صفر تا صد اقدامات سپاه خراسان شمالی در حوزه آسیب‌های اجتماعی

سردبیر پرس- گروه استان‌ها، آسیب‌های اجتماعی و مقابله با آن همواره یکی از محورهای مهم و اثرگذار در زندگی تمام اقشار بوده است به طوری که با بی توجهی به این آسیب‌ها تمام شهروندان متضرر خواهند شد و اگر فکری برای علاج آن‌ها شود همه گروه‌ها سود خواهند برد.
خراسان شمالی یکی از استان‌هایی است که در حوزه آسیب‌هایی همچون اعتیاد و حاشیه نشینی شرایط خاص تری دارد و در این زمینه نیازمند توجه و اقدامات بسیار جدی تر است.
معاونت اجتماعی سپاه حضرت جوادالائمه خراسان شمالی به عنوان یکی از متولیان این حوزه از سال گذشته به صورت گسترده‌تر وارد فعالیت‌های عملیاتی شده و در این مدت توانسته اتفاقات خوبی نیز رقم بزند. به همین منظور به سراغ هادی حسن دوست، معاون اجتماعی سپاه استان رفتیم و از جزئیات اتفاقات به ثمر نشسته در حوزه مبارزه با آسیب‌های اجتماعی پرسیدیم.
فعالیت‌های معاونت اجتماعی سپاه به چه صورتی است؟
معاونت اجتماعی سپاه خراسان شمالی نزدیک به ۲ سال است که در جامعه هدف استان فعالیت خود را شروع کرده؛ در سال ۹۸ محوریت با محلات طرح کرامت بود؛ این محلات آسیب‌زا و جرم خیز محسوب می‌شدند که یکسری فعالیت برای حل معضلات اجتماعی اجرایی شد اما امسال فضا متفاوت‌تر شده است به طوری که نوع نگاه پیشگیرانه برجسته‌تر شد و نام آن را تولد برنامه‌ای گذاشته‌ایم.
اکنون به تمام پایگاه‌های بسیج استان که هزار مورد است، هدف ارائه دادیم و از آنها خواستیم متناسب با منطقه خود برنامه اجرایی تعریف کنند. در سال گذشته نگاه ما بیشتر اعتیاد بود اما سال جاری حوزه را گسترده‌تر کردیم زیرا استان صرفاً با اعتیاد مواجه نیست و در حوزه‌هایی همچون فرزندپروری، سبک زندگی اسلامی، طلاق و جرم خیزی نیز مشکلاتی داریم. اکنون ۹۰ درصد برنامه‌ها با محوریت پیشگیرانه و پایگاه محور است. البته بخشی از برنامه‌ها نیز معطوف به حل مسئله می‌باشد زیرا یک عده اکنون درگیر اعتیاد و طلاق هستند که باید برای حل آن فعالیت‌هایی آغاز می‌شد لذا حسب تاکید فرمانده سپاه استان مأمور شدیم در این حوزه به سازمان‌های مربوط مانند بهزیستی کمک کنیم.
به صورت مشخص در حوزه اعتیاد چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در حوزه اعتیاد پس از بررسی‌های انجام شده متوجه شدیم کمپ‌های ماده ۱۵ و ۱۶ موفق نبوده و کمتر از ۱۰ درصد خروجی این کمپ‌ها باعث ترک افراد می‌شوند لذا سعی بر این شد فرد معتاد از طریق پایگاه بسیج و امام جماعت محل شناسایی شود. در گام بعدی کمپ متفاوتی را در یکی از پادگان‌های سپاه تأسیس کردیم؛ در این کمپ به مدت ۳ تا ۴ ماه فرد نگهداری می‌شود؛ در این زمان علاوه بر کمک به باز توانی جسمی، معارف اسلامی و سبک زندگی نیز به فرد آموزش داده می‌شود. هر فرد با خروج از این محل یک گواهی نامه معتبر از فنی حرفه‌ای برای اشتغال خواهد داشت. اکنون در مرحله آخر کار هستیم و نخستین خروجی‌ها را تا مدتی دیگر مشاهده می‌کنیم.

