بهشت زهرا؛ آرامستان بزرگ تهران

به گزارش خبرنگار «سردبیر پرس»؛ بهشت زهرا، واقع در جنوب تهران و در محدوده شهر ری، بزرگ‌ترین آرامستان ایران است که در سال ۱۳۴۵ برای ساماندهی گورستان‌های پراکنده پایتخت طراحی شد و در ۲۵ تیر ۱۳۴۹ به‌طور رسمی افتتاح گردید.
این آرامستان که نام خود را از حضرت زهرا(س) گرفته، در ابتدا ۳۱۴ هکتار وسعت داشت و در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۷ با افزودن بخش‌های شمالی و شرقی، به ۴۲۴ هکتار رسید. هم‌اکنون بیش از یک میلیارد و ۶۹۸ هزار نفر در این مکان آرمیده‌اند و ۱۲ هکتار از آن به ۱۴ قطعه ویژه شهدا اختصاص دارد.
این آرامستان در نزدیکی بزرگراه‌های خلیج‌فارس، جاده قدیم تهران-قم و بزرگراه شهید هاشمی قرار دارد و از طریق مترو (ایستگاه‌های حرم مطهر، شاهد و کهریزک) و مسیر‌های جاده‌ای مانند بزرگراه آزادگان و آیت‌الله سعیدی قابل دسترسی است.
ورودی‌های اصلی شامل باب‌السلام، باب‌الرضا، باب‌الزهرا، باب‌الحیدر و باب‌الحوائج است که دسترسی به قطعات قدیمی (یک تا ۳۰۰) و جدید (۳۰۰ به بالا) را فراهم می‌کنند.
بهشت زهرا به دلیل دفن شخصیت‌های برجسته سیاسی، فرهنگی و هنری، مانند شهدای جنگ ایران و عراق، شهدای هفتم تیر، و مشاهیری، چون محمدعلی رجایی و محمد بهشتی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
قطعه ۵۰، معروف به گلزار شهدا، محل دفن شهدای مدافع حرم، دفاع مقدس و شهدای آتش‌نشان و منا است و نزدیک‌ترین بخش به درب اصلی باب‌الشهدا قرار دارد. همچنین، قطعاتی مانند قطعه نام‌آوران و قطعه هنرمندان، میزبان چهره‌های سرشناس فرهنگی هستند.
یکی از چالش‌های اصلی بهشت زهرا، تکمیل ظرفیت آن است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این آرامستان به‌زودی قادر به پذیرش متوفیان جدید نخواهد بود، به همین دلیل شهردار تهران طرح توسعه آرامستان‌هایی در شرق، غرب و جنوب پایتخت را مطرح کرده است. این طرح به منظور کاهش تردد شهروندان به جنوب شهر و بهبود دسترسی به خدمات خاکسپاری ارائه شده است.
از نظر زیرساختی، بهشت زهرا با مشکلاتی مانند ترافیک سنگین در روز‌های خاص، به‌ویژه پنج‌شنبه‌ها و ایام تعطیل، مواجه است. نبود پارکینگ کافی و خیابان‌های شلوغ، گاه بازدیدکنندگان را با مشکل مواجه می‌کند. همچنین، برخی کاربران از عملکرد سامانه جستجوی آنلاین متوفیان گلایه دارند. این سامانه که از طریق سایت beheshtezahra.tehran.ir قابل دسترسی است، امکان جستجوی مزار با وارد کردن نام، نام خانوادگی و نام پدر را فراهم می‌کند، اما گاهی به دلیل قطعی سرور از دسترس خارج می‌شود. برای بهبود خدمات، سازمان بهشت زهرا اقداماتی مانند راه‌اندازی نرم‌افزار «تهران‌نما» برای مسیریابی قطعات و رزرو آنلاین خدمات (مانند مداح، سایبان و تاج گل) را انجام داده است. این نرم‌افزار امکاناتی مانند مشاهده تصاویر ۳۶۰ درجه و اطلاعات دقیق مزار‌ها را ارائه می‌دهد، اما برخی کاربران از مشکلات فنی آن شکایت دارند.
از نظر مالی، بهشت زهرا به دلیل استقلال از بودجه شهرداری، از طریق فروش قبور خصوصی، مقابر خانوادگی و اجاره غرفه‌ها تأمین مالی می‌شود. این اقدامات، آرامستان را به سازمانی خودکفا تبدیل کرده، اما برخی انتقادات، مانند اخاذی‌های غیررسمی یا بی‌توجهی به دستورات قضائی برای ساماندهی قبور شهدا، مطرح شده است.
از منظر اجتماعی، بهشت زهرا نه‌تنها آرامستان، بلکه مکانی با اهمیت فرهنگی و سیاسی است.
رضا حسینی یکی از شهروندان تهرانی به خبرنگار ما می‌گوید: هر پنج‌شنبه میام بهشت زهرا برای زیارت مزار پدرم. مسیر با مترو راحته، ولی شلوغی و بی‌نظمی پارکینگ اذیت می‌کنه. سامانه جستجوی سایت هم گاهی کار نمی‌کنه و باید حضوری بریم اداره. اگه زیرساخت‌ها بهتر بشه، خیلی راحت‌تر می‌شه.
 فاطمه مرادی ساکن تهران نیز به ما گفت: برای پیدا کردن مزار عموم اومدم، ولی، چون اطلاعات دقیقی نداشتم، کلی طول کشید. سایت بهشت زهرا خوبه، ولی اگه قطعه یا تاریخ فوت رو ندونی، پیدا کردن سخت می‌شه. کاش یه سیستم ساده‌تر درست کنن که با اسم و فامیل راحت‌تر بشه پیدا کرد.
بر اساس این گزارش؛ بهشت زهرا با تاریخچه‌ای غنی و نقش فرهنگی و اجتماعی برجسته، قلب تپنده خاکسپاری تهران است. با وجود چالش‌های زیرساختی و ظرفیت محدود، این آرامستان همچنان به‌عنوان نمادی از تاریخ و هویت پایتخت شناخته می‌شود. توسعه زیرساخت‌ها و بهبود خدمات دیجیتال می‌تواند تجربه بهتری برای بازدیدکنندگان فراهم کند.
انتهای خبر/خ