تاثیر مذاکرات ایران و آمریکا بر کشور‌های حاشیه خلیج فارس

به گزارش  سردبیر پرس، در ادامه این مطلب آمده است: در شرایطی که دولت ترامپ بر فشار‌های خود بر ایران ادامه می‌داد، رسانه‌های عبری و آمریکایی گزارش دادند که رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، جو بایدن با سران تهران تماس گرفته تا آن‌ها را برای بازگشت به توافق هسته‌ای تشویق کند.

بایدن اعلام کرده بود در صورتی که ایران به بند‌های توافق پایبند باشد، امکان بازگشت آمریکا به آن فراهم می‌شود، اما ایران پاسخ داد که واشنگتن باید بدون شرط به توافق بازگردد، به این دلیل که خود از آن خارج شده است.

در این میان، شبکه ۱۲ تلویزیون عبری در گزارشی آورد: دولت بایدن به مسئولان اسرائیلی خبر داده که تماس‌های پنهانی با مسئولان ایرانی داشته و از آن‌ها خواسته است تا به توافق هسته‌ای بازگردند.

اما شبکه الجزیره به نقل از یک مسئول ایرانی گزارش داد که هیچ تماس سری بین تهران و واشنگتن صورت نگرفته و تا قبل از بازگشت آمریکا به بند‌های توافق هسته ای، زمینه برای هیچ مذاکره‌ای نیست.

این در حالی است که پایگاه عبری «والا» در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ تاکید کرده بود ارزیابی‌های امنیتی اسرائیل نشان می‌دهد ایرانی‌ها مذاکره غیر مستقیمی را با دولت بایدن در خصوص توافق هسته‌ای آغاز کرده اند.

روابط آینده ایران و آمریکا، در رأس اولویت‌های دولت‌های بزرگ در منطقه، بویژه عربستان سعودی است که قبلا خواستار حضور در مذاکرات جدید بین ایران و آمریکا شده بود. سعودی و همسایگان آن، ایران را متهم به ایجاد نا امنی و نا آرامی در منطقه از طریق توسعه نفوذ شبه نظامیانش در عراق، سوریه، یمن و لبنان می‌کنند.

با اینکه عربستان خود را متحد استراتژیک ایالات متحده در منطقه توصیف می‌کند، دولت اوباما با وجود بی میلی ریاض، توافق هسته‌ای با ایران را امضا کرد.

در روز‌های اخیر، ریاض گام‌هایی برای بهبود رابطه خود با رئیس جمهور جدید ایالات متحده برداشت و ظاهرا تلاش می‌کند بایدن را در مورد رزرو کرسی برای عربستان، در هر گونه مذاکرات احتمالی با ایران، قانع کند. این در حالی است که مسئولان ایرانی بار‌ها از تمایل کشور خود برای مذاکره با دولت‌های حاشیه خلیج فارس، بخصوص عربستان و داشتن روابط خوبی با آنها، سخن گفته اند.

به دنبال پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری، محمد جواد ظریف گفت کشورش امیدوار است بعد از رفتن ترامپ بتواند روابط خوبی با همسایگان خود داشته باشد.

در این میان، عبداللطیف الزیانی، وزیر خارجه بحرین در اولین سفر رسمی خود به اسرائیل، بر ضرورت مشورت دولت بایدن با دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس، قبل از امضای هر توافق تازه‌ای با ایران، تاکید نمود. پیش از این نیز ریاض، منامه و ابوظبی، خواستار حضور در مذاکرات بین واشنگتن و تهران شده بودند.

خالد الجابر، مدیر مرکز مطالعات مینا در واشنگتن، می‌گوید: «بایدن از زمان تبلیغات انتخاباتی، نیت خود مبنی بر بازگشت به توافق هسته‌ای را نشان داد. ضمن اینکه تماس‌هایی که رسانه‌های عبری از آن پرده بر داشته اند، جدید نیست و از مدتی قبل شروع شده است».

الجابر در گفتگو با الخلیج انلاین تصریح کرد: «دولت‌های حاشیه خلیج فارس، از سیاست سختگیرانه ترامپ علیه ایران حمایت می‌کردند، چرا که از اینگونه تماس‌ها می‌ترسیدند. آن‌ها نگرانند که توافق بین ایران و آمریکا، به ضرر دولت‌های عربی خلیج باشد».

الجابر تاکید کرد که پرونده خاورمیانه اولویت بایدن در ابتدای ریاستش خواهد بود و پرونده ایران، از اهمیت بیشتری برخوردار است که قطعا با سرعت و احتیاط با آن برخورد می‌کند.

در رابطه با موضع جدید آمریکا در مورد ایران، این تحلیلگر می‌گوید: «بایدن می‌داند سیاستی که ترامپ در پیش گرفته بود، ضرر‌های زیادی به ایران وارد کرده، از این رو، وی می‌تواند به همان فشار‌ها ادامه دهد تا به توافق جدیدی دست یافته یا تعدیلی در توافق قبلی ایجاد کند.»

وی خاطر نشان کرد: «بخش بزرگی از تیم بایدن از فکر افزودن بند‌های جدید به توافق قبلی که اساسا مربوط به مهار شبه نظامیان ایران در منطقه است، حمایت می‌کنند. انتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا، با قدرت از توافق قدیمی بدون هیچ تعدیلی حمایت می‌کند. علاوه بر اینکه واشنگتن نگران پیروزی اصولگرایان در انتخابات آینده ایران است، چرا که در این صورت رسیدن به توافق سخت می‌شود».

الجابر افزود: «ایران می‌خواهد بدون دادن امتیاز، به بیشترین دستاورد ممکن برسد، در حالی که دولت‌های حاشیه خلیج فارس خواستار حضور در مذاکرات آینده هستند. صلح اخیر با قطر تا حد زیادی موضع دولت‌های حاشیه خلیج فارس را تصحیح کرد، در حالی که نگرانی‌ها از توافق ایرانی آمریکایی جدید بدون در نظر گرفتن منافع این دولت ها، دغدغه اصلی دولت‌های عضو شورای همکاری‌های خلیج فارس است، اما این دولت‌ها برنامه مشترکی برای تعامل با این دغدغه ندارند».

این تحلیلگر سیاسی معتقد است که دولت‌های حاشیه خلیج فارس خواستار تشکیل کمیته‌های اقدام مشترک و تنظیم یک برنامه دیپلماتیک و سیاسی گسترده، برای واداشتن تهران و واشنگتن به مشارکت دادن به دولت‌های عربی در مذاکرات اینده هستند».