مرتضی‌گرد؛ شهری در حاشیه تهران

به گزارش خبرنگار «سردبیر پرس»؛ مرتضی‌گرد، که برخی آن را «دیار آزادگان» می‌نامند، در نزدیکی منطقه ۱۹ تهران و کنار بزرگراه آزادگان قرار دارد. این شهرک، که زمانی روستایی کوچک در دهستان خلازیر بود، حالا به یکی از پرجمعیت‌ترین نقاط حاشیه پایتخت تبدیل شده است.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت این منطقه تنها ۳ هزار و ۵۵۶ نفر بود، اما در سال ۱۴۰۳، این عدد به بیش از ۱۰۲هزار نفر رسیده است. این رشد چشمگیر، نتیجه مهاجرت گسترده از شهر‌های اطراف و حتی اتباع خارجی است که به امید کار و زندگی بهتر به این منطقه آمده‌اند.
مرتضی‌گرد به دلیل نزدیکی به تهران و وجود کارگاه‌های تولیدی، به‌ویژه در زمینه مبلمان و لوازم چوبی، به بورس مبل پایتخت معروف شده است. روزانه هزاران نفر برای خرید مبل و لوازم اداری به این منطقه می‌آیند، چرا که محصولات اینجا به دلیل تولید در کارگاه‌های کوچک و خانگی، قیمت‌های رقابتی‌تری نسبت به سایر نقاط تهران دارند. اما این رونق اقتصادی، نتوانسته مشکلات زیرساختی محله را برطرف کند.
یکی از بزرگ‌ترین معضلات مرتضی‌گرد، ساخت‌وساز‌های غیرمجاز است. از سال ۱۳۸۸، سودجویان با سوءاستفاده از خلأ نظارتی، زمین‌های بایر این منطقه را که قرار بود به فضای سبز تهران اختصاص یابد، به شهرکی پر از ساختمان‌های غیراصولی تبدیل کردند. این ساخت‌وسازها، که اغلب بدون مجوز و زیر نظر دهیاری انجام شده‌اند، باعث شده‌اند که محله با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم کند.
نبود سیستم فاضلاب مناسب، کمبود آب شرب، و قطعی مکرر برق و گاز، زندگی را برای ساکنان دشوار کرده است. برای کنترل ساخت‌وساز‌های غیرمجاز، شهرداری اقداماتی مانند نصب کانکس‌های نظارتی در ورودی‌های محله انجام داده است. این کانکس‌ها وظیفه دارند ورود مصالح ساختمانی بدون مجوز را کنترل کنند، اما برخی ساکنان معتقدند که این نظارت‌ها کافی نیست و همچنان راه‌هایی برای دور زدن قانون وجود دارد.
یکی دیگر از چالش‌های مرتضی‌گرد، وضعیت نامناسب خدمات شهری است. زباله‌های خانگی و صنعتی، به‌ویژه ضایعات چوب و پارچه از کارگاه‌های مبل‌سازی، چهره محله را نازیبا کرده‌اند. آب شرب نیز اغلب از طریق تانکر‌های خصوصی تأمین می‌شود که گاه کیفیت پایینی دارند. ساکنان از چاه‌هایی که دهیاری حفر کرده استفاده می‌کنند، اما این آب‌ها هم همیشه قابل‌اعتماد نیستند. بااین‌حال، تلاش‌هایی برای بهبود وضعیت در جریان است. اخیراً طرح‌هایی برای الحاق مرتضی‌گرد به محدوده شهری تهران مطرح شده، هرچند این پیشنهاد در شورای شهر تهران رد شد. مقامات محلی معتقدند که پیش از الحاق، باید زیرساخت‌های منطقه ساماندهی شوند. همچنین، پروژه‌هایی مانند حفر چاه برای تأمین آب شرب و توسعه زیرساخت‌های مخابراتی در دست اجرا هستند.
مرتضی‌گرد، با وجود مشکلات، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به شهری پویا دارد. دسترسی آسان به بزرگراه‌های اصلی و نزدیکی به متروی علی‌آباد، این منطقه را به گزینه‌ای جذاب برای خریداران مسکن با بودجه محدود تبدیل کرده است. قیمت آپارتمان‌ها در این محله، بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومان به ازای هر مترمربع است که نسبت به تهران بسیار ارزان‌تر است. اما زندگی در مرتضی‌گرد، برای بسیاری از ساکنان، با سختی همراه است. فقر، گرانی مسکن در تهران و مشکلات معیشتی، بسیاری از بومیان پایتخت را به این منطقه رانده است. مهاجران افغان و دیگر کشور‌های همسایه نیز بخش قابل‌توجهی از جمعیت را تشکیل می‌دهند.
مرتضی محب‌علی ساکن این محله به خبرنگار ما گفت: زندگی تو مرتضی‌گرد سخته، ولی چاره‌ای نداریم. من از کرج اومدم اینجا، چون خونه تو تهران نمی‌تونستم بخرم. اینجا حداقل با پول کم می‌شه یه سقف بالای سر داشت. ولی آب و برق درست‌حسابی نداریم. گاهی باید ساعت‌ها منتظر تانکر آب بمونیم. اگه شهرداری یه فکری به حالمون کنه، این‌جا می‌تونه جای خوبی برای زندگی باشه.
زهرا حسینی کارگر کارگاه مبل‌سازی نیز به خبرنگار ما می‌گوید: من تو کارگاه مبل‌سازی کار می‌کنم. درآمدش بد نیست، ولی محیط محله خیلی کثیفه. زباله‌ها همه‌جا ریخته و بوی فاضلاب اذیت می‌کنه. ما دوست داریم این‌جا درست بشه، ولی انگار کسی به فکر ما نیست. فقط امیدوارم بچه‌هام بتونن تو محیط بهتری بزرگ بشن. اگه امکاناتی مثل پارک یا مدرسه خوب باشه، خیلی فرق می‌کنه.
بر اساس این گزارش؛ مرتضی‌گرد، با وجود چالش‌های فراوان، به دلیل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های اقتصادی، می‌تواند به منطقه‌ای پررونق تبدیل شود. اما این تحول نیازمند توجه جدی مسئولان به زیرساخت‌ها و رفع مشکلات ساکنان است.
انتهای خبر/خ