«حقوق بشر شرقی تلاشی برای بازاندیشی متناسب با ارزش های مشترک انسانی است»

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) در افتتاحیه نخستین اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی، برگزاری این رویداد را نویدبخش طلوع افقی تازه در افق اندیشه حقوق بشر دانست.

به گزارش سردبیر پرس به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، حجت‌الاسلام سیداحسان رفیعی‌علوی در این اجلاس، گفت: در جهانی که گفتمان حقوق بشر طی دهه‌های اخیر، عمدتاً در چارچوب جریان یکجانبه گرایی غالب و در سایه تصرفات تفسیری خاصی از ماهیت انسان شکل گرفته است، ضرورت بازاندیشی ریشه‌ای در مبانی این گفتمان، بیش از هر زمان دیگری رخ نموده است.
وی افزود: اینجا، باید صراحتاً تأکید کنیم که مقصود از «شرق» در این رهیافت، صرفاً یک قلمرو جغرافیایی محدود نیست؛ بلکه شرق، جغرافیای فرهنگی عظیمی است به وسعت پنج قاره؛ پهنه‌ای که انسان فرهنگی در آن، زیستی معطوف به صلح، کرامت، تنوع و همزیستی شرافتمندانه را تجربه کرده است.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تاکید بر اینکه حقوق بشر شرقی، نه پروژه‌ای منطقه‌ای، بلکه تلاشی برای بازاندیشی حقوق بشر در مقیاس جهانشمول و متناسب با تنوعات تمدنی و ارزش‌های مشترک انسانی است، ابراز کرد: حقوق بشر مدرن، در مقام حدوث، بر مبنای تصویری لیبرال و سکولار از انسان بنیاد نهاده شد؛ تصویری که انسان را گسسته از پیوندهای سنتی، اجتماعی و مسئولیت‌های اخلاقی تصویر می کرد.
رفیعی‌علوی افزود: توسعه این گفتمان، نه به اتکای قدرت استدلالی خویش، بلکه به پشتوانه هژمونی قدرت های مسلط صورت گرفت و اینک، با دو بحران بنیادی مواجه است؛ نخست، بحران مشروعیت فرهنگی که در بسیاری از جوامع، حقوق بشر رایج دیگر بازتاب دهندهی واقعیات معنوی و تمدنی آنان نیست و دوم، بحران کارآمدی عملی که در آن حقوق بشر رایج، در قبال فجایع گسترده انسانی، جنگ‌ها، مهاجرت‌های اجباری و خشونت های ساختاری، نتوانسته پاسخی شایسته و کارآمد عرضه کند.
وی با بیان اینکه رهیافت شرق فرهنگی، با پایبندی به اصول کرامت ذاتی انسان، عدالت فراگیر، همبستگی اجتماعی و مسئولیت پذیری اخلاقی، چشم اندازی نوین در عرصه بازآفرینی حقوق بشر جهانی ارائه می دهد، ادامه داد: این رهیافت بر چهار رکن بنیادین استوار است: اول؛ اصالت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در تعریف هویت انسانی و حقوق او، دوم؛ پیوند وثیق میان حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی، اخلاقی و تمدنی، سوم؛ بازتعریف کنشگران حقوق بشر، با گشودن میدان برای جوامع دینی، فرهنگی و تمدنی و چهارم؛ نهادسازی حقوقی برای کنشگری مؤثر ادیان، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در توسعه حقوق بشر جهانی، و فراهم آوری امکان حمایت معنوی آنها از گفتمان حقوق بشر.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اینکه بی گمان راهی که پیش روی ماست، راهی است دشوار، پرپیچ و خم و البته امیدبخش، ابراز کرد: تحقق آرمان‌های حقوق بشر بر مبنای عدالت و کرامت انسانی، مستلزم ایجاد همبستگی پایدار و سازنده میان تمدن‌ها و ادیان، نقش آفرینی نخبگان فکری و علمی، و بازخوانی ریشه‌ای نقاط تنش و اختلاف در روابط میان فرهنگ ها بر پایه انسان فرهنگی و عدالت تمدنی است.
رفیعی‌علوی همچنین، گفت: ما نیازمند برپایی هرمنوتیکی عملی برای چندجانبه گرایی فرهنگی هستیم؛ هرمنوتیکی که بر اصول عدالت، کرامت ذاتی انسان و همزیستی محترمانه تمدن‌ها استوار شود. این مسیر اگرچه دشوار است، اما نمی توان و نباید از گفت وگو، تعامل خالق و گشودگی در برابر دیگر فرهنگ ها هراس داشت.
وی اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی را فراتر از یک نشست علمی دانست و گفت: این رویداد، آغاز یک کنشگری راهبردی در سطح حقوق بین‌الملل بشری است. مدلی که با تولید استدلال‌های عمیق، نظام‌مند و بومی در حقوق بشر بر پایه رهیافت شرق فرهنگی، به دنبال آن است که به تدریج، اصول و ارزش‌های این رهیافت را در ساحت قواعد آمره بین‌المللی و عرف های نوظهور بین المللی تثبیت کند.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم در ادامه بیان کرد: رسالت جمع حاضر، نه صرفاً در نقد گذشته، بلکه در ساختن آینده ای نو برای حقوق بشر جهانی است؛ آینده‌ای که در آن، کرامت، عدالت، تنوع و معنویت انسانی، در کانون نظم حقوقی بین‌الملل قرار گیرد. اینجا و اکنون، ما با یک فرصت تاریخی رو به رو هستیم؛ فرصتی که اگر با خردورزی، تدبیر، صبر و عزم راسخ همراه شود، خواهد توانست افق‌های تازه ای بر پهنه تاریخ بگشاید. 
نخستین اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی به همت دانشگاه باقرالعلوم و با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با حضور ۴۰ میهمان بین‌المللی از ۲۲ کشور از ۸ و ۱۰ اردیبهشت ماه سال جاری در تهران، قم و اصفهان برگزار می‌شود.
انتهای پیام