روزی مانده و ما در آستانه آغاز این مرحله گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام قدرت‌الله خسروشاهی، عضو هیئت علمی حقوق دانشگاه اصفهان داشته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
اصل وجود شوراها را چگونه می‌بینید؟
اصل وجود شوراها به عنوان نهاد تصمیم گیرنده در محیط‌های مختلف باعث تمرکز زدایی در حوزه برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و اجرا می‌شود و در اصل شورای شهر نهادی ارزشمند است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیش‌بینی شده، دارای قانون است و حدود ۲۰ سال است که فعال است.
روند عملکرد این نهاد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این نهاد در دوره‌های نخست آغاز فعالیت عملکرد خوبی را از خود برجای گذاشت اما متأسفانه اخیراً اتفاقاتی که افتاده و سو استفاده‌هایی که برخی از اعضای شوراها با همکاری شهرداران از موقعیت خود داشتند و در برخی از شهرها همه اعضای شورا به دلیل تخلف عزل شدند و شورا منحل شد، چهره این نهاد را مخدوش کرد و این شرایط بیانگر این امر است که آنطور که باید این نهاد جدی گرفته نشد و کسانی که وارد عرصه شورا می‌شوند نگاه واقع‌بینانه به جایگاه شورا ندارند و عضویت در شورای شهر را فرصتی برای سو استفاده‌هایی که در این عرصه می‌توان انجام داد، می‌دانند.

چه راهکارهایی را برای عدم تکرار این اتفاقات پیشنهاد می‌کنید؟
در وهله اول ضروری است در بحث انتخابات مردم باید با دقت عمل کنند و افرادی را انتخاب کنند که سوابق خوبی دارند و انسان‌های قابل اعتمادی هستند و شعارهای واقع بینانه می‌دهند.
از سوی دیگر نیز ضروری است که همه جلسات شوراها علنی باشد و شهروندان امکان حضور در جلسات شورا و حضور در تصمیم گیری‌ها را داشته باشند. اینکه جلسات پشت درب‌های بسته انجام شود و تصمیم‌گیری‌ها محرمانه تلقی شود زمینه سو استفاده و فساد را فراهم می‌کند.
جایگاه شفافیت در موفقیت عملکرد شوراها کجاست؟
مهم‌ترین مساله در این زمینه شفافیت در تصمیم‌گیری و اجرا است و نظارت مردم بهترین عامل کنترل کننده است و در همه عرصه‌های عمومی هیچ ابزاری مهم‌تر و مؤثرتر از نظارت عمومی و نظارت مردمی نداریم.
قطعاً در حوزه شوراها هم همینطور است و مردم باید در حوزه شوراها بر عملکرد اعضای شورا نظارت داشته باشند و نظارت در صورتی که اطلاع رسانی و شفافیت باشد، ممکن است. مردم باید امکان نقد و ارزیابی عملکرد شوراها را داشته باشند و سازمان‌های مردم نهاد باید امکان ارزیابی عملکرد شوراها را به صورت مستقل داشته باشند که این امر ارتقای جایگاه شوراها را نیز به دنبال خواهد داشت.
نقش مردم در انتخابات شوراها چیست؟
در آستانه برگزاری انتخابات هستیم و مردم باید در تصمیم گیری و انتخاب خود دقت کافی را داشته باشند، افراد با تجربه سالم و توانمند را برای عضویت در شورای شهر انتخاب کنند و افرادی انتخاب شود که نگاهشان نگاه خدمت گذاری به مردم باشد نه نگاه سو استفاده و اینکه فرصتی برای سو استفاده فراهم کنند.
بر این اساس نقش مردم در انتخابات تعیین کننده است و بعد از حضور خود می‌توانند از مسئولان توقع داشته باشند که به وظایف خود به درستی عمل کنند.

