نارمک، محله‌ای با ۱۰۰ میدان شهری

به گزارش «سردبیر پرس»؛محله نارمک یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین محله‌های شرق تهران است که به‌واسطه فضای سبز، میدان‌های معروف و بافت شهری منظم، جایگاه ویژه‌ای در میان تهرانی‌ها دارد. این محله از شمال به بزرگراه شهید سلیمانی، از غرب به بزرگراه امام علی، از شرق به خیابان آیت و از جنوب به خیابان دماوند محدود می‌شود.
موقعیت جغرافیایی و دسترسی‌هامحله نارمک به‌واسطه دسترسی به خطوط ۲ و ۴ مترو (ایستگاه‌های فدک، سرسبز، شهید مدنی و شهید باقری)، خطوط BRT، و نزدیکی به بزرگراه‌ها، از نظر حمل‌ونقل عمومی وضعیت مناسبی دارد.
فضا‌های عمومی و امکاناتاز جمله امکانات مهم نارمک می‌توان به پارک فدک، مجموعه فرهنگی هنری نارمک، کتابخانه‌ها، مدارس متنوع و مراکز درمانی اشاره کرد. همچنین حضور رستوران‌ها، کافه‌ها و مراکز خرید، این محله را به یکی از نقاط پر جنب‌وجوش تهران تبدیل کرده است.
بافت اجتماعی و فرهنگینارمک محله‌ای با تنوع اجتماعی بالاست. حضور ساکنان قدیمی در کنار خانواده‌های جوان‌تر و دانشجویان دانشگاه علم و صنعت، ترکیب جالبی از سبک‌های زندگی و فرهنگ‌های شهری ایجاد کرده است.
شهرداری منطقه ۸ تهران و شورای اسلامی شهر تهران در سال‌های اخیر برنامه‌های متعددی را با هدف بهبود کیفیت زندگی، حفظ هویت تاریخی و ارتقای زیرساخت‌های شهری در محله نارمک اجرا کرده‌اند. در ادامه، به مهم‌ترین این اقدامات اشاره می‌شود:
 توسعه فضای سبز و احداث بوستان محلیدر راستای افزایش سرانه فضای سبز در محله نارمک، شهرداری منطقه ۸ فرایند تملک زمینی در خیابان شهید افشاری را به پایان رسانده است. این زمین برای احداث پنجمین بوستان محلی منطقه در نظر گرفته شده و اجرای آن در سال آینده برنامه‌ریزی شده است. این اقدام در پاسخ به نیاز مبرم شهروندان به فضای سبز و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری صورت گرفته است.
 بهسازی میادین و معابر محلیمحله نارمک با دارا بودن ۱۰۰ میدان محلی، از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار است. در این راستا، برنامه‌ای برای بهسازی ۳۰ میدان از این مجموعه در دستور کار قرار گرفته و قرار است ظرف سه ماه آینده اجرا شود. این پروژه شامل بازسازی فضای سبز، نورپردازی و زیباسازی محیطی می‌باشد.
 مشارکت مردمی در مدیریت شهریشهرداری منطقه ۸ با برگزاری نشست‌های مشورتی با معتمدان و دبیران محلات سیزده‌گانه، از جمله نارمک، تلاش کرده است تا نظرات و پیشنهادات شهروندان را در برنامه‌ریزی‌های شهری مدنظر قرار دهد. در این نشست‌ها، معتمدان به‌عنوان ناظرین کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران معرفی شده‌اند تا ارتباط منسجم‌تری بین مدیریت شهری و ساکنان برقرار شود.
 ترویج حمل‌ونقل پاکدر راستای ارتقای حمل‌ونقل پایدار، خیابان شهید آیت در محدوده میدان نبوت تا میدان صدم نارمک به‌صورت نمادین برای استفاده از مدهای حمل‌ونقل پاک مانند دوچرخه و اسکوترهای برقی مسدود شد. این اقدام با هدف ترویج فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه غیرآلاینده و ارتقای کیفیت هوای شهری انجام شده است.
 حفظ هویت تاریخی محلهشورای اسلامی شهر تهران بر اهمیت حفظ هویت تاریخی محله نارمک تأکید دارد. در این زمینه، شورایاران محله موظف شده‌اند برنامه‌های مشخصی برای حفظ ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی منطقه ارائه دهند تا از تخریب بافت سنتی و افزایش ساخت‌وسازهای نامتوازن جلوگیری شود.
این اقدامات نشان‌دهنده رویکرد جامع مدیریت شهری در توجه به نیازهای ساکنان، حفظ میراث فرهنگی و ارتقای زیرساخت‌های محلی در محله نارمک است. 
