در حسرت روایت تصویری از عاشورا/ چه کسی دست فیلمسازان را بسته است؟

وحید چاووش کارگردان سینمای مستند در گفتگو با خبرنگار سردبیر پرس درباره لزوم ساخت فیلم و سریال با محوریت قیام عاشورا بیان کرد: کارگردانان عرصه فیلم داستانی پیش از این، چند فیلم با موضوع عاشورا و معصومین (ع) ساخته‌اند ولی به دلایلی این جریان‌ها ادامه پیدا نکرده است. چندی پیش مصاحبه مهدی فخیم‌زاده کارگردان سریال امام رضا (ع) را می‌دیدم که ایشان گفتند بعد از ساخت آن سریال دیگر پشت دستم را داغ کردم که وارد این حوزه‌ها نشوم چون تجربه سختی بود!
وی افزود: متاسفانه مدعی در این زمینه بسیار زیاد است و صاحب‌نظران هم با یکدیگر اختلاف‌نظرهایی دارند. این به نظرم بزرگ‌ترین مانع پیش روی سینماگران است. کسانی که خودشان بیشتر از همه دم از کم‌کاری در این حوزه می‌زنند به یکباره با اثری در این‌باره مخالفت می‌کنند، کمااینکه زمان سریال «مختارنامه» داوود میرباقری هم شاهد بودیم که طیفی با آن مخالفت کردند.
هر گوشه از قصه عاشورا حماسه است
این مستندساز تأکید کرد: من با همه سلول‌هایم معتقدم هر گوشه از قصه عاشورا عجیب و حماسه است، از ماجرای حضرت علی‌اصغر (ع) گرفته تا قمر بنی‌هاشم (ع)، حضرت رقیه، خود سیدالشهدا (ع) و… هر کدامشان را مردم در روضه‌ها می‌شنوند و در ذهن خود تصویرسازی می‌کنند. قصه و حماسه‌های عجیب و غریبی هستند که اگر صهیونیست‌ها چنین قصه‌ای داشتند از روی آن هزار فیلم ساخته و در دنیا پخش کرده بودند.
ما دیدیم که در فیلم «۳۰۰» افسانه‌ای درست کردند که اصلاً حقیقت و وجود خارجی نداشت و آن را به خورد همه دنیا دادند در حالی که قصه عاشورا افسانه نیست و یک واقعیت و حماسه است. بنابراین همه عالم باید از آن خبردار شوند. اما ما چند فیلم ساخته‌ایم؟ چاووش اظهار کرد: ما دیدیم که در فیلم «۳۰۰» افسانه‌ای درست کردند که اصلاً حقیقت و وجود خارجی نداشت و آن را به خورد همه دنیا دادند در حالی که قصه عاشورا افسانه نیست و یک واقعیت و حماسه است. بنابراین همه عالم باید از آن خبردار شوند. اما ما چند فیلم ساخته‌ایم؟ چقدر دغدغه داریم تا این قصه را معرفی کنیم؟ اصلاً چه رسانه‌ای قوی‌تر از سینما سراغ داریم که بتوانیم این قصه را تعریف کنیم؟ چرا نمی‌گذارند؟ فیلمسازان که آرزو دارند بسازند. هر کسی بخواهد در این زمینه کار کند با کمال افتخار وارد می‌شود، از همین رو باید دید چه کسانی دست و پای فیلمسازان را بسته‌اند.
این مستندساز با اشاره به هزینه‌های ساخت فیلم‌های عاشورایی اضافه کرد: قطعاً چنین آثاری هزینه‌بر هستند اما آیا واقعاً ارزشش را ندارد؟ این هزینه‌ای که می‌شود، در برابر منفعتی که به دست می‌آید ناچیز است. ضمن اینکه موضوع در این حوزه هزینه‌ها نیست، اگر اجازه ساخت بدهند همین افرادی که روضه می‌روند، خودشان کمک نقدی می‌کنند و حاضر می‌شوند پول جمع کنند تا فیلم ساخته شود.
وی افزود: معدود افرادی هم که درباره عاشورا فیلم ساخته‌اند نفسشان توسط برخی افراد بریده شد! سراغ احمدرضا درویش کارگردان «رستاخیز» بروید و ببینید که اصلاً دیگر انگیزه‌ای برای ادامه کار در این مسیر دارد؟ از آقای میرباقری بپرسید و ببینید که چقدر برایش مانع تراشی کرده‌اند و حرص خورد تا «مختارنامه» به سرانجام برسد؟ بله من هم قبول دارم که لازم است هزینه‌های زیادی برای ساخت این آثار شود، ولی این موضوع، مسأله اصلی نیست، مسأله اصلی همین توجهی است که وجود ندارد، همین تشتتی است که در آرای بالادستی‌ها وجود دارد.
شاید مدیران به اندازه مردم عِرق ندارند!
این مستندساز ادامه داد: شاید مدیران اهمیت این واقعه و حماسه را درک نمی‌کنند، شاید به اندازه مردم عرق ندارند. من در کوچه و خیابان می‌بینم که برخی به خاطر این شرایطی که پیش آمده و بیماری کرونا، مثل سالیان گذشته نمی‌توانند عزاداری کنند و به یکباره به گریه می‌افتند این نشان می‌دهد که مردم با همه قلب خود عاشق سیدالشهدا (ع) هستند. اما برخی از مدیران ما به اندازه مردم امام حسین (ع) را نشناخته‌اند. به نظرم باید یک دوره امام شناسی برای آن‌ها بگذاریم تا این موضوع را از مردم عادی یاد بگیرند.
چاووش افزود: هرچند هر سال یک سری آثار تکراری در این حوزه پخش می‌شود، اما اگر به میان مردم بروید می‌بینید که با این وجود باز هم دوست دارند همان آثار را تماشا کنند این نشان می‌دهد که ما چقدر در این حوزه پتانسیل داریم. نباید فراموش کنیم که تنها مردم داخل کشور علاقه‌مند به شنیدن این واقعیت‌ها نیستند، بلکه اگر مردم دنیا داستان این حماسه را بشنوند به آن سجده می‌کنند.
وی تأکید کرد: من با همه وجودم معتقدم که هزار راز در این قصه نهفته است که نمی‌گذارند نمایان شود. اگر با سینما، موسیقی و دیگر ابزار هنری این واقعیت‌ها بیان و به‌صورت جهانی با کیفیت درجه یک عرضه کنیم، مردم جهان استقبال می‌کنند. من در حیطه خودم یعنی فیلمسازی اربعین که مدتی آن را تجربه کرده‌ام می‌گویم که مطمئنم می‌توانیم این پیام را صادر کنیم. من همیشه برای مخاطب داخلی فیلم ساخته‌ام. ولی مدتی است که سعی می‌کنم به مخاطب خارجی فکر کنم منتها بودجه کلان‌تر و امکانات بیشتری می‌خواهد تا برای مخاطب خارجی قابل فهم باشد با این وجود همیشه معتقدم و تاکید می‌کنم که اگر در وادی مستند این سفره گسترده اربعین با تعداد مهمان ۲۰ میلیونی را بتوانیم به مخاطب خارجی نمایش بدهیم، همان‌ها ناخودآگاه دلشان خواهد خواست که بیایند سر این سفره بنشینند و هدف ما هم همین است. این پتانسیل وجود دارد ولی به هر حال دست ما کوتاه است.