از کاوش شهر زیرزمینی «وسمق» چه خبر؟

سردبیر پرس/همدان دستکند و شهر زیرزمینی «وسمق» یکی از آثار تاریخی کم‌نظیر استان همدان بوده که در روستای وسمق درگزین قرار داشته و فعلا در مراحل اولیه کاوش خود است.

این شهر زیرزمینی دارای سه طبقه بوده که طی دوره‌های مختلف تاریخی مورد استفاده قرار می‌گرفته و حدود  ۲۰ تا ۲۵ هکتار از مساحت روستا را به نوعی از زیرزمین تحت پوشش خود قرار داده است.
این دستکند در کنار چشمه تاریخی خانا حفاری شده تا ساکنین دستکند همواره به آب دسترسی داشته باشند. چشمه تاریخی خانا یکی از قدیمی‌ترین آب‌های منطقه بوده که توسط معماران زیرزمینی وسمق هزاران سال قبل استخراج شده که تمامی راهروهای دستکند وسمق برای برداشت آب به کانال خانا متصل بوده‌اند و این کانال یکی از گریزگاه‌های شهرزیرزمینی بوده است.
وجود درب‌های سنگی و معماری خاص پدافندی برای مقابله با دشمن در زیرزمین از شاخصه‌های این دستکند بوده که معماری آن در برخی مکان‌ها مشابه معماری شهرزیرزمینی ارزانفود است. این دستکند تحت حفاظت و مطالعه اداره میراث فرهنگی استان همدان قرار دارد تا با کاوش دقیق تر دوره تاریخی این اثر مشخص شود.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با بیان اینکه در رابطه با دستکند وسمق درگزین برخی کاوش‌های اولیه توسط همکاران ما در واحد باستان شناسی انجام گرفته، افزود: ارتباط این دستکند با دوره‌ اسلامی در تحقیقات اولیه کاملا واضح است اما احتمالاً این دستکند مربوط به دوره‌های تاریخی هم می‌شود که در این رابطه  نیاز به  این بوده که به صورت کامل و علمی این دستکند مورد کاوش قرار بگیرد .
حیدری تصریح کرد: با کاوش کامل و علمی و دقیق به طور قطع داده‌های این کاوش دوره تاریخی این دستکند را مشخص خواهد کرد.
وی با بیان اینکه این دستکند در دو طبقه در زمان خود کنده شده است، گفت: در این دستکند در کاوش‌های اولیه برخی آثار و سفال‌های مربوط به دوران اسلامی کشف شده که البته نیاز به این بوده که به صورت علمی‌تر و به صورت دقیق‌تر کاوش‌های لازم انجام و آثار دوره‌های دیگر آن  نیز کشف شود.
حیدری با اشاره به اینکه در حال حاضر پرونده این دستکند را آماده کرده‌ایم و امسال جز برنامه‌های در اولویت‌ برای ثبت در فهرست آثار ملی کشور است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر برخی کاوش‌های اولیه دستکند وسمق توسط همکاران واحد باستان شناسی انجام گرفته اما با توجه به بحث محدودیت اعتبار ادامه روند آن را در برنامه‌های کاوش امسال قرار داده‌ایم.
حیدری با اشاره به آماده بودن پرونده ثبتی این دستکند، ادامه داد: وقتی پرونده ثبتی یک اثر  آماده می‌شود دقیقا باید عرصه و حریم آن اثر را مشخص کنیم.
