پایتخت کتاب ایران فاقد گذر کتابفروشی است/ طرحی که فراموش شد

سردبیر پرس – گروه استان‌ها- محمدحسین نیکوپور: شیراز چندی است که به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شده است. عنوانی که بعد از سال‌ها تلاش کسب شد اما پایتختی کتاب دستاورد جدی برای شیراز تاکنون به ارمغان نیاورده است.

شیراز زیرساخت‌هایی نظیر گذر کتابفروشی ندارد و شرایط کتابخوانی هم در مقایسه با روزهای قبل از انتخاب شهر به عنوان پایتخت کتاب تغییر محسوس نداشته است.

یکی از طرح‌هایی که از سال‌ها پیش مطرح بوده انتخاب خیابان دهنادی به عنوان یکی از خیابان‌های قدیمی شیراز برای تبدیل شدن به گذر کتابفروشی است. اتفاقی که می‌تواند چهره شیراز را حداقل در ظاهر به عنوان پایتختی کتاب نزدیک تر کند.

خیابان دهنادی در سال ۱۳۰۳ خورشیدی ایجاد شد و در طول یکصد سال به محلی برای کتابفروشی های این شهر به شمار می‌رود.

احمدرضا دستغیب، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر شیراز و مرتضی جعفری رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز از وجود طرح ایجاد مجتمع کتابفروشی های خیابان دهنادی و گذر تاریخی یادشده اظهار بی اطلاعی کردند.

دستغیب چندی پیش در جریان نشست خبری که به همراه معاون فرهنگی شهردار شیراز داشت در پاسخ به خبرنگار سردبیر پرس مبنی بر اینکه سرنوشت گذر تاریخی دهنادی و کتابفروشی های این خیابان که اغلب دست دوم فروش به شمار می‌روند، گفت: من ۹ سال پیش نبودم و از این طرح اطلاعی ندارم.

مرتضی جعفری هم پاسخی مشابه رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز داشت و طرح گذر تاریخی دهنادی را متعلق به دوران پیش از تصدی خود در سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز برشمرد.

این در حالی است که شهرداری و شورای شهر فعلی از ابتدای شروع فعالیت‌هایشان تاکمید کردند که شیراز را شهر انسان محور تبدیل خواهند کرد و طرح‌های عمرانی نیز با همین رویکرد دنبال می‌شود. اما هیچگاه این شعار انسان محوری در حوزه عمل چهره جدیدی به شیراز نداد و اساساً طرح‌های خاصی هم برای این شعار تعریف نشد.

از بی اطلاعی‌های مسئولان امر هم می‌توان دریافت که به طرح‌هایی که پیش از این در مجموعه مدیریت شهری مطرح بوده نیز توجهی نشده تا طرح‌هایی مثل گذر کتابفروشی که در دایره شعار شهر انسان محور تعریف می‌شود به مرحله اجرا نرسد.

محمد درخشان یکی از کتابفروش های خیابان دهنادی شیراز که در این گذر سال‌هاست به خرید و فروش کتاب‌های دست دوم و نو مشغول است در گفت و گو با خبرنگار سردبیر پرس می‌گوید: در خیابان دهنادی علیرغم وجود اصنافی مانند خیاط خانه‌ها و نظامی دوزی ها و فروشگاه‌های وسایل شکار، ۹ کتابفروشی وجود دارد که محل تهیه و توزیع کتاب‌های نو و دست دوم است.

عضو هیئت مدیره اتحادیه صنف فروشندگان لوازم التحریر و کتاب فروشان شیراز نمونه مجتمع کتابفروشان چهارباغ اصفهان را الگویی مناسب برای این منظور عنوان می‌کند و می‌گوید: بدین شیوه که تمامی کتابفروشی ها در کنار یکدیگر قرار دارند.

