یادبود مجازی سینماگران برای «سیامک شایقی»/ «سینما» او را کشت!

به گزارش خبرنگار سردبیر پرس، کارگردانان سینمای ایران که به دلیل رعایت ملاحظات بهداشتی امکان برگزاری مراسم تشییع و بدرقه پیکر زنده‌یاد سیامک شایقی کارگردان فقید سینمای ایران به خانه ابدی را نداشتند، ساعتی در فضای مجازی گردهم آمدند تا یاد این فیلمساز را گرامی بدارند.

آئین یادبود سیامک شایقی به همت کانون کارگردانان سینمای ایران و به‌صورت زنده در صفحه رسمی اینستاگرام این صنف، رأس ساعت ۲۰ امروز شنبه ۳۰ فروردین با اجرای رضا کیانیان آغاز شد.

کیانیان در آغاز این برنامه گفت: تیرماه پارسال مراسمی برای «سیامک شایقی» برگزار شد که اولین مراسم بزرگداشت برای ایشان بود. آنجا ما درباره سیامک شایقی صحبت کردیم و حالا کمتر از یک سال بعد درباره «مرحوم سیامک شایقی» صحبت می‌کنیم و این اسف‌انگیز است.

سام شایقی فرزند زنده‌یاد سیامک شایقی در ادامه در گفتگو با رضا کیانیان درباره روابط خود و پدرش گفت: پدرم به معنای واقعی عاشق بود. یک معلم صبور. صمیمی‌ترین رفیق من بود. راحت درباره تمام مسائل شخصی پدرم شنونده حرف‌های من بود. نکته ویژه و پررنگی از دوران کودکی در ذهنم هست که دوست دارم با شما به اشتراک بگذارم. در دوران کودکی،‌ پدرم به واسطه علاقه‌مندی به فیلم‌های سینمای جهان من را نیز به سینما علاقمند کرد.

فیلمساز و منتقدی که ادعا نداشت

سیروس الوند کارگردان سینمای ایران در ادامه با اشاره به شرایط برگزاری آنلاین این مراسم گفت: فضای غریبانه‌ای را تجربه می‌کنیم و امیدوارم همین‌طور غریبانه هم ادامه پیدا کند و طوری نشود که بگوییم به آن عادت کرده‌ایم.

وی سپس ادامه داد: سیامک شایقی را از ابتدای دهه ۶۰ می‌شناختم که هم منتقد بود و هم فیلمساز اما در هیچ یک از این زمینه ادعایی نداشت، هرچند چهره مؤثری بود. من هیچگاه ندیدم سیامک علیه کسی سخن بگوید. او سینما را به معنای واقعی دوست داشت.

سیروس الوند: سیامک شایقی همواره به دنبال تجربه تازه بود و کمتر سراغ کلیشه‌ها و سوپراستارها می‌رفت. همواره فیلم‌هایش متکی به قصه و نگاه شخص خودش بود. خودش در کنار ما نیست اما همواره یادش در سینمای ایران زنده خواهد بود این فیلمساز افزود: صداقت را همواره در نگاه سیامک شایقی تحسین می‌کردم، نگاهی که در نقدها و فیلم‌هایش مشهود بود. البته اینگونه نیست که بگویم همه فیلم‌های او خوب بود، چه اینکه همه ما فیلم‌های خوب و بد در کارنامه‌مان داریم؛ اما نکته مهم این است که سیامک شایقی همواره به دنبال تجربه تازه بود و کمتر سراغ کلیشه‌ها و سوپراستارها می‌رفت. همواره فیلم‌هایش متکی به قصه و نگاه شخص خودش بود. خودش در کنار ما نیست اما همواره یادش در سینمای ایران زنده خواهد بود.

