اوقات در خانه ماندن کودکان و نوجوانان را چگونه پر کنیم

فریبرز حمیدی روان شناس بالینی و مدیر یک مرکز مشاوره در گفتگو با خبرنگار سردبیر پرس در خصوص تغییر الگوی زندگی این روزهای بسیاری از مردم که در قرنطینه خودخواسته خانوادگی هستند و چگونگی کنار آمدن با تمام تغییراتی که شیوع ویروس کرونا ایجاد کرده است، گفت: این یک واقعیت است که کرونا وضعیت زندگی را تغییر داده است و در وهله اول پذیرش این تغییر مهم است. در قدم بعدی باید فرایند زندگی و نگرش ها و مهارت های خود را تغییر دهیم و اگر همچنان بخواهیم با رویکرد سابق کارها را انجام دهیم، با شکست رو به رو می شویم و حتی ممکن است صدمه ببینیم.

وی ادامه داد: ما در این شرایط باید از ظرفیت های داخل منازلمان حداکثر استفاده را ببریم. موضوع مهمتر این است که این روزها یک فرصت طلایی برای والدین است که پیشتر زمان وقت گذاشتن برای بچه ها را نداشتند و کمتر با آنها صحبت می کردند. اما قرار هم نیست همه ضعف ها و محدودیت های سابق را با در خانه ماندن جبران کنیم.

این روان شناس تاکید کرد: توصیه من به والدین این است که در این روزها نصیحت و پند دادن را خاتمه دهند؛ خصوصاً به نوجوان ها و جوان ها. این کار در این شرایط به صلاح خانواده ها و بچه ها نیست. باز از سوی دیگر نقش پدر کمرنگ به دلیل مشغله هایی که داشته کمرنگ بوده است. حالا وقت بازی ایجاد شده، وقت حرف زدن ایجاد شده است.

وی در پاسخ به این پرسش که بهترین کار برای گذراندن اوقات والدین با کودکان و نوجوان ها چیست، بیان کرد: در دوره ابتدایی خواندن کتاب داستان واقعاً هنوز هم بهترین سرگرمی و ارتباط دهنده والدین و بچه هاست و این کتاب داستان خواندن نقش یادگیری هم دارد. خانواده ها باید زمان بندی کنند و کتاب های کوچک خلاصه شده را برای آنها بخوانند و در نهایت نتیجه را در قالب گفتگو از بچه ها بخواهند و زمینه گفتگو شکل بگیرد. از طرف دیگر بازی هایی که در دوره کودکی ما با پدر و مادرها داشتیم امروز هم در منزل قابل اجراست و رفاقت نیز ایجاد می کند. بازی هایی مثل مارپله و منچ هیچ وقت قدیمی نمی شود. والدین باید مسابقه نقاشی با بچه ها بگذارند. از این طریق بچه ها می توانند بخشی از احساسات خود را بروز دهند و نوعی کاتارسیس رخ بدهد.

حمیدی گفت: در این روزها می تواند نقش پدر برای پسرها و نقش مادر برای دخترها که بسیار در تربیت اهمیت دارد، تقویت شود. شاید در گذشته فرصت یادگیری مهارت ها از طریق مادر به دختر و پدر به پسر کم پیش می آید. مثلاً غذا پختن، سفره آرایی، خیاطی و… مهارت هایی است که انتقال ان را کم داشتیم و من جدا به خانواده ها توصیه می کنم در این شرایط برای سرگرم کردن بچه ها دوباره سراغ درس و مشق نروند. این کار را در حال حاضر معلم ها از طریق فضای مجازی پیش می برند و تلویزیون هم به کمک تقویت یادگیری آمده است. این یک فرصت طلایی برای خانواده هاست.

وی ادامه داد: از سوی دیگر الان رفتن خانه عمه و دایی کم شده است و قرار است در چهاردیواری که قطعاً امکاناتی وجود دارد می توان اوقات فراغت را غنی کرد. بچه های می توانند با مفاخر ادبیات ما مثل فردوسی و سعدی و حافظ آشنا شوند.

حمیدی درباره نوجوان ها نیز گفت: در دوره نوجوانی که دوره استقلال طلبی بچه هاست و شکل گیری هویت آنها را شاهد هستیم در این روزها باید محدودیت هایی که پیش تر وجود داشت تا حدی کمرنگ شود. مثلاً باید اجازه بدهیم بچه ها بیشتر از قبل با کامپیوتر و… سر و کله بزنند و از طریق فضای مجازی امن با عمه و خالی و هم سن های خود ارتباط بگیرند و صحبت کنند و اگر قبلاً زمان استفاده از این فضاها را محدود می کردیم الان باید کمی آسان تر بگیریم. البته با نظارت کامل. این جملات که اصلاً نباید دست به گوشی بزنی و… دیگر در این روزها کاربرد ندارد و حتی خانواده ها می توانند نوجوان ها را هدایت کنند تا از طریق اینترنت امن دست به پژوهش بزنند. چگونه سرچ کردن را یادشان بدهیم و مطالعات بین رشته‌ای که در شرایط عادی شاید امکانش نبود را برایشان مهیا کنیم. این فعالیت ها را بچه ها در اوقت مدرسه عموماً نمی توانستند داشته باشند.

این روان شناس بالینی ادامه داد: برای بچه های بزگتر یعنی پایه دوازدهم پیشنهادم این است که فرصت خوبی است خانواده ها با آنها دربقاره شغل و زندگی آینده اشان صحبت کنند و به انها درباره شرایط پیش آمده و کنکوری که در پیش دارند امید بدهند تا انگیزه اشان از دست نرود. فرصت برای مطالعه و درس خواندن این روزها بیشتر است اما باید خانواده ها در این باره با فرزندانشان صحبت کنند که وقتی می خواهند وارد جامعه شوند، چه مهارت هایی نیاز دارند. وقتی بچه ها دیپلم بگیرند و وارد دانشگاه شوند دیگر فرصت چنین گفتگوهایی نیست.

وی ادامه داد: از سوی دیگر برای خود والدین این روزها یک فرصت است که با هم بنشینند و صحبت کنند که نقش هایشان در زندگی فرزندانشان چیست و یکبار آن را بازبینی کنند. نقاط ضعف و قوت آن را بشناسند.