فضای اجتماعی و کاری کشور ضد مادری و ضد فرزندآوری است

سردبیر پرس؛ گروه جامعه_ ساناز باقری راد: «مادر بودن» همین واژه به اصطلاح ساده و کوتاه که در پشت خود هزاران معنا و مفهوم جای داده است. واژه‌ای که می‌تواند جای خالی تمام کلمات را پر کند و برای همه مقدس است. از ابتدای خلقت بشر تاکنون، مقام مادر برای همه انسان‌ها مقدس بوده و از آن به عنوان اسطوره گذشت و فداکاری یاد می‌شود.

مادری را می‌توان مهم‌ترین نقش زنان در زندگی فردی و حتی اجتماعی دانست. تأثیر مادری از همان جایی که یک نفر خودش را به خاطر فرزندش در اولویت دوم قرار می‌دهد تا پایه‌های یک خانواده را بنا کند، آغاز می‌شود و کانون یک خانواده به لطف حضور مادر شکل می‌گیرد. در کنار آن نیز مادران یکی از بزرگ‌ترین خدمت‌های بشری را به جامعه می‌کنند و عملاً می‌توان اجتماع را مدیون مادران دانست.

چرا که مادر با صرف وقت خود برای ایجاد و تربیت فرزندانی صالح و شایسته، در حال ایجاد نسل آینده جامعه و شکل دهی انسان‌های یک کشور است. انسان‌هایی که از دامن تربیت و پرورش مادر، می‌توانند آینده یک کشور را بسازند.

این خدمت بزرگ مادران به جامعه فردی و اجتماعی انسان‌ها را نمی‌توان با هیچ کار دیگری در سطح بشریت قابل قیاس دانست چرا که مادران با از خود گذشتگی‌های خود، مدیریت یک کارخانه انسان و نسل سازی را بر عهده دارند که بزرگترین و با اهمیت ترین فعالیت محسوب می‌شود.

اما مادر بودن تنها به تربیت و پرورش فرزندان خلاصه نمی‌شود و یک زن در کنار ایفای نقش مادری، ظرفیت ایفای نقش‌های زنانگی و فردی خود را دارد که بسیاری از زنان موفق جامعه به موازات مادر بودن، زنان و همسرانی موفق و تأثیرگذار در جامعه نیز هستند.

برترین و کامل‌ترین الگوی یک زن و مادر کامل را نیز می‌توان در سیره زندگی زنان صدر اسلام به ویژه حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) دانست. حضرت فاطمه (س) کامل‌ترین الگوی انسانی جامعه بشری به شمار می‌رود که در کنار تربیت بهترین نسل عالم هستی، همواره در جامعه حضور فعال و در برهه‌های مهم زمانی نیز اثر گذاری مستقیم داشتند. سخنان ایشان در خطبه فدکیه نیز گواه این موضوع است.

«شکوه مادری» طرحی برای تجلیل از مادران و زنان موفق کشور

با توجه به جایگاه مهم مادری در جامعه، مدتی است که طرح ملی «شکوه مادری» با هدف شناسایی و بزرگداشت مادران و زنان فعال و اثرگذار کشور به راه افتاده است. این مادران اغلب با سنی کم‌تر از ۴۰ سال دارای حداقل ۴ فرزند بوده و در کنار رشد فردی خود، شکل گیری نسل صالح بعدی را نیز هدف قرار داده‌اند. شکوه مادری به دنبال بازگرداندن هویت مادری است و به مناسبت روز مادر نیز در ۸۰۰ نقطه از کشور از مادران باشکوه تجلیل شد.

برای آشنایی با یکی از مادران و بانوان موفق جامعه به سراغ زهرا موحدی نیا از مادران برجسته کشور رفتیم شیوه زندگی وی آشنا شویم. موحدی نیا مادری ۳۲ ساله و پزشک عمومی است که در حال حاضر در انتظار تولد چهارمین فرزند خود است.

مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:

موحدی نیا در میزگرد «شکوه مادری» در سردبیر پرس، با توضیح در خصوص نحوه مدیریت و زمان بندی زندگی برای ایفای نقش مادری و فعالیت‌های اجتماعی عنوان کرد: من از نوجوانی در مدارس تیزهوشان و استعدادهای درخشان تحصیل می‌کردم و پس از تحصیلات دانشگاه نیز به جای ادامه تحصیل و رفتن به سراغ گرفتن تخصص در رشته پزشکی به فرزندآوری روی آوردم و مادر بودن را در کنار حضور اجتماعی انتخاب کردم.

فرزندآوری مانعی برای توقف همیشگی پیشرفت مادر نیست

وی با بیان اینکه مادر بودن به معنای پایان رشد فردی زن نیست، گفت: فرزندآوری مانعی برای توقف همیشگی پیشرفت نیست بلکه من بخش‌هایی از زندگی‌ام را به تعلیق درآوردم تا اولویت‌های دیگرم به نتیجه برسد، پس از چندین سال و رسیدن به نقطه هدفم به عنوان یک مادر و همسر مجدداً به سراغ ادامه تحصیل و آزمون تخصص خواهم رفت اما انتخاب من در حال حاضر فرزندآوری است و سپس ادامه تحصیل خواهد بود.

این پزشک عمومی با اشاره بر دلایل تمایل به تعدد فرزندان تصریح کرد: فرزند دوستی یک موضوع فطری است و جانداران تمایل به بقا و ایجاد نسل دارند، علت تمایل من نیز این بود که فرزند داشتن را امتداد توانایی‌ها و استعدادهای خود می‌دانستم و به دنبال این بودم که هر آنچه توانایی در من وجود دارد تنها محدود به یک نفر نشده و منقطع نشود.

موحدی نیا افزود: یکی از دلایل اصلی تمایل زیاد بنده به فرزندآوری ایجاد نسلی بود که می‌توانم خودم مربی آنها باشم و در نتیجه استعدادهای موجود در من چندین برابر خواهد شد چرا که این استعدادها در چندین نفر تجلی پیدا خواهد کرد.

وی با اشاره بر نگاه غالب اجتماعی مبنی بر ایجاد محدودیت برای مادران با تولد فرزندان تصریح کرد: نمی‌توان منکر محدود شدن برخی فعالیت‌های مادر با تولد فرزند شد اما موضوع اصلی این است که باید درباره اصطلاح فعالیت اجتماعی یک اصلاح نگاه انجام شود. هدف از فعالیت اجتماعی اثرگذاری اجتماعی است و به نظر بنده هیچ اثرگذاری بالاتر از ایجاد یک انسان مفید و یک نسل مفید برای جامعه نیست.

باید درباره اصطلاح فعالیت اجتماعی یک اصلاح نگاه انجام شود، هدف از فعالیت اجتماعی اثرگذاری اجتماعی است و به نظر بنده هیچ اثرگذاری بالاتر از ایجاد یک انسان مفید و یک نسل مفید برای جامعه نیست

این مادر موفق اظهار داشت: متأسفانه در حال حاضر فرزندآوری در جامعه ما سخیف شمرده می‌شود این در حالی است که بالاترین مرتبه اثرگذاری اجتماعی مربوط به فرزندآوری است چرا که مادر در حال تربیت یک نسل و در واقع تربیت جامعه است و این خود مهمترین جنبه یک فعالیت اجتماعی به شمار می‌رود.

موحدی نیا با اشاره بر موضوع موانع اقتصادی در فرزندآوری بیان کرد: تولد فرزندان برکت و روشنی خود را به همراه دارد و تمامی والدین قطعاً این موضوع را حس می‌کنند. در خانواده ما نیز با وجود ۴ فرزند سطح متوسطی از رفاه وجود دارد اما موضوع مهم مدیریت وضعیت اقتصادی و یک خانواده است.

وی در واکنش به این موضوع که بسیاری از خانواده‌ها مشکلات مالی را مانع فرزندآوری می‌دانند، ادامه داد: در حال حاضر خانواده‌ها دچار رفاه زدگی شده و این نگاه را نیز به فرزندان منتقل می‌کنند. رشد و تربیت فرزند همراه با مصرف گرایی و تأمین تمام نیازهای کوچک و بزرگ وی به معنای تربیت صحیح نیست بلکه در آینده فرزند را با آسیب‌های اجتماعی در جامعه رو به رو خواهد کرد. در زندگی ما نیز با وجود مشکلات اقتصادی فعلی جامعه مدیریت و برنامه‌ریزی وجود دارد و تمامی نیازهای فرزندان نیز تأمین می‌شود.

