راهکارهای شرقی برای مدیریت جمعیت/ چینی‌ها در فکر افزایش جمعیت

پایگاه خبری سردبیر؛ گروه جامعه_ ساناز باقری راد: چند روز پیش بود که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از کاهش جمعیت این کشور سخن گفت و خواستار افزایش جمعیت روسیه شد.

پوتین طی سخنرانی خود در مجلس با تاکید دوباره بر روی موضوع جمعیت گفت: نرخ زاد و ولد در کشور دوباره در حال کاهش است به همین منظور باید طرح‌های تشویقی جدیدی برای فرزندآوری زنان اجرا کنیم.

از دهه ۱۹۹۰ تاکنون کشور روسیه با بحران کاهش جمعیت روبرو شده و پوتین نیز از سال ۲۰۰۰ تاکنون همواره بر لزوم مقابله با این بحران تاکید کرده است.

در حال حاضر نرخ باروری برای زنان روسی کم‌تر از ۱.۵ است اما به دنبال درخواست رئیس جمهور این کشور برای افزایش زاد و ولد، قرار است طرح‌های تشویقی بیشتری برای ترغیب زوجین به فرزندآوری اجرا شود.

روسیه تاکنون برای افزایش رغبت والدین به تولد فرزندان بیشتر، تسهیلات مختلفی ارائه داده و محوریت اصلی این مشوق‌ها نیز معافیت مالیاتی خانواده‌های پر جمعیت و پرداخت یارانه‌های نقدی به مادران و خانواده‌ها بوده است.

روسیه؛ فرزند بیاورید تا وام مسکن دریافت کنید

بر اساس قوانین این کشور، خانواده‌هایی با سطح درآمد پایین به ازای فرزند اول تا ۱۸ ماهگی کودک، کمک معیشتی دریافت می‌کنند.

این تسهیلات به منظور افزایش شمار فرزندان بیشتر می‌شود. به طوری که فرزندان دوم خانواده به مدت ۱۰ سال یارانه یا کمک معیشتی دریافت می‌کنند.

طرح دیگر دولت روسیه برای تسهیل شرایط فرزندآوری اعطای وام مسکن به خانواده‌ها است. بر اساس این طرح، آوردن فرزند دوم و سوم منجر به پرداخت وام مسکن با سود بسیار پایین به خانوارها می‌شود. مدت بازپرداخت این وام به ازای فرزند دوم، سه سال و به ازای فرزند سوم ۵ سال خواهد بود.

از جمله دیگر تسهیلات این کشور برای کمک به افزایش جمعیت، پرداخت وام مسکن با رقمی بالاتر از وام‌های پیشین، به خانواده‌های دارای ۳ فرزند و بیش‌تر است.

به علاوه یکی از راهکارهای دولت روسیه برای مقابله با سقط جنین و در نتیجه افزایش شمار متولدین، سیاستگذاری فرهنگی در این زمینه از طریق برگزاری جلسات مشاوره و مددکاری اجتماعی برای مادران است.

درخواست پوتین برای افزایش جمعیت و اجرای طرح‌های جدید

با توجه به اینکه در حال حاضر نرخ باروری در روسیه ۱.۵ است، پوتین از ارائه تسهیلاتی جدید به والدین خبر داده و اعلام کرده که افزایش مشوق‌ها برای افزایش نرخ باروری به رقم ۱.۷ درصد تا ۴ سال آینده است.

بر این اساس، از این پس به کودکان ۳ تا ۷ ساله خانوارهای کم درآمد کمک هزینه معیشتی پرداخت خواهد شد. به علاوه دانش آموزان نیز تا ۴ سال اول مدرسه غذای رایگان دریافت خواهند کرد.

تمام تلاش چینی‌ها برای تولد فرزند دوم در خانواده

اما نه تنها روسیه بلکه بسیاری از دیگر کشورهای اروپایی نظیر ایتالیا، فرانسه و اسپانیا نیز همچنان با بحران جمعیت دست و پنجه نرم می‌کنند. حتی کشور چین با جمعیت ۱.۴ میلیارد نفر نیز با کاهش نرخ موالید خود روبرو شده است.

به دنبال این موضوع نیز از سال ۲۰۱۶ سیاست تک فرزندی در این کشور لغو و سیاست‌های افزایش فرزندآوری جایگزین آن شد. با این حال طی چند روز گذشته، دفتر ملی آمار چین از کاهش بی سابقه زاد و ولد در این کشور خبر داده است.

بر اساس اعلام این مرکز، سال گذشته ۶۵ میلیون و ۱۴ هزار نوزاد در این کشور متولد شده‌اند اما این رقم نسبت به سال ۲۰۱۸، ۵۸۰ هزار نفر کاهش یافته است. با این حال طی سال‌های گذشته دولت چین طرح‌های تشویقی متعددی را برای ترغیب والدین به آوردن فرزند دوم اجرا کرده است.

پرداخت یارانه شیر به فرزندان دوم

در برخی از شهرهای این کشور خانواده‌ها به ازای تولد فرزند دوم ماهانه یارانه مشخصی دریافت می‌کنند به علاوه تا سن ۳ سالگی نیز به کودکان یارانه شیر پرداخت می‌شود.

ارائه تسهیلات تحصیلی به فرزندان دوم خانواده‌ها، کمک‌های مالی و رفاهی، اجرای معافیت‌های مالیاتی و تسهیل شرایط زایمان کم هزینه برای مادران ازجمله دیگر مشوق‌های دولت چین برای افزایش جمعیت بوده است.

به علاوه تولد فرزند دوم در این کشور، منجر به کاهش ساعت کاری والدین به ویژه مادران، اعطای یک ماه مرخصی به پدران و افزایش مرخصی زایمان به زنان شاغل می‌شود.

نرخ باروری چین در سال ۲۰۱۶ برابر با ۱.۷ بود و نگرانی اصلی دولت این کشور از کاهش شمار نیروی کار در دهه‌های آینده است.

از کشورهای دیگر الگو بگیریم

در حال حاضر بیش از یک دهه است که ایران نیز با بحران جمعیت و کاهش نرخ باروری زنان روبرو است. به طوری که به گفته کارشناسان تا ۳۰ سال آینده ایران جزو ۵ کشور سالمند جهان خواهد بود.

طی سال‌های گذشته بارها بر لزوم اجرای سیاست‌های تشویقی برای ترغیب والدین به فرزندآوری تاکید شده اما این سیاست‌ها تاکنون آنطور که باید و شاید در کشور اجرا نشده است.

این در حالی است که حساسیت روسیه و چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان بر روی این موضوع بیش از پیش شده و به اجرای طرح‌های مشوق پرداخته‌اند.

ارائه مشوق‌های مالی، الگوگیری از سیاست‌های جمعیت در دیگر کشورها و در کنار آن فرهنگ سازی برای افزایش فرزندآوری زوجین از جمله اقداماتی است که می‌تواند کشور از بحران کاهش جمعیت خارج کند.