الماس قرمز وینستون / راز این سرخی خالص چیست؟

به گزارش سردبیر پرس، در میان هزاران سنگ قیمتی که در جهان کشف شده‌اند، برخی به‌عنوان پدیده‌هایی علمی و تاریخی نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. الماس قرمز وینستون (Winston Red Diamond) یکی از همین گوهرهای افسانه‌ای است.
اکنون این الماس ۲/۳۳ قیراطی، که پنجمین الماس قرمز بزرگ تأییدشده در دنیاست، در موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونین در واشنگتن دی‌سی، در کنار الماس مشهور «امید»، به نمایش درآمده است. اما آنچه این الماس را فراتر از زیبایی ظاهری‌اش خاص می‌کند، داستان پیچیده‌ای است که از اعماق زمین، خاندان‌های سلطنتی، دنیای هالیوود و آزمایشگاه‌های پیشرفته علمی عبور کرده است.

بر اساس تخمین‌های متخصصان، از میان هر ۲۵ میلیون الماس استخراج‌شده در جهان، تنها یکی ممکن است دارای رنگ قرمز خالص و طبیعی باشد. این عدد به خوبی نشان می‌دهد که الماس قرمز وینستون تا چه اندازه نایاب است. در واقع، فقط ۰/۰۴ درصد از الماس‌های رنگی (Fancy Colored Diamonds) در جهان دارای درجه «Fancy Red» هستند. 
از خاندان کارتیه تا هالیوود
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط تیم پژوهشی اسمیتسونین، نخستین سند تاریخی مربوط به این الماس به سال ۱۹۳۸ بازمی‌گردد، زمانی که متعلق به خانواده مشهور کارتیه (Cartier) بوده است. پس از آن، این سنگ گران‌بها به مهاراجه جام‌نگر در هند فروخته شد و سال‌ها در مجموعه سلطنتی او نگهداری می‌شد.
در دهه ۱۹۸۰، «رونالد وینستون»، پسر جواهرساز افسانه‌ای آمریکایی «هری وینستون»، این الماس را از مهاراجه خریداری کرد. او در ادامه این گوهر را به یک انگشتر تبدیل کرد که در سال ۱۹۸۹ توسط بازیگر مشهور آمریکایی بروک شیلدز در مراسمی عمومی به دست شد. در نهایت، وینستون این گوهر بی‌نظیر را در سال ۲۰۲۳ به موزه اسمیتسونین اهدا کرد تا برای همیشه در معرض دید عموم قرار گیرد.
پژوهشگران با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مانند فوتولومینسانس، طیف‌سنجی، و کاتودولومینسانس به بررسی منشأ و ساختار این الماس پرداختند. نتایج نشان داد که الماس وینستون متعلق به تایپ «IaAB» است، گروهی که ویژگی‌های ساختاری مشابه الماس‌های صورتی را دارد.

بر اساس ویژگی‌های کانی‌شناسی و همچنین نوع برش «Old Mine Brilliant» که در نیمه اول قرن بیستم رایج بوده، احتمال می‌رود که این الماس در برزیل یا ونزوئلا استخراج شده باشد. هرچند، مکان دقیق معدن استخراج هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست.
راز رنگ سرخ
برخلاف بسیاری از الماس‌های رنگی که رنگ آن‌ها ناشی از ناخالصی‌های شیمیایی مانند نیتروژن یا بور است، رنگ قرمز در این نوع الماس‌ها ناشی از دگرشکلی ساختاری در سطح اتمی است. این فرآیند، که «دگرشکلی پلاستیکی» (Plastic Deformation) نام دارد، زمانی رخ می‌دهد که الماس در اعماق زمین تحت فشار و دمای بسیار بالا قرار می‌گیرد. در نتیجه، پیوندهای اتمی در شبکه کریستالی شکسته شده و دوباره به شکل نامنظمی بازسازی می‌شوند. این اختلال در ساختار کریستالی باعث تغییر در نحوه شکست نور در سنگ شده و رنگی صورتی یا سرخ به آن می‌بخشد.
رنگ قرمز در الماس وینستون به دلیل تعادل دقیق بین دما و فشار در طول میلیون‌ها سال شکل‌گیری آن ایجاد شده است. رنگ نهایی آن «قرمز خالص» است، بدون هیچ‌گونه ته‌رنگ دیگری، که آن را به یکی از کمیاب‌ترین انواع الماس در جهان تبدیل کرده است.
به این ترتیب، الماس قرمز وینستون تنها یک گوهر تزئینی نیست؛ بلکه نماد نادری از فرآیندهای پیچیده و شگفت‌انگیز در اعماق زمین است.
منبع:‌ popsci
۵۸۵۸