این پزشک عمومی تصریح کرد: مسائل مالی مهمترین عامل برای عدم فرزندآوری نیست بلکه مهمترین توجیه و بهانه برای آن است و علت اصلی تمایل والدین به تک فرزندی یا فرزند نیاوردن نیز نگرش و تفکر آنان است.

همپوشانی هزینه‌های چند فرزند و کاهش دغدغه‌های اقتصادی در تعدد فرزندان

وی افزود: متأسفانه در حال حاضر نگرش جامعه به سمتی است که مادران تربیت فرزند را مانع فعالیت اجتماعی خود و محدودکننده خوشبختی و رفاه می‌دانند. این در حالی است که خوشبختی تنها با رفاه و فعالیت اجتماعی با کارمندی اشتباه گرفته شده است از سوی دیگر برخی تصور می‌کنند هزینه‌های اقتصادی سه الی چهار فرزند بیشتر از یک فرزند است و فرضا هزینه چهار فرزند چهار برابر یک فرزند خواهد بود.

این پزشک عمومی اظهار داشت: این در حالی است که این هزینه‌ها سه یا چهار برابر نخواهد شد و می‌تواند به اندازه هزینه یک فرزند باشد چرا که وقتی شاهد تعدد فرزندان باشیم همپوشانی بسیاری ایجاد می‌شود و این هم پوشانی باعث تأمین نیازهای فرزندان بعدی خواهد شد. به همین دلیل خانواده مجبور نیست برای تمامی فرزندان اقلام متعددی تهیه یا هزینه زیادی صرف کند.

موحدی نیا اظهار داشت: به علاوه موضوع بازی و اسباب بازی یکی از مسائل پرهزینه برای والدین است چرا که از نظر روانشناسی اساسی‌ترین نیاز کودک یک همبازی یا اسباب بازی است، این در حالی است که کودکان دارای چندین خواهر و برادر نیازی به اسباب بازی یا حداقل لوازم فاخر ندارند چرا که وجود آن خواهر و برادر و یک همبازی واقعی کودک را از لوازم و اسباب بازی‌ها بی نیاز می‌کند و این امر باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. اما کودکان تک فرزند با بهترین اسباب بازی‌ها نیز ارضا نمی‌شوند و این خود فشاری روانی و اقتصادی برای خانواده خواهد داشت.

تربیت سرمایه اجتماعی توسط مادر بزرگترین فعالیت است

وی در خصوص نحوه مدیریت زمانی برای فرزندان و ایفای نقش مادری و فردی عنوان کرد: باور این موضوع برای بسیاری دشوار است اما حقیقت این است که تربیت سه فرزند وقت بسیار کمتری نسبت به تربیت یک فرزند می‌گیرد چرا که در تک فرزندان تنها پناه و ملجا کودک مادر است این در حالی است که در خانواده‌های چند فرزند کودکان با یکدیگر سرگرم شده و رفع تمامی نیازهای آنها بر عهده مادر نیست. در نتیجه مادر وقت بیشتری برای رسیدگی به فعالیت‌های فردی و اجتماعی خود دارد.

یک مادر برای ادامه رشد فردی خود و همچنین مدیریت خانواده نیاز به زمان بندی و برنامه‌ریزی دارد اما باید بداند که در حال پرورش مهمترین سرمایه اجتماعی است و این امر از هر گونه فعالیت اجتماعی در جامعه بالاتر است

موحدی نیا اظهار داشت: یک مادر برای ادامه رشد فردی خود و همچنین مدیریت خانواده نیاز به زمان بندی و برنامه‌ریزی دارد اما باید بداند که در حال پرورش مهمترین سرمایه اجتماعی است و این امر از هر گونه فعالیت اجتماعی در جامعه بالاتر است.

