چهارراه گلوبندک، تقاطع تاریخ و تجارت تهران

 به گزارش «سردبیر پرس»؛ محله و چهارراه گلوبندک یکی از نواحی تاریخی و پرجنب‌وجوش تهران است که امروزه در شمال‌غربی بازار بزرگ تهران و در منطقه ۱۲ قرار دارد.نام «گلوبندک» برگرفته از «گلوبندک» یا «گلوگِر» (چشمه کوچک)، بوده که در دوران قدیم در محل این تقاطع می‌جوشیده این تقاطع، میان خیابان پانزده خرداد (پیشتر بوذرجمهری) و خیابان خیام شکل گرفته، و ساختمان بازار گلوبندک پیش از آن به‌واسطه خیابان‌کشی‌های دوره‌ی رضاشاه از بین رفته بود در دوره قاجار و اوایل پهلوی، گلوبندک یکی از بازار‌های فعال تهران بوده و محل تردد تجار و کسبه به شمار می‌رفته.این محله در شمال غرب بازار بزرگ تهران، مجاور میدان توپخانه و خیابان ۱۵ خرداد قرار دارد و ایستگاه مترو پانزده خرداد (خط ۱) در این محل واقع شده که موجب سهولت دسترسی به این نقطه از شهر شده است.
معماری و جاذبه‌های دیدنی
خانه مستوفی‌الممالک: بنایی مربوط به حدود ۱۳۰۰ قمری، متعلق به میرزا حسن خان مستوفی‌الممالک، که زمانی خانه‌ای پرشکوه بوده و نخستین کابینه مشروطه نیز در آن تشکیل شده؛ اکنون پس از چند دهه بر اثر فرسایش در حال تخریب است .

مسجد چاله‌حصار/مسجد اردبیلی‌ها: مکانی مذهبی که سابقه آن برمی‌گردد به مسجدی کنار یک گود و پس از مرمت با حمایت تجار اردبیلی به شکل فعلی بازسازی شده است .
گلوبندک هم‌اکنون مرکز پرترافیک تجاری و عبوری تهران است؛ با پاساژها، مغازه‌ها، رستوران‌های کوچک، چلوکبابی مسلم و بسیاری از کسبه که در راسته بازار فعالیت می‌کنند  .پروژه زیرگذر عابرپیاده، به همراه آسانسور و پله‌برقی، اخیراً راه‌اندازی شده تا تردد را مدیریت کند و از فشار جمعیت در این تقاطع بکاهد .
رویداد‌ها و مراسم

خیمه‌سوزان و نذورات محرم: هر سال، به‌ویژه در عاشورا و تاسوعا، مردم برای اجرای مراسم مذهبی در این محل گرد هم می‌آیند؛ شامل طبخ حلوا و اجرای تعزیه، که نشان‌دهنده پویایی اجتماعی و فرهنگی محله است .در ماه مبارک رمضان نیز جمعیت قابل‌توجهی برای مراسم دینی در مسجد ارک و حسینیه‌ها در این منطقه جمع می‌شوند .ترافیک و شلوغی شدید در تقریباً همه روز‌های هفته، بویژه پنجشنبه و جمعه‌ها، یکی از چالش‌های اصلی ساکنان و گذرگران است.برخی بنا‌های تاریخی وضعیت مناسبی ندارند و نیازمند مرمت‌اند؛ مانند خانه مستوفی‌الممالک که هنوز مرمت نشده؛ و آثار تاریخی کوچکی همچون چشمه و بازار قدیم گلوبندک فراموش شده‌اند.گلوبندک نمادی از پیوند گذشته و امروز تهران است؛ جایی که از یک تقاطع ساده با چشمه‌ای کوچک، به یک مرکز تجاری پررونق و محلی برای تجمع مذهبی و فرهنگی تبدیل شده.اهمیت آن در سمت‌ و سوی حفاظت از بافت تاریخی، رفع مشکلات تردد و زیرساختی و معرفی شخصیت‌ها و آثاری، چون خانه مستوفی‌الممالک نهفته است.
عدم ساماندهی اصولی در راسته چهارراه گلوبندک
اصغر کرمی یکی از کسبه راسته چهارراه گلوبندک به خبرنگار ما می‌گوید: این راسته، با وجود قدمت تاریخی و جایگاه تجاری برجسته‌اش، امروز با چالش‌های متعددی روبه‌روست. شلوغی مفرط و حضور بی‌ضابطه دست‌فروش‌ها، به‌ویژه در روز‌های پُررفت‌وآمد مانند پنجشنبه‌ها یا اعیاد، مشکلات جدی در رفت‌ وآمد و جذب مشتری ایجاد کرده است. با اینکه تنوع و قیمت مناسب کالا‌ها – مخصوصاً پوشاک، لوازم جانبی و زیورآلات – هنوز هم مشتریان را جذب می‌کند، اما نبود مدیریت مناسب شهری در حوزه ترافیک، زیرساخت‌های فرسوده و خطرات بالقوه‌ای مثل ایمنی ناکافی در برخی مغازه‌ها باعث نگرانی فعالان بازار شده است.
در عین حال، بسیاری از کسبه بر این باورند که اگر ساماندهی اصولی‌تری برای دست‌فروشان و زیرساخت‌های ایمنی در نظر گرفته شود، راسته گلوبندک می‌تواند جایگاه خود را به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی خرید در پایتخت حفظ کرده و حتی ارتقاء دهد. آنها خواهان همکاری بیشتر شهرداری، میراث فرهنگی و سازمان‌های مرتبط برای حفظ اصالت تاریخی و بهبود کیفیت زندگی شهری در این منطقه‌اند.
علاوه بر خیمه‌سوزان عاشورا، هنگامه پخت حلوا در تاسوعا در همین محله نیز برگزار می‌شود و چهارراه گلوبندک به‌عنوان یکی از «حلوانه‌ترین خیابان‌های تهران» شناخته شده است این نکات چشم‌اندازی تازه از لایه‌های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی این چهارراه ارائه می‌دهد که به خوبی نشان می‌دهد گلوبندک همچنان محلی پیچیده و چندبُعدی است.
انتهای خبر/