دادن گواهینامه موتور به پسرهای۱۶ساله خطرناک است یا مفید؟

به گزارش سردبیر پرس روزنامه همشهری نوشت: یکی با والدین و دیگری هم با گروه دوستان راهی آموزشگاه می‌شوند و در خیال‌شان، خودشان را با کلاه‌کاسکت‌های فانتزی پشت فرمان تصور می‌کنند. نگاه‌هایی پر از هیجان و کمی نگرانی دارند؛ بعضی‌ها از تصادف و خطر خیابان خبر دارند، بعضی‌ها هنوز نمی‌دانند پشت فرمان با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهند شد.
تغییر رسمی در آیین‌نامه صدور گواهینامه موتور به نفع نوجوانان پسر ۱۶ساله از دی‌ماه ۱۴۰۳کلید خورد و چند روزی می‌شود که با فراهم شدن شرایط، اجازه صدور گواهینامه هم صادر شده است. همین خبر چندخطی در کوتاه‌ترین زمان ممکن با استقبال نوجوانان برای قانونی شدن و البته نگرانی در مورد افزایش آمار تصادف‌ها همراه شد؛ چراکه آمار ۶ماهه ۱۴۰۴نشان می‌دهد، موتورسیکلت‌سواران ۴۷درصد از کل فوتی‌های تصادف در تهران را شامل می‌شوند و جوانان ۱۸ تا ۳۰سال، بیشترین قربانیان این حوادث هستند. با اجازه محدود پلیس  در دی‌ماه ۱۴۰۳، پلیس راهور فراجا از کاهش سن دریافت گواهینامه موتورسیکلت از ۱۸ به ۱۶سال خبر داد. براساس این اصلاحات، گواهینامه موتورسیکلت‌ به۴گروه تقسیم شده که گروه‌های اول و دوم به نوجوانان ۱۶ساله اختصاص دارد. گروه اول که در آیین‌نامه به‌عنوان «گروه الف میم» معرفی شده است به نوجوانان حداقل ۱۶سال اجازه می‌دهد تا با گواهینامه پشت فرمان موتورهای سبک بنزینی با حجم سیلندر حداکثر ۵۰سی‌سی یا موتورسیکلت‌های برقی با توان حداکثر ۴ کیلووات بنشینند.
گروه دوم یا همان «گروه الف یک» دست این گروه از نوجوانان را برای انتخاب موتور بازتر گذاشته است و موتورسیکلت‌هایی که حجم سیلندر آنها بیش از ۱۲۵سی‌سی یا موتور برقی‌هایی که توان آنها بیشتر از ۱۱کیلووات نباشد، می‌توانند در لیست خرید پسرهای ۱۶ساله قرار بگیرند. حالا بعد ازگذشت ۹‌ماه از خبر اولیه، سردار تیمور حسینی از عملیاتی شدن مصوبه با محدودیت‌های جدید خبر داد. به این ترتیب موتورسوارهای نوجوان، گواهینامه دارند، اما اجازه ندارند وارد بزرگراه‌ها و تونل‌های شهری شوند و همچنین در مسیرهای بارانی و شرایط نامساعد جوی هم ممنوعیت دارند. این محدودیت‌ها هر چند مطلوب هستند، اما برای بسیاری این سؤال مطرح است که با توجه به پیوند دیرینه موتورسوارها با قانون‌گریزی، چطور قرار است بر اجرای درست محدودیت‌ها نظارت شود؟ روزهای شلوغ آموزشگاه‌ها «حسابی سرمون شلوغ شده.» این جمله مسئول پذیرش یکی از آموزشگاه‌های موتورسیکلت در شرق تهران به‌تنهایی راوی استقبال نوجوانان از این مصوبه است. مردی که این روزها با نوجوانان عاشق موتورسواری سر و کله می‌زند، در مورد میزان مراجعه نوجوانان توضیح می‌دهد: «۱۰روزه که مراجعه خیلی زیادشده و نوجوان‌ها برای ثبت‌نام میان؛ چون مدرسه می‌رن، اغلب کلاسای آموزشی‌شون رو عصر می‌ذاریم.» به‌گفته مسئول یک آموزشگاه دیگر، هزینه دریافت گواهینامه برای ۱۶ساله‌ها «۳میلیون و ۵۰۰هزارتومان» تعیین شده است.
وقتی صحبت از همراهی والدین می‌شود، این مسئول با بی‌حوصلگی می‌گوید: «دیگه وقتی قانون اجازه داده، خانواده راضی باشن یا نباشن، فرقی نداره. نوجوان‌ها خیلی وقته دنبال این موضوع بودن، قبلا هم هر روز می‌اومدن و سؤال می‌کردن. به‌نظر من که اتفاق خوبی نیست، این بچه هنوز به سن قانونی نرسیده، ممکنه تصادف بیشتر بشه.» بازار پررونق مینی‌کراس‌ها شلوغی بازارهای مرتبط با موتورهای سبک همچون یک دومینو با صدور گواهینامه شروع شده و پس از آموزشگاه‌های موتورسیکلت نوبت به راسته‌های فروش موتورسیکلت رسیده است. یکی از فروشندگان تخصصی مینی‌کراس و موتور در گمرک برای کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با همشهری از افزایش مراجعه خانواده‌ها برای خرید گفت: «مشتری‌های ما همیشه همین بچه‌ها بودن، الان چند روزه که مراجعه بیشتر شده و بچه‌ها با پدر و مادرشون میان.» به‌گفته این فروشنده هرچند در آیین‌نامه جدید برای ۱۶ساله‌ها به موتورهایی با حجم ۵۰سی‌سی هم اشاره شده است، اما «این موتورهای ۵۰سی‌سی که توی ایران داریم، اندازه بچه۸-۷ساله‌ هست و به درد بچه ۱۶ساله نمی‌خوره. اصلا نمی‌دونم که چرا این‌رو توی دسته‌بندی گواهینامه موتور ۱۶ساله‌ها گذاشتن. موتورهای ۱۲۵تا ۱۱۰سی‌سی که ۵۰کیلومتر می‌رن، برای این سن خوبه. توی برقی‌ها هم هزار وات جواب می‌ده که ۳۰تا ۴۰کیلومتر سرعت می‌رن.» تجربه جهانی برای موتوری‌های نوجوان ایران نخستین کشوری نیست که با توجه به هجوم نوجوانان برای موتورسواری، مجبور به تغییر قانون شد؛ کشورهای اروپایی هم در دهه اخیر با الزام یکسری محدودیت‌ها، دست فرمان خود را تغییر دادند. همانطور که در ایران از قدرت موتور گرفته تا محدوده تردد، محدودیت‌های خاصی مشخص شده است، کشورهای اروپایی هم با رعایت یکسری شروط به ۱۶ساله‌های خود اجازه موتورسواری دادند. براساس دستورالعمل مجوز رانندگی اتحادیه اروپا، موتورسوارهای ۱۶ساله فقط می‌توانند از موتورهایی با حجم ۱۲۵سی‌سی استفاده کنند، اما برخی کشورها با یکسری محدودیت‌های بیشتر، از افزایش آمار تصادف پیشگیری کردند؛ به‌عنوان مثال در آلمان نوجوانان ۱۶ساله تنها در حضور بزرگسال می‌توانند پشت موتور بنشینند.

۱۷۳۰۲