این مادر موفق در خصوص ارتباط فرزندان با پدر خانواده عنوان کرد: نقش پدر در تربیت فرزندان و همچنین یاری مادر در رسیدگی به امور منزل بسیار اهمیت دارد. در خانواده ما نیز اغلب بازی با فرزندان و سرگرمی آنها بر عهده پدر خانواده است. به طور کلی پدر نقشی بسیار کلیدی در مدیریت کلی خانواده و تعیین خط مشی زندگی دارد که در این میان زن و همسر نیز باید در این مسیر به همراه مرد بپردازد. نکته مهم آن است که والدین نباید در صورت تولد فرزند یا فرزندان، ارتباط خود را نادیده گرفته که به آن بی اهمیت شوند. به علاوه یک تصور غلط در جامعه وجود دارد و مردم تصور می‌کنند که وجود چند فرزند موجب رسیدگی کم‌تر زوجین به یکدیگر می‌شود این در حالی است که تعدد فرزندان در خانواده عامل سرگرمی آنها با یکدیگر است در نتیجه والدین زمان بیشتری را برای معاشرت با یکدیگر خواهند داشت.

موحدی نیا با اشاره بر مبانی همسرداری نیز عنوان کرد: تعدد فرزندان ممکن است قدری بر روی روابط زوجین اثرگذار باشد اما کسی که فرزند بیشتر را انتخاب می‌کند قطعاً مهارت‌های همسرداری را نیز کسب خواهد کرد به علاوه آن فرد بالتبع مدیریت چندین فرزند و تلاش برای رشد خود از بعد همسرداری نیز تقویت می‌شود و روابط اغلب زوجین دارای چند فرزند و در کنار آن زنان فعال اجتماعی با همسر خود بسیار بهتر و کامل‌تر است.

این پزشک عمومی تصریح کرد: اگر زن مهارت‌های همسرداری و مدیریت زندگی را کسب کند حتی در خانواده‌ها با تعداد فرزندان بیشتر زمان خلوت دو نفره زوجین تأمین خواهد شد.

موحدی نیا اظهار داشت: دو شرط مهم ازدواج بنده ادامه اشتغال و فعالیت اجتماعی در زندگی مشترک و همچنین تعدد فرزندان بود. خوشبختانه تاکنون نیز با همکاری همسرم و برنامه‌ریزی دقیق موفق به ادامه فعالیت خود در سطح علمی و مدیریت همسر و فرزندان شده‌ام.

نحوه تربیت فرزندان توسط مادران فعال

وی در خصوص تربیت و پرورش چندین فرزند عنوان کرد: یکی از شبهات و نگرانی‌های خانواده‌ها در تولد فرزندان بحث تربیت است اما در خانواده‌های چند فرزند کودکان شیوه‌های تربیتی را بسیار بهتر یاد گرفته و بسیار سازنده خواهد بود چرا که کودکان در کنار یکدیگر، تعامل، همکاری، سازش، روش‌های صلح، جنگ، سازندگی و استقلال را یاد می‌گیرند و بعدها برای حضور در جامعه بسیار پخته‌تر خواهند بود اما تک فرزندان در بسیاری از شرایط برای یادگیری تعاملات اجتماعی قرار نمی‌گیرند و در آینده شکننده‌تر خواهند بود.

این پزشک عمومی با بیان اینکه زمانی که والدین برای فرزند اول سرمایه تربیتی خوبی را استفاده کنند نیمی از راه را رفته‌اند، یاد آور شد: چرا که فرزند اول آموزه‌های اخلاقی خود را به دیگر فرزندان منتقل می‌کند و همین امر باعث کاهش بار خانواده در تربیت فرزندان خواهد شد.

مادری باید تبدیل به مد شود

وی با اشاره بر تأثیرات فضای مجازی در تربیت کودکان عنوان کرد: در خانواده‌های چند فرزند فضای مجازی نقش کم رنگ تری برای کودکان ایفا می‌کند چرا که کودک دارای همبازی بوده و تمایل کمتری به فضای غیرواقعی دارد. از سوی دیگر حضور چندین فرزند به عنوان ناظر در خانواده محسوب می‌شود و آسیب‌های اجتماعی حضور کودک در فضای مجازی را کاهش می‌دهد. این در حالی است که در خانواده‌های تک فرزند کودک تمایل بیشتری به فضای مجازی دارد و به دلیل تنهایی زیاد ممکن است به هر محتوایی در این فضا روی بیاورد.

