معضل خانه‌های خالی در تهران

سردبیر پرس گزارش می‌دهد؛ معضل خانه‌های خالی در تهران موضوع خانه‌های خالی در تهران یکی از معضلات جدی در بازار مسکن است که باعث تشدید بحران مسکن و نارضایتی‌های عمومی شده است. به گزارش خبرنگار «سردبیر پرس»؛ در سال‌های اخیر، موضوع خانه‌های خالی در تهران به یکی از معضلات جدی در بازار مسکن تبدیل شده است. با وجود کمبود شدید مسکن و افزایش قیمت‌های اجاره، شمار قابل توجهی از واحد‌های مسکونی در پایتخت به دلایل مختلف خالی مانده و به اجاره داده نمی‌شوند. این مسئله نه تنها باعث افزایش فشار بر مستأجران و خانواده‌ها شده، بلکه موجب تشدید بحران مسکن و نارضایتی عمومی نیز گردیده است.
وضعیت خانه‌های خالی در تهرانآمار‌ها نشان می‌دهند که در تهران، تعداد خانه‌های خالی به شدت بالا رفته است. طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران و دیگر منابع معتبر، حدود ۱/۵ تا ۲ میلیون واحد مسکونی در کشور به دلایل مختلف خالی مانده‌اند. این تعداد در تهران نیز قابل توجه است و در برخی مناطق پایتخت، تعداد خانه‌های خالی به شدت افزایش یافته است. این واحد‌ها معمولاً به دلایل سرمایه‌گذاری، افزایش قیمت‌ها یا انتظار برای فروش به قیمت بالاتر، به مدت طولانی خالی مانده‌اند.
دلایل اصلی خانه‌های خالی در تهران:
سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی: یکی از مهم‌ترین دلایل خالی ماندن خانه‌ها، استفاده از مسکن به عنوان کالای سرمایه‌ای است. بسیاری از مالکان به دلیل افزایش مستمر قیمت‌ها در بازار مسکن، ترجیح می‌دهند خانه‌های خود را اجاره ندهند و به جای آن، منتظر افزایش قیمت برای فروش واحد‌ها به قیمت بالاتر باشند.
عدم قدرت خرید یا اجاره برای بسیاری از شهروندان: با توجه به رشد شدید قیمت‌ها در بازار مسکن، بسیاری از مردم توان پرداخت اجاره‌های سنگین را ندارند و این باعث شده است که صاحبان خانه ترجیح دهند واحد‌های خود را خالی نگه دارند تا به مستأجرانی که توانایی پرداخت اجاره‌بها را ندارند، اجاره ندهند.
مشکلات قانونی و مالیاتی: برخی مالکان به دلیل مشکلات مالیاتی یا پیچیدگی‌های قانونی، از اجاره دادن خانه‌های خود خودداری می‌کنند. در برخی مواقع، عدم شفافیت در قوانین مالیاتی و تهدید به مالیات‌های سنگین باعث می‌شود که برخی از مالکان تصمیم بگیرند که خانه‌های خود را خالی نگه دارند.
اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی
مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران  در گفتگو با خبرنگار «سردبیر پرس» درباره رفع معضل خانه‌های خالی در تهران گفت: مسئله خانه‌های خالی در تهران ناشی از چند عامل است. برخی از این خانه‌ها به‌عنوان سرمایه نگه داشته می‌شوند و مالکان ترجیح می‌دهند به‌جای اجاره دادن، از افزایش قیمت آن‌ها سود ببرند. از سوی دیگر، نبود نظارت کافی و اجرای ضعیف قوانین باعث شده که صاحبان این املاک، بدون نگرانی از پیامدهای مالیاتی، خانه‌ها را خالی نگه دارند.
وی ادامه داد: راهکار اصلی، اجرای دقیق قانون مالیات بر خانه‌های خالی است. اگر مالیات به‌درستی اعمال شود، مالکان مجبور می‌شوند یا خانه‌هایشان را وارد بازار اجاره کنند یا آن‌ها را بفروشند، که این موضوع به متعادل شدن قیمت‌ها کمک می‌کند. البته لازمه اجرای این قانون، شناسایی دقیق این خانه‌هاست که باید با همکاری دستگاه‌های مختلف انجام شود.
