از بوی گند کفش و پنیر فاسد تا کسب جایزه نوبل!

غزال زیاری: دو پژوهشگر جوان در هند، بعد از روبرو شدن با مشکلی ساده و آشنا یعنی “بوی غیرقابل‌تحمل کفش‌ها در خوابگاه” واکنش متفاوتی نشان دادند؛ همین مشکل روزمره، جرقه‌ یکی از عجیب‌ترین تحقیقات علمی جهان شد و در نهایت جایزه ایگ نوبل (جایزه‌ای طنزآمیز برای تحقیقات علمی خلاق و غیرمنتظره) را برای این دو پژوهشگر به ارمغان آورد.
ویکاش کومار و سارتاک میتال با انجام نظرسنجی بین دانشجویان دریافتند که بیش از نیمی از آن‌ها از بوی کفش‌های خود یا دیگران شرمنده‌اند و هیچ‌کدام هم از محصولات ضدبو اطلاع درستی ندارند. اما پژوهش آنها فقط درباره بوی بد کفش‌ها نبود؛ بلکه پای باکتری‌ها در میان بود!

آنان با بررسی‌های آزمایشگاهی دریافتند که عامل اصلی بوی بد کفش، باکتری‌ای به نام Kytococcus sedentarius است. سپس آزمایشی جالب انجام دادند: استفاده از نور فرابنفش (UVC) برای از بین بردن این باکتری‌ها.
نتیجه حیرت‌انگیز بود؛ بعد از ۴ دقیقه تابش، بوی بد کفش‌ها که شبیه به بوی “پنیر فاسد” بود، به بوی “لاستیک ملایم” تبدیل شد و پس از ۶ دقیقه، کفش‌ها کاملاً بی‌بو شدند! به این ترتیب، آن‌ها نمونه‌ای از جاکفشی ضدبو با نور UVC ساختند؛ طرحی که ترکیبی از طراحی صنعتی، علم باکتری‌شناسی و شوخ‌طبعی است.

اما نکته جالب‌تر آنجاست که این پژوهش فقط یک شوخی علمی نیست و پشت خنده‌ها، یادآوری مهمی نهفته است: گاهی ساده‌ترین بوهای آزاردهنده می‌توانند مسیر علم را تغییر دهند.
برای مطالعه ادامه مقاله و آشنایی با سایر برندگان عجیب امسال، اینجا کلیک کنید.