شلیک موشک برای جلوگیری از سقوط ۵۰۰ میلیون دلاری/ عملیات جسورانه ناسا

به گزارش سردبیر پرس، فرض کنید همین حالا چنین شرایطی پیش بیاید: یک تلسکوپ فضایی مهم دارید که ارتفاع مداری‌اش به‌سرعت در حال کاهش است و اگر آن را دوباره بالا نبرید، سال آینده سقوط و به زمین برخورد می‌کند.
طبق گزارش زومیت، مسئولان ناسا دقیقاً با همین مشکل روبه‌رو هستند. انتظار می‌رود تلسکوپ فضایی نیل گرلز سوییفت در پایان سال ۲۰۲۶ از مدار خارج شود و روی سیاره سقوط کند؛ اما ناسا به‌تازگی به طرح نجاتی جسورانه که پتانسیل ثبت در تاریخ را دارد، چراغ سبز داده است: یک هواپیما، موشکی کوچک را در هوا رها می‌کند که حامل ماهواره‌ای رباتیک است. موشک وارد فضا می‌شود و ماهواره را در نزدیکی تلسکوپ رها می‌کند تا ارتفاع آن را افزایش و تلسکوپ را نجات دهد.
شرکت خصوصی «کاتالیست اسپیس تکنالوجیز» در آریزونای آمریکا که از سوی ناسا برای اجرای مأموریت نجات تلسکوپ نیل گرلز سوییفت انتخاب شده است، هفته‌ی گذشته، جزئیات این عملیات مهم را اعلام کرد؛ آن هم با برنامه‌ی پرتاب بسیار فشرده‌ای که برای ژوئن ۲۰۲۶ تعیین شده است.
کاتالیست اسپیس قصد دارد یک هواپیمای مسافربری سابق به نام «ال-۱۰۱۱ استارگیزر»، متعلق به نورثروپ گرومن را به پرواز درآورد تا موشک هواپرتاب «پگاسوس ایکس‌ال» را تا ارتفاع تقریباً ۱۲ کیلومتری حمل کند. هواپیما در میانه‌ی پرواز موشک پگاسوس را رها می‌کند؛ موشک سپس با روشن‌کردن موتورهایش وارد فضا می‌شود و فضاپیمای رباتیک کاتالیست را در نزدیکی تلسکوپ سویفت آزاد می‌کند. این فضاپیمای رباتیک با تلسکوپ پهلو می‌گیرد و آن را مهار می‌کند؛ سپس سویفت را به مداری بالاتر می‌فرستد تا بتواند بیش از ۱۰ سال دیگر به مأموریت خود ادامه دهد.
این نخستین‌بار است که فضاپیمایی تجاری قصد دارد مدار یک ماهواره‌ی دولتی بدون‌سرنشین را افزایش دهد. بااین‌حال، آنچه مأموریت نجات سویفت را دیوانه‌وار کرده، این است که معمولاً برنامه‌ریزی و پرتاب چنین مأموریتی تا ۲۴ ماه طول می‌کشد؛ اما کاتالیست اسپیس فقط چند ماه وقت دارد.
کایرن ویلسون مدیر واحد فناوری در کاتالیست گفت: «ما این تاریخ پرتاب را تعهدی قطعی می‌دانیم. به‌طور دائم وضعیت تلسکوپ سوییفت را در روند کاهش مدارش بررسی می‌کنیم تا بفهمیم چه تغییراتی لازم است؛ چه این تغییرات شامل پرتاب به ارتفاعی متفاوت باشد، چه هدف‌گیری نقطه‌ی ورود متفاوت [به مدار].»
تلسکوپ سوییفت که در نوامبر ۲۰۰۴ توسط ناسا به مدار نزدیک زمین پرتاب شد، وظیفه‌ی مطالعه‌ی انفجارهای پرانرژی پرتو گاما را برعهده دارد؛ پدیده‌هایی فوق‌العاده شدید که هنگام مرگ ستارگان پرجرم، برخورد دو ستاره‌ی نوترونی یا برخورد ستاره‌ی نوترونی و سیاه‌چاله رخ می‌دهند و می‌توانند به تولد سیاه‌چاله‌ی جدید منجر شوند. این انفجارها، فواره‌هایی از ذرات شتاب‌دار را تولید می‌کنند که سرنخ‌های علمی بسیار جذابی ارائه می‌دهند.

مشکل اینجاست که سوییفت پیشرانه‌ای برای اصلاح مدار خود ندارد و طبق گفته‌ی کاتالیست، مدارش از ارتفاع ۶۰۰ کیلومتری به حدود ۴۰۰ کیلومتر کاهش یافته است؛ زیرا جو زمین آن را آرام‌آرام به پایین می‌کشد.
در بیانیه‌ی کاتالیست آمده است: «کاهش ارتفاع مدار سویفت یک مأموریت فوری می‌طلبد؛ پیش از آنکه نیروی کشش جو امکان بازیابی آن را غیرممکن کند.» فضاپیمای رباتیک این شرکت سه بازوی مکانیکی دارد که با یک مانور دقیق، تلسکوپ سوئیفت را بدون واردکردن هرگونه آسیب، مهار می‌کند و سپس آن را به ارتفاع مناسب یعنی ۶۰۰ کیلومتری بازمی‌گرداند.
با توجه به اینکه هزینه‌ی اولیه ساخت سویفت ۵۰۰ میلیون دلار بوده و کل مأموریت نجات فقط ۳۰ میلیون دلار هزینه دارد، عملیات نجات پیش‌رو صرفه‌جویی بسیار بزرگی محسوب می‌شود. ناسا پیش‌تر مأموریت‌های مشابهی برای سرویس‌دهی به تلسکوپ هابل انجام داده بود؛ اما همه‌ی آن‌ها مأموریت‌های سرنشین‌دار بودند؛ درحالی‌که این پروژه برای نجات سویفت به‌کلی از راه دور کنترل خواهد شد.
۵۸۵۸