جشنواره‌های سینمایی در حال گذارند؟/ خطر تسلط سرویس‌های پخش آنلاین

به گزارش سردبیر پرس به نقل از آسوشیتدپرس، رودریک اسمیتس محقق دانشگاه «کارلوس سوم» مادرید مطالعاتی درباره جشنواره‌های فیلم اروپایی انجام داده و سوال می‌کند آیا این جشنواره‌ها در حال گذار هستند؟ پاندمی کووید و مسایل بعدی آن و تغییری که در جشنواره‌های سینمایی ایجاد شده سفارش این تحقیق را از سوی جشنواره تسالونیکی یونان موجب شد و در این مسیر دانشگاه کارلوس مادرید و برلیناله نیز از آن حمایت کردند.
در این تحقیق چگونگی تغییر صحنه جشنواره‌های اروپایی به دلیل توجه به مراقبت‌های بهداشتی کرونا، کار با سیستم‌های عامل آنلاین و آینده رویدادها به صورت ترکیبی از فیزیکی و مجازی تاکید شده است.
اسمیتز در مصاحبه‌ای در این باره صحبت کرده است:
هدف اصلی از انجام این تحقیق چه بود؟
در این مطالعه به این پرداخته‌ایم که جشنواره‌های سینمایی اروپایی چگونه به چالش‌های تحمیل شده به دلیل کرونا برای برگزاری رویدادهای فیزیکی و گردهمایی‌های حضوری پاسخ داده‌اند. ممنوعیت خروج از خانه و سایر محدودیت‌هایی که موجب شد ظرفیت بسیاری از جشنواره‌ها برای همکاری با تماشای فیلم به صورت فیزیکی و امکان تجربه دسته‌جمعی تماشای فیلم کاهش یابد از دلایل این امر بود. چنین تحولاتی بحث‌هایی را درباره ماهیت متناقض جشنواره‌های سینمایی فیزیکی، ترکیبی و آنلاین و اینکه این جشنواره‌ها می‌توانند هماهنگی با هم را حفظ کنند، مطرح ساخته است. از سوی دیگر شهرت این جشنواره‌ها در خطر است زیرا به دلیل پاندمی به قالب‌های ترکیبی و آنلاین رو آورده‌اند.
بر کدام جشنواره‌ها تمرکز کردید و چگونه به جمع‌آوری داده‌ها پرداختید؟
این مطالعه از ۱۲ مصاحبه با مدیران جشنواره‌ها، مدیران هنری و برنامه‌نویسان اصلی برخی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های فیلم اروپا از جمله برلین و ونیز بهره گرفته است که از این میان ۵ رویداد در قالب فیزیکی، ۳ رویداد در قالب ترکیبی و ۴ رویداد در قالب آنلاین برگزار شدند. هدف از مصاحبه‌ها آگاهی از قالب جشنواره‌ها در آینده، برنامه‌هایی که انتخاب شد، استراتژی جذب مخاطب و ارزش تداوم جشنواره‌های سینمایی در آینده بود.
چالش برانگیزترین جنبه‌های سازماندهی رویدادهای فیزیکی، ترکیبی و آنلاین در طول همه‌گیری چه بود؟
عدم اطمینانی که برای دسترسی به فیلم‌ها وجود دارد و استراتژی‌های اکران فیلم‌ها در چرخه جشنواره از همه چالش‌برانگیزتر است. البته جشنواره‌ها در کشورهای مختلف و در تاریخ‌های متفاوتی از سال برگزار می‌شوند و به همین دلیل با برنامه‌های پیشگیرانه متفاوت سیاسی در ایجاد محدودیت برای مخاطبان مواجه می‌شوند. برخی از جشنواره‌های فیزیکی مجبور شدند لغو شوند یا برنامه‌شان را به تعویق بیندازند، در حالی که برخی دیگر به رویدادهای ترکیبی یا آنلاین روی آوردند. صاحبان حقوق فیلم‌ها نقش مهمی در روند تعیین شمار فیلم‌های جشنواره ایفا می‌کنند، اما حتی استراتژی آنها هم در طول موج‌های مختلف همه‌گیری تغییر می‌کند. تجربه جشنواره فیزیکی به شکلی عمیق با فرهنگ جشنواره فیلم درآمیخته است، اما قالب ترکیبی و قالب آنلاین با تحولات جامعه امروزی مطابقت دارد و به نوعی به شکلی فزاینده با افزایش پخش آنلاین و مشاهده آنلاین فیلم هماهنگی پیدا می‌کند. یکی از مسایل مهم این است که چه فیلم‌هایی می‌توانند ارزش خود را در جشنواره‌های ترکیبی یا آنلاین حفظ کنند.
مزایا و معایب اصلی کار در قالب پلتفرم‌های آنلاین چیست؟
یک مزیت این است که پلتفرم‌های آنلاین فرصت‌هایی را برای جشنواره‌ها فراهم می‌کنند تا پایگاه مخاطبان خود را گسترش دهند. دسترسی آنلاین موجب می‌شود مخاطبان سراسر کشور امکان شرکت در جشنواره‌ها را به دست آورند. این روزها معمولاً اقدامات محدودکننده جغرافیایی موجب می‌شود فیلم‌ها در خارج از مرزهای ملی در دسترس نباشند. مزیت دیگر این است که پلتفرم‌های آنلاین به مشارکت گروه‌های محروم در جامعه از جمله افراد دارای معلولیت کمک می‌کنند.
از نظر اشکالات این شکل کار، ابتکارات آنلاین می‌توانند مخاطبان جشنواره را دور هم جمع کنند و آنها را قادر به تماشای همزمان فیلم کنند، اما آنها در تکرار تجربه جشنواره فیزیکی محدودیت دارند. مورد مهم دیگر این است که دارندگان حقوق فیلم‌ها برای نمایش آن‌ها در پلتفرم‌های آنلاین مردد هستند. آنها همچنان برای اکران در سینماها ارزش قائل هستند، به ویژه در مورد فیلم‌های مطرح که جماعت زیادی در انتظار اکران‌شان هستند.
نتایج اصلی که می‌توانید از مطالعه خود به اشتراک بگذارید چیست؟ آیا آینده قرار است «دوگانه» باشد؟
برخی از جشنواره‌های فیلم به معرفی و تبلیغ فیلم‌ها به صورت نمایش‌های فیزیکی ادامه می‌دهند و به ویژه بر این امتیاز تکیه می‌کنند که اولین جایگاهی باشند که فیلم را اکران می‌کند. جشنواره‌های دیگر در حال تطبیق با شرایط جدید هستند تا در دسترس‌تر و فراگیرتر باشند. برای آنها، فرمت ترکیبی به وضوح برای جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم معنا دارد و پاسخی به تغییرات گسترده‌تر در فرهنگ فیلم است.
سوال این است که آن دسته از جشنواره‌های سینمایی که از جذابیت بین‌المللی برخوردارند تا چه حد به نقش خود برای اولین اکران فیلم‌ها در بهار اهمیت می‌دهند و می‌خواهند سکوی پرشی برای توزیع فیلم‌های پرمخاطب در آینده و در طول سال فراهم کنند؟ این در حالی است که همکاری‌های جدی بین جشنواره‌ها و پلتفرم‌های پخش آنلاین قدرتمند برای توسعه استراتژی‌های انتشار برای فیلم‌های پرمخاطب وجود دارد. در همین حال این خطر وجود دارد که جشنواره‌ها مجبور شوند از نظر انتخاب فیلم‌ها در سیطره سیاست‌های سرویس‌های آنلاین درآیند.