دهنادی فقط محدود به کتاب نیست / خرید و فروش عتیقه‌های چاپی

درخشان پیرامون برخی آگهی‌های فضای مجازی مبنی بر فروش اشیای عتیقه در کتابفروشی های دهنادی هم به خبرنگار سردبیر پرس می‌گوید: اگر منظور از اشیای ارزشمند و تاریخی کتاب‌های نفیس و تاریخی است؛ بسیاری از این آثار در کتابفروشی های خیابان دهنادی خرید و فروش می‌شوند و منع قانونی ندارد.

وی با این حال، می‌گوید: بسیاری از کتابفروشی های خیابان دهنادی از آنجا که خرید و فروش کتاب‌های دست دوم می‌کنند افزون بر کمک به بازیافت کاغذ، در زمینه تأمین کتاب‌های مدارس و دیوار مهربانی هم نقش به سزایی دارند.

درخشان طرح‌های فصلی فروش کتاب با همکاری مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایرانیان با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را کمکی به بازار نشر عنوان می‌کند و می‌گوید: این طرح‌ها کمکی به توزیع یارانه در میان مردم برای خرید کتاب است زیرا هنگام برگزاری نمایشگاه کتاب قشر خاصی از این رویداد بهره مند می‌شوند در حالی که در دسترس قرار گرفتن کتاب به واسطه طرح‌های فصلی باعث می‌شود بدون دردسرهای مرسوم نمایشگاه‌ها، مخاطبان کتاب می‌توانند به تهیه کتاب‌های مورد نیاز خود در کتابفروشی ها بپردازند.

عضو هیئت مدیره اتحادیه صنف فروشندگان لوازم التحریر و کتاب فروشان شیراز با این حال می‌گوید: اینکه کتاب در سبد خرید آخرین گزینه مردم به شمار می‌رود شکی در آن نیست؛ این همیشه بوده و هست اما شیراز از کل کشور مستثنی است که یکی از شهرهای با سرانه مطالعه مطلوب به شمار می‌رود.

وی مردم شیراز را اهل مطالعه می‌داند و می‌گوید: در دوران کرونا خوشبختانه این تمایل به تهیه کتاب با ایجاد بسترهای فروش اینترنتی دچار وقفه نشده است.

کافه کتاب‌ها، کتابفروشی محسوب نمی‌شوند

درخشان همچنین اعلام کرد: کافه کتاب‌ها، کتابفروشی محسوب نمی‌شوند زیرا محل ارائه حجم قابل توجهی از کتاب نیستند؛ دست کم یک کتابفروشی ۳۰ تا ۴۰ هزار عنوان کتاب عرضه می‌کند.

این در حالیست که یک فعال حوزه نشر و کتاب استان فارس به خبرنگار سردبیر پرس، می‌گوید: مهم نیست که کتابفروشی در کجای شهر قرار گرفته باشد بلکه تمایل به کتابخوانی است که به این صنف رونق می بخشد.

داریوش نویدگویی عنوان می‌کند: انبار انتشارات نوید شیراز در محله دروازه اصفهان قرار دارد و جایی میان عمده فروشی‌های سیگار و برخی بنکداران است. اتفاقاً من معتقدم باید کتاب را برای همه در گوشه و کنار شیراز توزیع کرد.

به گفته این ناشر برتر کشوری، قرار گرفتن کتابفروشی ها در خیابان‌ها و محله‌های بالای شهر نشانه رونق کتابخوانی نیست.

معاون فرهنگی شهردار شیراز و رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر در حالی از گذر دهنادی اظهار بی اطلاعی می‌کنند که این خیابان روبه روی ساختمان مرکزی شهرداری شیراز قرار دارد و در راستای شعار «شهر انسان محور» که از سوی شهرداری و شورا سرلوحه برنامه‌های عمرانی و مدیریتی این نهادها عنوان می‌شود می‌تواند به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری پایتخت کتاب ایران در سال ۱۴۰۰ معرفی و بازشناسی شود.