حکایت آن لبخندهای آرام

رخشان بنی‌اعتماد دیگر سینماگری بود که در این برنامه آنلاین از سیامک شایقی سخن گفت. وی در ابتدا گفت: سیامک شایقی از همکاران فیلمساز من از دهه شصت تا امروز در سینما و تلویزیون بود و مشخصه اصلی سیامک شایقی محترم و آرام بودن بود و این مراسم مجازی را هم به‌نوعی هم‌گن با این آرامش او می‌دانم. او تا آخرین فیلمش شوق بسیاری برای فیلمسازی داشت. خودش هم فکر می‌کرد موضوعی که به آن علاقه داشته است را در قالب یک فیلم دلی روایت کرده است. به او گفتم آنچه تو انجام داده‌ای پاسخی به تمام ارگان‌هایی است که مدعی هستند باید در زمینه محیط زیست کار فرهنگی کرد. به او گفتم حمایت از فیلم تو وظیفه این دستگاه‌ها است اما سیامک با همان آرامشش لبخند زد.

مدتی بعد که سراغ از سرانجام حمایت‌ها و این فیلم گرفتم بازهم همان لبخند را تحویلم داد که هزار معنا در آن بود. روحش شاد و یادش گرامی باد.

خاطرات خوب «باغ فردوس»

حامد بهداد بازیگر سینما در ادامه ضمن تسلیت به همکاران و دوستان سیامک شایقی گفت: بابت همکاری با سیامک شایقی در فیلم «باغ فردوس ۵ بعدازظهر» خاطره خوبی از این فیلمساز در ذهن دارم.

وی افزود: اگر بخواهم اشاره‌ای به علاقه سینمایی سیامک شایقی داشته باشم باید بگویم او علاقه بسیاری به سینمای هاوارد هاکس داشت و درباره او بسیار با هم صحبت می‌کردیم. به خانواده این فیلمساز و جامعه سینمای ایران درگذشت او را تسلیت می‌گویم.

در ادامه به بهانه اشاره حامد بهداد، رضا کیانیان هم مروری بر خاطرات حضور خود در فیلم سینمایی «باغ فردوس، ۵ بعد از ظهر» از ساخته‌های سیامک شایقی داشت.

یک فیلمساز مستقل و آرام

لاله اسکندری دیگر بازیگر سینمای ایران بود که در این یادبود مجازی حاضر شد و گفت: کاربلدی و حرفه‌ای بودن از نکاتی است که می‌توانم درباره ایشان مطرح کنم. این از شانس‌های بزرگ زندگی من بود که در سال اول فعالیت حرفه‌ای در کاری از سیامک شایقی حضور داشتم. چند نسل از بازیگران این شانس را داشتند.

حبیب اسماعیلی: همواره ما می‌گفتیم سیامک خونسرد بود، اما این به معنای بی‌خیالی نبود. او جنجالی و شومن نبود اما به آنچه می‌خواست می‌رسید وی افزود: سیامک شایقی واقعاً یک فیلمساز مستقل اجتماعی بود و واقعاً آن چیزی را می‌ساخت که به آن باور داشت و شاید به همین دلیل هم مانند خیلی از هم‌نسلانش در دهه ۹۰ کم کار شد. در پس چهره آرامی که داشتند، فراموش کردیم که یک روح لطیف است که متأسفانه این شرایط را تاب نیاورد و زود از میان ما رفت.

این بازیگر در پایان گفت: آرزو می‌کنم روح این فیلمساز غرق در آرامش باشد و خوشحالم فرصتی فراهم شد تا در کنار هم جمع شویم و به خانواده شایقی تسلیت بگوییم.

خونسرد بود، اما بی‌خیال نه

حبیب اسماعیلی تهیه‌کننده و بازیگر سینمای ایران در ادامه درباره سیامک شایقی گفت: افتخار این را داشته‌ام که در اولین فیلم سیامک شایقی به‌عنوان تهیه‌کننده و مدیر تولید در کنارش باشم. از کار کردن با ایشان بسیار لذت بردم. خاطرات بسیار خوبی هم امروز از او در حافظه خود داریم.

اسماعیلی در پاسخ به سوال کیانیان که پرسید «ما همه می‌گوئیم سیامک فیلمساز آرام و خوبی بود اما دلیل ظلمی که به او شد، چه بود؟» گفت: فیلمسازان زیادی بوده‌اند که در زمان حیاتشان مورد غفلت قرار گرفتند. باید تلاش کنیم که این هنرمندان کمتر قربانی غفلت شوند مانند کاری که کانون کارگردانان در سال گذشته برای بزرگداشت سیامک شایقی انجام داد. همواره ما می‌گفتیم سیامک خونسرد بود، اما این به معنای بی‌خیالی نبود. او جنجالی و شومن نبود اما به آنچه می‌خواست می‌رسید.