متأسفانه در جامعه ما نه سلبریتی‌ها و نه جریان خاصی از مادر بودن یا فرزندآوری حمایت نمی‌کنند و فرهنگ سازی خوبی انجام نمی‌شود

موحدی نیا با بیان اینکه مادری باید به صورت یک مد و فرهنگ در جامعه ترویج داده شود اظهار داشت: در کشورهای اروپایی پزشکان اصطلاحی را به عنوان فرزندان شیر به شیر دارند و از جایگاه مادری نیز حمایت فراوانی می‌شود به طوری که خدمات اجتماعی و مشوق‌های مالی فراوانی به مادران داده می‌شود اما متأسفانه در جامعه ما نه سلبریتی‌ها و نه جریان خاصی از مادر بودن یا فرزندآوری حمایت نمی‌کنند و فرهنگ سازی خوبی انجام نمی‌شود.

وی با اشاره بر لزوم ارائه مشوق‌های لازم به مادران برای تشویق به فرزندآوری عنوان کرد: بحران جمعیت در اغلب کشورها وجود دارد اما بسیاری از کشورها اقدام به اجرای سیاست‌های تشویقی کرده‌اند البته این سیاست‌ها به غیر از مسائل مالی از بعد فرهنگی نیز اجرا می‌شود. در ایران نیز وجود مشوق‌های مالی به خانواده‌ها و مادران کمک فراوانی خواهد کرد. از سوی دیگر اجرای قوانین تسهیل گری برای مادران شاغل اهمیت فراوانی دارد.

جامعه مدیون مادران و زنان است

این مادر موفق تاکید کرد: در کشور ما فضای کار و حضور اجتماعی زنان کاملاً ضد مادری و ضد فرزندآوری است و هیچ گونه شرایط تسهیل کننده‌ای برای حضور زن در جامعه و ایفای نقش مادری وجود ندارد. امیدوارم طرح جدید مجلس موجب تغییر این نگاه شده و تسهیلاتی را برای مادران در نظر بگیرند، باید قوانین بالادستی برای مادران به درستی اجرا شود و با فرهنگ سازی صحیح جامعه بداند که زن در حال انجام مهمترین کار برای آینده کشور و ایجاد یک نسل مفید است.

در کشور ما فضای کار و حضور اجتماعی زنان کاملاً ضد مادری و ضد فرزندآوری است و هیچ گونه شرایط تسهیل کننده‌ای برای حضور زن در جامعه و ایفای نقش مادری وجود ندارد

وی افزود: فرهنگ سازی برای ارتقا جایگاه مادران به این معناست که همه این موضوع را حس کنند که به زنان و مادران مدیون هستند و اگر مادری فعالیت خود را محدودتر کرده و در حال پرورش فرزندان است در حال خدمت به کل جامعه بوده و نباید به وی با نگاهی سخیف برخورد کرد.

وی با اشاره به تسهیلات مورد نیاز خانواده‌ها برای افزایش تولد فرزندان عنوان کرد: متأسفانه در جامعه ما زنان در برابر خدمت عظیمی که به جامعه و خانواده می‌کنند مزدی به غیر از تحقیر دریافت نمی‌کنند و حتی در برخی موارد همسر آنان نیز، زن خانه دار را کمتر از یک زن شاغل می‌داند، این در حالی است که خانه داری تنها به معنای انجام امور منزل نیست بلکه به معنای الفت و ایجاد کانون عاطفی است و وظیفه اصلی زن به عنوان یک مادر و همسر تأمین غنای روحی و فکری خانواده است. این در حالی است که بسیاری از زنان خانه دار خانواده و خانه داری نمی‌کنند اما بسیاری از زنان شاغل و دارای چندین فرزند ایجاد این الفت و معنای واقعی خانه داری را اجرا می‌کنند.