چمران افزود: ما بارها پیشنهاد داده‌ایم که شهرداری وارد این حوزه شود. شهرداری با توجه به گستردگی فعالیت‌هایش در سطح شهر، دسترسی به اطلاعاتی دارد که می‌تواند در شناسایی خانه‌های خالی بسیار مؤثر باشد. اگر این وظیفه به شهرداری سپرده شود، امکان نظارت میدانی و اجرای دقیق‌تر قوانین فراهم خواهد شد. اما در حال حاضر، این مسئولیت بر عهده وزارت راه و شهرسازی است، که متأسفانه هنوز نتوانسته این قانون را به‌طور کامل اجرا کند.
رئیس شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: وقتی تعداد زیادی از این خانه‌های خالی به بازار عرضه شوند، تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار می‌شود. این مسئله می‌تواند رشد افسارگسیخته قیمت مسکن را کنترل کند و همچنین به کاهش نرخ اجاره‌بها کمک کند. در واقع، بسیاری از مستأجران تحت فشار افزایش اجاره هستند و اگر تعداد خانه‌های قابل اجاره بیشتر شود، این فشار کاهش می‌یابد.
وی یادآور شد: ما پیشنهادهایی ارائه کرده‌ایم، از جمله اینکه برای خانه‌هایی که وارد بازار اجاره می‌شوند، تسهیلاتی در نظر گرفته شود، مانند کاهش عوارض شهرداری همچنین، می‌توان مشوق‌هایی برای نوسازی و بازسازی خانه‌های خالی در نظر گرفت تا مالکان تشویق شوند آن‌ها را به بازار عرضه کنند علاوه بر این، توسعه مسکن استیجاری یکی از راهکارهایی است که شهرداری می‌تواند در همکاری با سایر نهادها دنبال کند.
چمران در پایان تاکید کرد: از مالکان درخواست می‌کنم که با عرضه خانه‌های خود به بازار، هم به خودشان سود برسانند و هم در بهبود شرایط مسکن کمک کنند در غیر این صورت، با اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی، نگه داشتن این املاک بدون استفاده، دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
دولت، مجلس و شهرداری در این زمینه اقداماتی را برای کاهش خانه‌های خالی و استفاده بهینه از مسکن انجام داده‌اند، اما به دلیل مشکلات ساختاری و اجرایی، این اقدامات به نتایج ملموس نرسیده است.
طرح مالیات بر خانه‌های خالی: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که دولت در چند سال اخیر در راستای مقابله با معضل خانه‌های خالی انجام داده، اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی است. طبق این قانون، مالکان واحد‌های مسکونی که بیش از یک سال خالی بمانند، موظف به پرداخت مالیات سنگین‌تری خواهند بود. هدف از این قانون، ترغیب مالکان به اجاره دادن خانه‌های خود یا فروش آنها بوده است. با این حال، اجرای این قانون با چالش‌هایی مواجه است. یکی از مشکلات اصلی، عدم شفافیت در شناسایی خانه‌های خالی و پیچیدگی‌های قانونی در تشخیص وضعیت آنهاست.
راه‌اندازی سامانه ملی املاک و اسکان: در راستای شفاف‌سازی وضعیت خانه‌های خالی و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها، سامانه ملی املاک و اسکان راه‌اندازی شده است. این سامانه به منظور ثبت مشخصات خانه‌های خالی و شناسایی مالکان آنها طراحی شده است. اما این سامانه نیز با مشکلات فنی و اجرایی روبه‌رو است و تاکنون نتایج مطلوبی در زمینه کاهش خانه‌های خالی نداشته است.