وی با بیان اینکه برای اینکه مشخصا عرصه و حریم این اثر مشخص شود به‌طور قطع باید کاوش انجام شود، اظهار کرد: در سال‌جاری هم ثبت ملی اثر و هم کاوش‌های دقیق‌تر اثر این دستکند در دستور کار قرار دارد.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اشاره به اینکه با کاوش دقیق‌تر دستکند و داده‌هایی که از کاوش‌ها به دست خواهد آمد مشخص خواهد شد که این دستکند مربوط به چه دوره و محل استقرار چه چیزی بوده است، بیان کرد: این دستکند محل استقرار مسکونی و یا نظامی و یا سایر موارد دیگر بوده به طور قطع در ادامه کاوش‌ها مشخص خواهد شد،
حیدری در رابطه با این سوال مبنی‌ بر فعالیت معادن در نزدیکی این اثر و انفجار برای فرایند استخراج مواد معدنی و احتمال آسیب به این اثر، اظهار کرد: باید برای هر اثری عرصه و حریم تعریف کنیم که این امر تنها با مطالعات لازم و کاوش اثر امکان‌پذیر خواهد بود تا با این اقدام دقیقا حد و حدود این حریم مشخص شود .
وی گفت: بعد از مطالعات و کاوش و نیز تعریف عرصه و حریم، اگر چنین معدنی خارج از عرصه و حریم و محدوده باشد مشکلی نخواهد داشت اما اگر این معدن در درون و یا روی عرصه و حریم درجه یک اثر باشد به‌ طور قطع برخی ملاحظات باید انجام بگیرد و برخی ضوابط را برای آن اثر در راستای حفظ آن باید تعریف کنیم که آن ضوابط لازم‌الاجرا خواهد بود و باید انجام شود.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان در ادامه با بیان اینکه دستکندها معمولا به لحاظ معماری و کالبدی ‌تقریبا یک شکل و فرم را در نوع حفر دهلیزها، اتاقک‌های خود دارند، تصریح کرد: با برخی کاوش‌های اولیه و  نقشه‌برداری‌هایی که همکاران باستان شناسی داشته‌اند تاکنون دو طبقه از این دستکند مشخص شده و احتمال دارد دارای طبقه سوم هم باشد که این امر در کاوش‌های دقیق‌تر مشخص خواهد شد. حیدری اضافه کرد: در نقشه‌برداری‌های انجام شده وجود آبراهه در دستکند و هدایت آب برای استفاده در طبقات دستکند مشخص کرده که این دستکند محل سکونت بوده که البته نیاز به کاوش دقیق‌تر دارد.
شهر زیرزمینی «وسمق» در مراحل اکتشاف اولیه   محمد سلطانی ابراهیمیان، فرماندار درگزین نیز با بیان اینکه شهر زیرزمینی روستای وسمق در مراحل اکتشاف اولیه خود قرار دارد، خاطرنشان کرد: این ظرفیت در کنار سایر ظرفیت‌های شهرستان در صورت کاوش کامل و دقیق‌تر از نقش موثری در رونق دو چندان گردشگری شهرستان برخوردار خواهد بود.
وی با بیان اینکه هم اکنون از صفر تا صد کاوش‌های این دستکند و پیگیری ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور توسط میراث فرهنگی در حال انجام است، تصریح کرد: با کاوش‌های دقیق میراث فرهنگی دوره تاریخی این دستکند مشخص خواهد شد.
سلطانی ابراهیمیان افزود: جاذبه‌های بکر و طبیعی، مناظر زیبا از جمله برکه شاهنجرین، روستای سنگ گران‌کوه، روستای زاکان با مناظر بکر و طبیعی از دیگر ظرفیت‌های شهرستان درگزین بوده که گردشگران مختلفی که از این جاذبه‌ها اطلاع دارند معمولا در ایام عید و فصل تابستان این روستاها را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کنند.
وی گفت: با توجه به وجود این ظرفیت‌ها با برنامه‌ریزی لازم می‌توان گام‌های موثری را با کمک مدیران دستگاه‌های مختلف با همت و تلاش مضاعف در راستای رونق و توسعه  گردشگری این شهرستان برداشت.
به گزارش سردبیر پرس، به‌طور قطع با کاوش‌های دقیق میراث فرهنگی و ثبت آن در فهرست آثار ملی کشور ضمن حفظ این اثر تاریخی، در چشم‌انداز افق درگزین این شهر نو پا می‌توان رونق و توسعه  دو چندان گردشگری را با کاوش این دستکند شاهد بود.
انتهای پیام