در ادامه سعید شهرام آهنگساز برخی آثار سیامک شایقی که ساکن خارج از کشور است، در ارتباط مجازی خود قطعه‌ای را که به گفته خودش مورد علاقه شدید زنده‌یاد شایقی بود را اجرا کرد.

فیلم آخر شایقی روایتی از «سینمای ایران» است

فاطمه معتمدآریا بازیگر سینمای ایران گفت: همه حرف‌هایی که آدم‌ها را ناامید می‌کند هم می‌توان زد اما دلم می‌خواهد از خصوصیات مثبت و انسانی سیامک بگویم. همه چیز برای او معنا داشت و هیچ چیز نبود که با او درباره‌اش صحبت کنی و او نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.

معتمدآریا: سیامک طرحی داده بود برای روایت شکل‌گیری خانه سینما. من و احمد حامد را دعوت کرد که در این فیلم بازی کنیم و ما هم پذیرفتیم. این کار کلید خورد و امروز در مرحله مونتاژ متوقف مانده است. فیلمی که درباره سینمای ایران است وی افزود: شایقی بسیار انسان حساس و نکته‌بینی بود، این اخلاق سیامک از تربیت یک نسل آمده بود. اینکه هم در حرفه‌ات ایده‌آل باشی و هم در رفتارهای انسانی، از ویژگی‌های مهم سیامک بود. به خصوص برای من که در اولین کار سیامک شایقی در فیلم «جهزیه‌ای برای رباب» بودم که برای خودم بسیار آن تجربه ارزشمند بود. این فیلم برای سیامک شایقی شبیه یک معجزه بود چرا که تمام دانش‌اش در سینما را داشت تبدیل به فیلم می‌کرد.

معتمدآریا که به گفته کیانیان هم در اولین و هم در آخرین فیلم شایقی ایفای نقش کرده بود، درباره تجربه نیمه‌تمام این فیلمساز گفت: کار آخر سیامک شایقی به پایان رسیده و تنها تدوین آن باقی مانده است. سیامک طرحی داده بود برای روایت شکل‌گیری خانه سینما. من عضو هیأت مدیره بودم و این طرح مصوب شد. من و احمد حامد را دعوت کرد که در این فیلم بازی کنیم و ما هم پذیرفتیم. این کار کلید خورد و امروز در مرحله مونتاژ متوقف مانده است. فیلمی که درباره سینمای ایران است.

نیما شایقی برادرزاده سیامک شایقی در ادامه به مرور برخی از خاطرات خود از این فیلمساز فقید پرداخت.

خسرو دهقان منتقد پیشکسوت سینمای ایران از دیگر سینماگران حاضر در این برنامه بود که به طرح خاطراتی از زنده‌یاد سیامک شایقی پرداخت و درباره دوران نوجوانی و تحصیل این سینماگران و علاقه‌اش به «سینما» توضیحاتی ارائه کرد.

سینما سیامک را کشت!

ابوالحسن داوودی دیگر فیلمسازی بود که در این یادبود گفت: اگر سیامک کمی بیشتر تحمل می‌کرد و من هم زنده می‌ماندم، سه سال دیگر سابقه رفاقت ما ۵۰ ساله می‌شد. تمام سابقه سینمایی ما با هم بود هرچند شاید کمی دیر با هم اخت شدیم. کار نوشتن را هم با هم آغاز کردیم، او در مجله فیلم و من در مجله سروش. سیامک زودتر سراغ سینما رفت. نمی‌دانم امروز چه باید بگویم، زمانی که فضای غریبانه مراسم تشییع سیامک را دیدم، دلم گرفت.

وی افزود: در یادداشتی که برای مجله فیلم نوشتم، اشاره کردم که فکر می‌کنم سینما سیامک را کشت! شاید برخی از این حرف خوششان نیاید اما معتقدم شرایط سینمای ایران بود که این بلا را سر او آورد.

اجرای قطعه موسیقی دیگری از فیلم «خواب زمستانی» توسط سعید شهرام، پایان‌بخش این یادبود آنلاین بود.