بازگشت پیش بینی سود شرکت‌ها؛ گامی رو به عقب

به گزارش بازرگانی سردبیر پرس، این تغییر نگرش با هدف عمق‌بخشی و تحلیل‌پذیر شدن هرچه بیشتر بازار صورت گرفت.
در پی جایگزین شدن گزارش‌های تفسیری مدیریتی به جای پیش‌بینی درآمد هر سهم شاهد وضعیتی هستیم که در بورس‌های پیشرفته دنیا نیز دیده می‌شود اما در ماه‌های اخیر و با استدلال اینکه طیف زیادی از افراد فاقد تحلیل اخیراً وارد بازار سهام شده اند، سازمان بورس اعلام کرده است که مجدداً قصد اجباری کردن اعلام پیش بینی سود را دارد.
امری که به نظر می‌رسد یک گام رو به عقب و به نوعی پاک کردن صورت مساله فقدان نگاه تحلیلی در معاملات سهام است.
شکی نیست که با بازگشت دوباره پیش بینی سود فضای دستکاری قیمت، بازگشت تعدیل‌های مکرر و توقف‌های طولانی نمادها دوباره بروز خواهد کرد.
یکی از دغدغه‌های ناشران طی سال‌های اخیر ارائه پیش‌بینی برای اقلامی بود که اطلاعات آن تحت کنترل اعضای هیأت مدیره نبود به طوری که در سال ۱۳۹۵ که فضای متغیرهای اقتصاد کلان نسبتاً فضای با ثباتی را طی می‌کردند شاهد انحراف ۴۶۶ درصدی سود پیش بینی شده از سود تحقق یافته شرکت‌ها بودیم و تنها ۶۵ درصد از شرکت‌های بورسی توان محقق نمودن سود پیش بینی شده(EPS) خود را داشتند. در فضای پرنوسان متغیرهایی نظیر تغییر مکرر قوانین به ویژه در حوزه قیمت گذاری ها، قیمت ارز و …. در داخل کشور و نیز تغییرات قیمت‌های جهانی به عنوان متغیرهایی خارج از کنترل هیأت مدیره انتظار برآورد سود سازگار با آنچه بعداً محقق خواهد شد منطقی نیست.
از سوی دیگر انحراف بسیار زیاد عملکرد شرکت‌ها و پیش‌بینی سود، عامل گمراهی و ضرر سهامداران به ویژه سهامداران مبتدی است. تجربه سال‌های گذشته نشان داد شرکت‌های زیادی بودند که از نظر ترازنامه‌ای و صورت‌های مالی شرایط مطلوبی نداشتند اما با پیش‌بینی سود خلاف واقع و غیرقابل تحقق سهامداران و فعالان بازار را به اشتباه انداختند و متضرر کردند.
موارد فوق، همگی از تجربه‌های شکست خورده در کشور ما و نیز بورس‌های دنیا هستند و اصولاً بر همین اساس پیش بینی سود در بسیاری از کشورهای سال هاست منسوخ شده و در بسیاری از آنها ممنوع است. بسیاری از تحقیقات بین المللی نیز بر خطاهای پیش بینی سود مدیران و فقدان کارایی آنها تاکید کرده اند که از آن جمله می‌توان به مطالعه جاگی و همکارانش (۲۰۰۶) [۱] آرمسترانگ و همکارانش (۲۰۰۷) [۲]، براون و همکاران (۲۰۰۵) [۳] و … اشاره کرد. به ویژه در کشورهای با قوانین حمایتی ضعیف از سرمایه گذاران [۴] خطاهای پیش بینی و به ویژه پیش بینی‌های خوش بینانه بارزتر بوده است که طبیعتاً کشور ما هم در زمره این کشورها قرار دارد.

این تجربه‌ها و مطالعات باعث شده است که ناشران پذیرفته‌شده در بورس‌های جهانی، همراه با صورت‌های مالی گزارشی ارائه می‌کنند که مدیریت شرکت از طریق این گزارش تلاش می‌کنند تا سهامداران را نسبت به وضعیت گذشته، جاری و به ویژه آینده مطلع سازند و تقریباً همه محققان و نهادهای ناظر اتکا به عدد eps را تا حد زیادی گمراه کننده می‌دانند.
لذا انتظار می‌رود در مقابل سرمایه گذاران فاقد تخصص و نگاه تحلیلی در بورس، سازمان بورس به جای تکرار وضعیت پیشین که مشکلات بسیار زیادی را ایجاد کرده بود و از لحاظ علمی و رویه‌های منطقی در سایر کشورها نیز مطرود است، با تلاش برای گسترش و توسعه سرمایه گذاری غیر مستقیم از طریق نهادهای حرفه ای و دارای مجوز نظیر سبدگردانها و شرکت‌های مشاوره سرمایه گذاری و اقدامات در جهت تسهیل و توسعه فعالیت آنها از جمله صدور مجوز شعب و….، نسبت به گسترش حاکم شدن نگاه تحلیلی در بازار سرمایه اقدام کند.
دکتر مسعود موفقی، دکتر هادی محمدخانیاعضای هیأت مدیره سبدگردان آرمان اقتصاد

[۱] Jaggi, Bikki, Chen-lung Chin, Hsiou-wei William Lin, and Picheng Lee. “Earnings forecast disclosure regulation and earnings management: evidence from Taiwan IPO firms.” Review of Quantitative Finance and Accounting ۲۶, no. ۳ (۲۰۰۶): ۲۷۵-۲۹۹.

[۲] Armstrong, Christopher S., Antonio Dávila, George Foster, and John RM Hand. “Biases in multi-year management financial forecasts: Evidence from private venture-backed US companies.” Review of Accounting Studies ۱۲, no. ۲-۳ (۲۰۰۷): ۱۸۳-۲۱۵.

[۳] Brown, Lawrence D., and Huong N. Higgins. “Managers’ forecast guidance of analysts: International evidence.” Journal of Accounting and Public Policy ۲۴, no. ۴ (۲۰۰۵): ۲۸۰-۲۹۹.

[۴] weak-investor-protection