امیدوارم مشکلات نهاد کتابخانه‌ها حل شود

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره رویکردهای نهاد گفت و گزارشی از عملکرد ده‌ماهه خود ارائه داد.

به‌ گزارش سردبیر پرس، آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در نشست خبری «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»  که در آستانه هفته کتاب و کتابخوانی امروز (یکشنبه، هجدهم آبان) در محل ساختمان مرکزی نهاد برگزار شد، با اشاره به  تعریف رویکردهای جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در آغاز دهه سوم مستقل خود اظهار کرد:  این رویکردها با دو جنبه و مفهوم راهبردی، ارتقای تنوع و ارتقای دسترسی در جنبه‌های مختلف تعریف شده است. این جنبه‌ها مختص خدمات نهاد، کاربران، منابع و … است. بر همین اساس اولین رویکرد بازآفرینی نقش سنتی کتابخانه‌ها و تبدیل آنها به مراکز فعال فرهنگی و اجتماعی است. معتقدیم کتابخانه فقط فضای عضویت و امانت کتاب نیست، بلکه باید به فضای زنده برای ارتقای خلاقیت و نوآوری و تعامل فرهنگی تبدیل شود.
 او بازآفرینی فضای‌های فیزیکی و استفاده مؤثرتر و کارآمدتر از این فضاها  را دیگر رویکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی خواند و گفت: ما به دنبال افزایش مراکز خدمت‌دهنده هستیم تا کاربران بیشتری را تحت پوشش قرار بدهیم به همین دلیل  به جای اینکه ببینیم چند کتابخانه داریم می‌بینیم چند نقطه خدمت داریم. رویکرد دیگر ما کتابخانه برای همه است. ما می‌خواهیم کتابخانه‌داری کنیم و مفهوم کتابخانه عمومی را بسط و گسترش دهیم.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی همچنین تمرکز بر تحول دیجیتال و ساختارهای دانایی‌محور را رویکرد دیگر نهاد خواند و گفت: ما به دنبال ترویج فرهنگ کتابخوانی با تمرکز بر کودکان و نوجوانان هستیم. علاوه بر این، باید کتابخانه‌ها به محلی برای حضور نوجوانان تبدیل شوند و بتوانیم  آن‌ها را همانند کودکان جذب کتابخانه‌ها کنیم. 
نظربلند با بیان اینکه فرصت‌ها و ظرفیت‌های قابل توجهی در کتابخانه‌ها داریم و «نقطه خدمت» را در ادبیات خود تعریف کرده‌ایم، گفت: نهاد کتابخانه‌ها در حال حاضر ۴۲۲۹ نقطه خدمت در سراسر ایران دارد که از این تعداد، ۲۷۴۱ کتابخانه عمومی و پیشخان در شهرها هستند، ۸۰۰ کتابخانه و پیشخان در روستاها قرار دارند و ۵۰۰ مرکز نیز به کتابخانه‌های سیار اختصاص دارد که ۶۸ دستگاه کتابخانه سیار آن‌ها را پوشش می‌دهد. علاوه بر این، ۱۸۸ سالن مطالعه هم داریم.    دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور  با بیان اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار عضو فعال در سراسر کشور دارد، آن را ظرفیت دیگر نهاد خواند و گفت: آمار ۱۴ میلیون هم داریم، اما بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اعضای فعال داریم. همچنین ۷ هزار و ۵۰۰ نفر نیروی انسانی در سراسر کشور داریم که می‌توانند به عنوان مروج و تولیدکننده محتوا و نقطه تماس با هموطنان باشند. علاوه بر این، بخش‌هایی را برای نابینایان، ناشنوایان و سالمندان داریم. تمام تلاش ما این است که برای مناطق محروم، نقطه دسترسی ایجاد کنیم.
نظربلند درباره اقدامات نهاد کتابخانه‌های عمومی در بازه ده‌ماهه فعالیت خود گفت: بخش مهمی از تمرکز ما، توجه به توانمندسازی کتابداران بوده است. تعداد زیادی از کتابداران بعد از اتمام تحصیلات دانشگاهی، هیچ آموزشی برای کتابداری دریافت نکرده‌اند. بر همین اساس، ۱۰۰ کتابدار در دوره ملی آموزش حضوری دیدند. همچنین دو مدرسه طراحی منطقه خدمت داشتیم و کتابداران از استان‌های مختلف آمدند و آموزش دیدند. ما معتقدیم که آموزش و توانمندسازی کتابداران می‌تواند منجر به تربیت مربیانی شود که بهتر بتوانند کودکان و نوجوانان را یاری کنند. اقدام دیگر، ارتقای تعاملات بین دستگاهی است. امیدوارم با تعامل خوب شکل‌گرفته بین ما و دولت، مجلس و دیگر نهادها، مشکلات چندین ساله نهاد از جمله تامین منابع مالی پایدار، مدل قراردادی برای جذب نیروهای انسانی و … حل شود. 
او افزود: موضوع دیگر، سفرهای استانی است. رویکرد ما کاملا به منظور ارزیابی روندهای مدیریتی کتابخانه‌ها بوده است. همچنین دیدار و نشست‌های صمیمی با کتابداران داشتیم و ۷۰۰ کتابدار توانستند ارتباط مستقیم و چهره به چهره با بنده و معاونین داشته باشند. هدف دیگر این سفرها نیز دیدار با مقامات استانی بوده است. ۱۴ سفر استانی را خودم رفتم و با احتساب سفرهای معاونین می‌توان گفت که به ۲۰ استان سفر داشتیم. 