تسهیلات و حمایت از اجاره‌نشین‌ها: دولت و شهرداری تهران در بعضی مواقع اقدام به ارائه تسهیلات مالی برای مستأجران کم درآمد کرده‌اند. این تسهیلات معمولاً شامل وام‌های کم‌بهره و یا کمک‌های مالی برای اجاره‌بها است. اما این اقدامات نیز به دلیل محدودیت منابع و تورم بالا نتوانسته‌اند فشار‌های زیادی را از دوش مستأجران بردارند.
طرح‌های توسعه و بهبود بافت‌های فرسوده: در برخی مناطق تهران، پروژه‌های بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و استفاده از اراضی غیرمستغله برای ساخت مسکن در حال اجرا است. این پروژه‌ها ممکن است در بلندمدت تاثیرگذار باشند، اما نیازمند زمان زیادی برای به ثمر رسیدن هستند.
با وجود این اقدامات، چالش‌های زیادی وجود دارد که باعث کاهش اثربخشی آنها شده است:
عدم نظارت کافی: یکی از مشکلات اصلی در اجرای قوانین مالیاتی و سامانه‌های ثبت املاک، ضعف در نظارت و اجرایی کردن این قوانین است. بسیاری از مالکان همچنان از پرداخت مالیات یا ثبت اطلاعات خود در سامانه‌های دولتی امتناع می‌کنند و هیچ‌گونه مجازاتی برای آنها اعمال نمی‌شود.
سفته‌بازی و تقاضای سرمایه‌ای: هنوز بخش زیادی از بازار مسکن ایران به عنوان یک بازار سرمایه‌ای باقی مانده است. این مسئله باعث می‌شود که برخی از مالکان ترجیح دهند مسکن را خالی نگه دارند تا در زمان مناسب، با قیمت بالاتری آن را به فروش برسانند.
کمبود عرضه در برابر تقاضای بالا: اگرچه برخی از خانه‌های خالی در تهران وجود دارند، اما در مجموع، میزان عرضه مسکن در برابر تقاضای آن به شدت پایین است. این کمبود عرضه باعث افزایش قیمت‌ها و فشار بر بازار اجاره شده است.
برای حل معضل خانه‌های خالی در تهران، به نظر می‌رسد که باید رویکردی جامع و چندجانبه اتخاذ شود:
تقویت قوانین مالیاتی و نظارت بر آنها: برای کاهش خانه‌های خالی، باید قوانین مالیاتی به شکل جدی‌تر و با نظارت دقیق‌تر اجرا شوند. اعمال مالیات‌های سنگین‌تر و شفاف‌سازی بیشتر در فرآیند شناسایی خانه‌های خالی می‌تواند مالکان را مجبور به اجاره دادن خانه‌های خود کند.
تشویق به ساخت مسکن ارزان قیمت: یکی از راه‌های کاهش فشار بر بازار اجاره، افزایش عرضه مسکن ارزان‌قیمت است. دولت باید با ایجاد مشوق‌های مالی برای سازندگان، پروژه‌های مسکن ارزان را راه‌اندازی کند.
آموزش و فرهنگ‌سازی برای استفاده بهینه از مسکن: فرهنگ‌سازی در خصوص اجاره دادن خانه‌ها و اهمیت استفاده بهینه از منابع مسکنی نیز می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. باید به مردم آموزش داده شود که نگهداری خانه‌های خالی نه تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه باعث بحران در زندگی شهری می‌شود.بر اساس این گزارش؛ مسئله خانه‌های خالی در تهران، با وجود اقدامات دولت و شهرداری، هنوز به طور کامل حل نشده است. این مسئله به دلیل پیچیدگی‌های اقتصادی، اجتماعی و اجرایی نیازمند همکاری و نظارت مستمر از سوی نهاد‌های مختلف است. با وجود قوانین مالیاتی و سامانه‌های ثبت املاک، هنوز مشکلات زیادی در زمینه شناسایی و مدیریت خانه‌های خالی وجود دارد. برای حل این بحران، نیاز به اقداماتی جامع و هماهنگ در سطح کلان، همراه با تشویق به افزایش عرضه مسکن و تقویت نظارت بر بازار مسکن است.
انتهای خبر/خ نویسنده: المیرا خرد