محله نارمک، با وجود پیشینه تاریخی‌اش، در زمره مناطقی نیست که به عمارت‌ها و خانه‌های تاریخی شاخص همچون محله‌هایی چون عودلاجان، سنگلج یا منطقه ۱۲ تهران شناخته شود. این محله از دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ به بعد با الگوی نوین شهرسازی طراحی و ساخته شد و بیشتر با بافت ویلایی مدرن آن دوران و میدان‌های صدگانه‌اش شناخته می‌شود.با این حال، موارد زیر از جنبه‌های تاریخی و معماری ارزشمند نارمک به شمار می‌روند:
 خانه‌های ویلایی دهه ۳۰ و ۴۰ شمسیویژگی‌ها: بسیاری از خانه‌های اولیه نارمک با سبک معماری مدرن دهه ۳۰ ساخته شده‌اند. این خانه‌ها دارای حیاط‌های بزرگ، سقف‌های شیروانی، پنجره‌های بزرگ و آجرکاری‌های تزئینی هستند.وضعیت فعلی: متأسفانه بخش زیادی از این خانه‌ها در دهه‌های اخیر تخریب و جای خود را به آپارتمان‌ها داده‌اند، اما هنوز در برخی کوچه‌ها به‌ویژه در حوالی میدان‌های ۷۷ تا ۹۰ می‌توان نمونه‌هایی از آن‌ها را یافت.اهمیت: این بناها، اگرچه به ثبت ملی نرسیده‌اند، اما از منظر هویت محله‌ای و شهرسازی ارزش تاریخی دارند.
 مسجد جامع نارمکقدمت: ساخت این مسجد به سال‌های ابتدایی توسعه محله نارمک بازمی‌گردد (دهه ۱۳۴۰).ویژگی‌ها: نمای آجری سنتی، گنبد ساده و فضای داخلی با کاشی‌کاری‌هایی به سبک مساجد ایرانی.نقش اجتماعی: این مسجد از ابتدا تا امروز محل تجمع و فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی ساکنان بوده است.
دبیرستان‌های قدیمی (مانند دبیرستان البرز نارمک)قدمت: برخی مدارس محله نارمک قدمتی بیش از ۵۰ سال دارند و در تربیت چهره‌های علمی و فرهنگی مؤثر بوده‌اند.معماری: معماری ساده، اما الهام‌گرفته از سبک نئوکلاسیک دهه ۳۰ و ۴۰. سایر مکان‌ها با ارزش خاطره‌ایمیدان ۷۲ نارمک: به عنوان یکی از میدان‌های اصلی محله، خاطرات جمعی بسیاری از ساکنان قدیمی در آن شکل گرفته است.کوچه‌ها و معابر قدیمی اطراف میدان ۹۰ و ۸۵: با خانه‌های یک‌طبقه و درختان قدیمی.
چرا عمارت تاریخی رسمی در نارمک کم است؟نارمک برخلاف محله‌هایی مثل شمیران یا مناطق مرکزی تهران، در دوره معاصر و با طرحی مدرن احداث شد. بنابراین، معماری سنتی قاجاری یا پهلوی اول در آن به‌ندرت دیده می‌شود.هدف از طراحی اولیه نارمک، اسکان کارمندان و طبقه متوسط شهری با خانه‌های یک‌شکل و مدرن بود، نه ساخت عمارت‌های اشرافی.
نارمک، محله‌ای زنده، پویا و انسانی
الناز شریفی در گفتگو با خبرنگار سردبیر پرس گفت: نارمک یکی از معدود محله‌های تهران است که همچنان حس تعلق اجتماعی و همسایگی در آن حفظ شده است. وجود میدان‌های متعدد در بافت شهری، فضایی برای تعاملات روزمره میان ساکنان فراهم کرده و باعث شده روابط انسانی در این محله زنده بماند. به‌عنوان نمونه، در میدان ۹۰ شاهد حضور روزانه خانواده‌ها، بازی کودکان و گفت‌وگوی همسایگان هستیم؛ امری که در بسیاری از نقاط تهران کمتر دیده می‌شود.از نظر زیرساخت، نارمک دسترسی بسیار مناسبی به حمل‌ونقل عمومی دارد. ایستگاه‌های متعدد مترو و خطوط اتوبوس، رفت‌وآمد به سایر نقاط شهر را آسان کرده‌اند. همچنین، وجود مدارس و مراکز خدماتی در سطح محله، کیفیت زندگی را ارتقا داده است.البته چالش‌هایی نیز وجود دارد. بافت قدیمی برخی خیابان‌ها نیازمند بازسازی است و در ساعات اوج، ترافیک می‌تواند آزاردهنده باشد. علاوه بر این، روند رو به رشد ساخت‌وساز و جایگزینی خانه‌های ویلایی با آپارتمان‌های چندطبقه، هویت سنتی و آرام محله را با تهدید مواجه کرده است.با این حال، نارمک همچنان یکی از محله‌های زنده، پویا و انسانی تهران است و بسیاری از ساکنان آن علاقه‌ای به ترک این منطقه ندارند.براساس این گزارش، محله نارمک با ترکیب موفقی از نظم شهری، دسترسی مناسب، امکانات شهری و فضای فرهنگی پویا، یکی از محله‌های محبوب و پررونق تهران به‌شمار می‌رود. این محله نمونه‌ای از تلفیق سنت و مدرنیته در قلب پایتخت است.
انتهای خبر/