نظربلند با بیان اینکه ۲۴ کتابخانه عمومی مورد بازطراحی قرار گرفته است، اظهار کرد:  بازطراحی کتابخانه‌ها بسیار کمک‌کننده است زیرا باعث می‌شود فضا به صورت کاربرپسند و مناسب استقبال از کتابخوان‌ها طراحی شود. باید اشاره کنم که فرآیند بازطراحی ۳۲ کتابخانه در ۸ استان هم در دست اقدام است. در بازطراحی‌ها به یک نکته مهم توجه داریم و تلاش می‌کنیم کتابخانه را همزمان با بهره‌برداری افتتاح کنیم.
او درباره خرید کتاب توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز توضیح داد:  یک میلیون و ۲۰۰ هزار کتاب به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان کتاب فراهم شده است. بخشی از این رقم، از طریق خرید بوده و بخشی هم از طریق اهدای کتاب بوده است. باید اشاره کنم که در سال ۱۴۰۴ بودجه خرید استانی کتاب را بیش از ۱۰۰ درصد افزایش دادیم تا استان‌ها بتوانند براساس اقتضائات محلی نیاز خود را فراهم کنند. با این کار، کتابداران براساس نیاز استفاده‌کنندگان خود مبنای انتخاب دارند. قسمت عمده خرید ما به کودک و نوجوان اختصاص داشته است.
نظربلند سپس درباره طرح‌های فناورانه و هوشمندانه نهاد توضیح داد.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره برنامه‌های حمایتی از نیروی انسانی این نهاد گفت: علی‌رغم منابع مالی محدود، ۸ اقدام حمایتی در حوزه نیروی انسانی داشتیم. اولین اقدام، اختصاص ۵۰ درصد فوق‌العاده ویژه بود که تعدادی از همکاران دریافت نکرده بودند. در دوره قبلی، تعدادی از همکاران این فوق‌العاده را دریافت کرده بودند اما اکنون برای همه برقرار است. همچنین طرح «هم‌افزا» برای افزایش حقوق کارمندانی که در آستانه بازنشستگی بودند، اجرا شد. اقدام سوم، اختصاص ۵۰۰ هزار تومان حق مسکن برای همه کتابداران از اردیبهشت‌ماه امسال بود که برای اولین بار در نهاد کتابخانه‌ها اجرا می‌شود. همچنین به کتابدارانی که به صورت دوشیفت کار می‌کنند، حق شیفت اختصاص دادیم. درنظر گرفتن ضریب اضافه‌کاری برای روزهای پنجشنبه اقدام حمایتی دیگر بود و حقوق کتابداران سیار را با توجه به سختی کار و زحمات و کنش‌گری فردی‌شان که به عنوان راننده، مربی و کتابدار مشغول به فعالیت هستند، افزایش ۱۲ میلیون تومانی دادیم. این افزایش از آبان ماه عملیاتی خواهد شد. 
او ادامه داد: علاوه بر هدیه هفته کتاب که به همکاران تعلق گرفت، از آبان‌ماه مبلغ یک میلیون تومان به عنوان پاداش و علاوه بر آن، مبلغ ۱.۵ میلیون تومان پاداش جبران خدمت برای همه همکاران درنظر گرفته شده است. بنابراین کتابداران سراسر کشور از آبان‌ماه امسال ۲.۵ میلیون تومان افزایش حقوق خواهند داشت. همچنین کتابداران برگزیده استانی علاوه بر دریافت هدیه، یک طبقه تشویقی در حقوق خود دریافت می‌کنند.
 در ادامه نشست، سیامک محبوبی معاون توسعه و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی گفت: همزمان با نمایشگاه کتاب طرحی را برقرار کردیم که براساس آن هر ایرانی می‌توانست بدون هیچ هزینه‌ای عضو نهاد شده و یک کتاب امانت بگیرد. هر کسی که خدمات بیشتر می‌خواست می‌توانست هزینه‌های عضویت بیشتر را بپردازد. همزمان با هفته کتاب، فاز دوم این طرح اجرا خواهد شد و عضویت سراسری در کتابخانه‌های بیشتر در کشور برنامه‌ریزی شده است. 
او ادامه داد: مهمترین رویداد ما در هفته کتاب، برنامه ۲۴ آبان است که طی آن جایزه ملی «هم‌خوان»، شامل ۱۲ نشان خُرد به کتابداران برتر سراسر کشور اهدا می‌شود. رویکرد ما تقدیر از خدمات است. همچنین مراسم رونمایی از ۳ تقریظ رهبری برای ۳ کتاب «خانوم ماه»، «همسفر آتش و برف» و «تب ناتمام» برگزار خواهد شد.
نظربلند در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره ماده‌ای که به نهاد کتابخانه‌ها حق می‌دهد درصورت استنکاف شهرداری از پرداخت سهم نیم‌درصدی می‌تواند از بودجه برداشت کند، گفت: بله این ماده وجود دارد اما مسئله این است که نمی‌دانیم درآمد شهرداری چقدر بوده است. در سال ۱۴۰۲ نیز بخشی از درآمدهای شهرداری  از این نیم درصد مستثنی شده است. آنچه مورد مسئله است استحصال درآمدهای شهرداری است. شهرداری درآمدهای متنوعی دارد که بخشی شامل نهاد می‌شود و در برآورد درآمد شهرداری و شیوه برداشت دچار مشکل هستیم که امیدوارم با حمایت‌های سازمان‌های قانونگذار به ویژه مجلس بتوانیم مبنای محاسبه بهتری برای این سهم پیدا کنیم.

 انتهای پیام