کاروان‌سرای خانات؛ یادگار تهران قدیم

به گزارش خبرنگار «سردبیر پرس»؛ در میان هیاهوی خیابان‌های شلوغ تهران، جایی که آسمان‌خراش‌ها و زندگی مدرن چهره شهر را دگرگون کرده‌اند، کاروان‌سرای خانات در منطقه ۱۲ پایتخت، چون گوهری از گذشته می‌درخشد.
این بنای تاریخی که ساخت آن به اواخر دوره ناصرالدین‌شاه قاجار، حدود سال ۱۳۰۰ هجری قمری، نسبت داده می‌شود، روزگاری میزبان کاروان‌های تجاری و مسافران جاده حضرت عبدالعظیم بود.
کاروان‌سرا که در ابتدا خارج از حصار شهر قرار داشت، با گسترش تهران در دوره قاجار به بخشی از بافت شهری پیوست و امروز بزرگ‌ترین کاروان‌سرای درون‌شهری پایتخت محسوب می‌شود.
کاروان‌سرای خانات با مساحتی حدود ۱۰ هزا و ۵۰۰ مترمربع، دارای حیاطی چهارگوش و متقارن با ۷۰ حجره است که در هر ضلع آن ۱۳ تا ۱۷ حجره قرار گرفته‌اند. معماری این بنا با آجرکاری و گره‌سازی، الهام‌گرفته از باغ‌های ایرانی است. در ورودی اصلی، دری چوبی با ۴۰ گل‌میخ و ارتفاع ۶ متر از چوب روسی خودنمایی می‌کند.
این کاروان‌سرا که زمانی به «سرای روغنی‌ها» معروف بود، محل تجارت روغن و دیگر کالا‌ها بود و نام «خانات» به دلیل کثرت حجره‌ها (خان به معنای حجره) بر آن نهاده شد.
این بنا در طول تاریخ فراز و نشیب‌های بسیاری دیده است. آتش‌سوزی سال ۱۳۵۷ بخش‌هایی از آن را تخریب کرد و برای سال‌ها به انبار تبدیل شده بود. اما مرمت‌های گسترده در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ جان تازه‌ای به این اثر تاریخی بخشید.
امروز، حجره‌های کاروان‌سرا به بورس خشکبار و آجیل تبدیل شده و سفره‌خانه سنتی آن با دکوراسیونی به سبک قدیمی، میزبان گردشگران و شهروندان است.
این مکان همچنین لوکیشن فیلم‌ها و سریال‌هایی، چون «یکی از ما دو نفر» و «برادر» بوده است.
برای دسترسی به کاروان‌سرای خانات، کافی است به خیابان صاحب‌جمع، بین میدان شوش و چهارراه مولوی بروید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه مولوی در خط یک است که حدود ۱/۵ کیلومتر با کاروان‌سرا فاصله دارد. این اثر در سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۴۱۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
سارا محمدی، گردشگر تهرانی، که برای صرف غذا به سفره‌خانه کاروان‌سرا آمده بود به خبرنگار ما گفت: فضای اینجا حس عجیبی داره. انگار یه لحظه از شلوغی تهران جدا می‌شی و می‌ری به صد سال پیش. سفره‌خانه با اون تخت‌های چوبی و دیوار‌های آجری، حال‌وهوای خاصی داره. فقط کاش تبلیغات بیشتری برای این‌جور جا‌ها بشه تا مردم بیشتر بشناسنش.
بر اساس این گزارش، کاروان‌سرای خانات یادگاری از تاریخ تهران است و با کاربری جدید خود، پلی بین گذشته و حال ایجاد کرده است. این بنا با معماری اصیل و فضای نوستالژیک، مقصدی جذاب برای تهران‌گردی و تجربه‌ای متفاوت از پایتخت است.
انتهای خبر/خ