مردم چگونه باید نسبت به کاندیداها شناخت پیدا کنند؟
مردم اطلاعات نسبت به کاندیداها کامل و جامع نیست و ممکن است به ظاهر امر و تبلیغاتی که اغلب فریبنده نیز هست، توجه می‌کنند و در این راستا ضروری است که دستگاه‌های نظارتی نسبت به افرادی که نامزد می‌شوند، توجه داشته باشند تا افراد دارای صلاحیت واقعی را در معرض انتخاب مردم قرار دهند.
جایگاه شورای نظارت بر انتخابات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اگر نظارت و ارزیابی نباشد وضع از آن چیزی که هست بدتر می‌شود اما باید نظارت‌ها بر اساس معیار و ملاک‌های قانونی باشد و اگر قرار باشد نظارت و تأیید صلاحیت خارج از معیارهای قانونی و سلیقه‌ای و از روی سیاست‌زدگی و جناح بندی‌های سیاسی انجام شود، مشکل را مضاعف خواهد کرد اما اگر معیارهای روشنی برای ارزیابی وجود داشته باشد و دستگاه‌های نظارتی معیارها را دقیقاً ارزیابی کنند و رفتار شفاف و روشنی داشته باشند و رد صلاحیت‌ها با مستندات قانونی ذکر شود، خیلی کار خوبی است.
نهادهای نظارتی باید توجه داشته باشند که عملکرد متناقض، شفافیت کار و سلامت انتخابات را زیر سوال می‌برد البته ممکن است افرادی باشند که درباره آنها اشتباه تصمیم گیری شده و تقاضای بررسی بیشتر دارد
اصولاً در حوزه دموکراسی و رأی مردم اگر مساله نظارت نباشد این مساله به انحراف کشیده می‌شود و افراد فاقد صلاحیت وارد مراکز تصمیم گیری خواهند شد و مشکلاتی را برای کشور ایجاد خواهد کرد، البته از سوی دیگر باید به رعایت حقوق شهروندان نیز توجه کرد و نمی‌توان بی دلیل و بدون استناد قانونی افراد را برای حضور در انتخابات منع کرد.
از سویی نیز باید توجه داشت که اگر رد صلاحیت‌ها بر اساس مستندات قانونی باشد خود افراد رد صلاحیت شده نیز با کمترین تنشی این موضوع را خواهند پذیرفت و از این رو ضروری است که شفافیت، بی طرفی و استقلال در نهادهای اجرایی و نظارتی انتخابات وجود داشته باشد.
در برخی از موارد شاهد رد صلاحیت برخی از شورای نظارت و تأیید صلاحیت آنها در شورای عالی نظارت هستیم، در این زمینه چه نظری دارید؟
این روند همواره وجود داشته و در انتخابات مجلس و شوراها بیشتر شاهد چنین رفتاری بوده‌ایم، و از این رو نهادهای نظارتی باید توجه داشته باشند که عملکرد متناقض، شفافیت کار و سلامت انتخابات را زیر سوال می‌برد البته ممکن است افرادی باشند که درباره آنها اشتباه تصمیم گیری شده و تقاضای بررسی بیشتر دارد اما از سویی دیگر شاهد فشارهای سیاسی مراکز قدرت در این فرایندها هستیم که می‌خواهند افراد فاقد صلاحیت را تأیید صلاحیت کنند که این امر ناپسندی است و اگر در این زمینه شفاف سازی نشود بی اعتمادی و شائبه سیاسی کاری ایجاد می‌شود.

توصیه شما به کاندیداهای انتخاباتی ششمین دوره انتخابات شورای شهر اصفهان چیست؟
قصد خدمت داشته باشند و از دادن شعارهای غیرواقعی و فریبنده بکاهند و اگر مردم عملکرد درست شوراها را ببینند و باور کنند که شوراها به دنبال جلب رضایت مردم هستند در دوره‌های بعدی هم موفق خواهند شد.
وصیه ما این است که افرادی که تخصص در زمینه مدیریت شهری دارند به کارزار انتخابات وارد شوند تا بتوان به توسعه تخصص گرایانه و علمی شهر امیدوار بود
اما متأسفانه گاهی عملکردهای نادرستی که برخی از اعضای شورا دارند حتی به آخر دور هم نمی‌رسند و باعث می‌شود که افراد صلاحیت خود را از دست دهند. از سوی دیگر توصیه ما این است که افرادی که تخصص در زمینه مدیریت شهری دارند به کارزار انتخابات وارد شوند تا بتوان به توسعه تخصص گرایانه و علمی شهر امیدوار بود و افراد غیرمتخصص از ورود به این عرصه خودداری کنند. اعضای شورای آینده بدانند که عملکرد آنها مورد قضاوت مردم قرار خواهد گرفت و هیچ‌گاه از این موضوع غافل نباشند.
نظر شما در خصوص جنبش «ازما» در سردبیر پرس چیست؟
در خصوص این جنبش مطالعاتی داشتم، این اقدام کار بسیار ارزشمند رسانه‌ای برای ارزیابی عملکرد نمایندگان آینده مردم در شوراهای شهر است، به همه کاندیداها پیشنهاد می‌کنم که خود را در ترازوی شفافیت این جنبش قرار دهند تا بتوانند با نیت پاک و خدمت به مردم کارنامه خوبی را از خود ارائه دهند.
ثبت‌نام کاندیداها در این پویش به آنها، این امکان را می‌دهد که با زبان رسانه با شهروندان صحبت کنند و مردم با اهداف و برنامه‌هایشان بیشتر آشنا شوند.
کارزار انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در استان اصفهان پا گرفته است و هر چند کاندیداهای تأیید صلاحیت شده به صورت علنی این اقدام را انجام نمی‌دهند اما تشکیل ستادهای انتخاباتی زیرزمینی و فعالیت آنها در فضای بی در و پیکر مجازی و از سوی دیگر تخریب عملکرد رقبا در این فضا، شرایط نامناسبی را فراهم ساخته که ضروری است با شفاف سازی و قانون مند کردن تبلیغات در این فضا از ایجاد این چالش‌ها جلوگیری کرد.

منبع : خبرگزاری مهر