کمپ‌های ماده ۱۵ و ۱۶ چه مشکلاتی دارند؟
کمپ‌های اعتیاد اجباری عملاً بازدهی صفر درصدی دارند زیرا معتاد از همان ابتدا می‌گوید به محض خروج از محل دوباره مواد مخدر مصرف می‌کنم. در اعتیاد، معتاد هویتش از بین می‌روند و تا وقتی هویت به او ندهی باقی اقدامات تأثیری ندارد؛ حالا اگر به اجبار او را بخواهیم ترک دهیم چون هویت نمی‌گیرند فایده‌ای نخواهد داشت. از سوی دیگر کلینیک‌های ترک اعتیاد تبدیل به محل قاچاق فروشی مدرن شده‌اند به طوری که ۳ هزار نفر ذیل این محل‌ها متادول مصرف می‌کنند.
برنامه استانی برای اعتیاد وجود دارد؟
۱۰۰ میلیارد تومان برای اعتیاد در استان مصوب شده است که نگران کیفیت خرج کردن آن هستیم. اکنون برای سنجش معتادان از آنها خواسته‌اند که هر کسی معتاد است نام نویسی کند. این خود یک تشویق برای اعتیاد است.
در حوزه طلاق معاونت اجتماعی سپاه چه اقداماتی داشته است؟
هر کسی بخواهد طلاق بگیرد به ناچار باید پروسه مشاوره را طی کند اما آمارها نشان می‌دهد که این مشاوره‌ها منجر به سازش نشده است. عقل ما می‌گوید پیشگیری بهتر است لذا دلایل طلاق را بررسی کردیم که با نکات جالبی مواجه شدیم. هرچند جامعه تصور می‌کند اعتیاد و اقتصاد جزو علل اصلی طلاق هستند اما این طور نبود. درصد بالایی از آمار طلاق به عدم آشنایی با کیفیت سبک زندگی، مشکلات فضای عاطفی، ارتباطات جنسی، بد دهنی، احترام نگذاشتن به والدین همسر، کم محبتی و بی میلی باز می‌گشت. اکنون قبل رفتن یک زوج بر سر زندگی کسی کلاسی برایشان نمی‌گذارد؛ صرفاً ۴ ساعت کلاس سطحی است که آنچنان اثر ندارد. مهارت زندگی امری مهم است اما در این کلاس‌ها انتقال داده نمی‌شود لذا از طریق پایگاه‌های بسیج این کلاس‌ها وسیع‌تر و کاربردی تر مطرح شد؛ به عبارتی آموزش مهارت زندگی اسلامی در ۲۵۰ کلاس کارگاهی مفید برای مجردان برگزار شد.
برای متأهلین در معرض طلاق چه برنامه‌ای داشتید؟
با کمک بهزیستی و دادگستری استان نخستین گردهمایی یک روزه مراکز مشاوره استان برگزار شد. ضمن برگزاری کلاس‌های پرمحتوا، از مشاوران خواستیم با جدیت در این حوزه وارد شوند زیرا اگر ۵ تا ۱۵ درصد پرونده‌های ارجاعی به طلاق را منجر به سازش کنیم یک جهش معنادار در رتبه استان در طلاق ایجاد می‌شود.
حاشیه نشینی یکی از مشکلات اساسی استان است. برنامه‌ای برای آن دارید؟
ابتدا باید میزان واقعی مشکل را متوجه شویم. آمریکا ۴۰ میلیون نفر حاشیه نشین و بی خانمان دارد که عدد بسیار قابل توجه است اما عده‌ای آمریکا را به دید مدینه فاضله می‌بینند اما از سوی دیگر عددهای کشور ما را بسیار برجسته‌تر می‌کنند. به عنوان نمونه در پدیده گور خوابی شاید ۱۰ نفر این اقدام را انجام می‌دادند اما طوری برجسته شد که گویی پدیده غالب است؛ بخشی از مشکلات اجتماعی سیاه نمایی است و بخشی حل آن راه کارهای بسیار کوچکی دارد.
در استان ۲۸ محله به عنوان محله حساس تعریف شد تا علاوه بر کارهای پیشگیرانه، نگاه ویژه‌تری به آنها داشته باشیم. این برنامه‌ها در قالب طرح کرامت اجرا شد. سلامت محل با تاکید بر ارتقای وضعیت فیزیکی و فرهنگی در دستور کار است و در این راستا در دو حوزه پیشگیری و درمان معضلات شکل گرفته فعالیت می‌کنیم. تفاهم نامه‌هایی با ادارات مختلف در این راستا منعقد شده است و ۲۲ قشر بسیج استان به همراه معاونت‌های ستادی سپاه در راستای اجرای برنامه‌هایی مدون به فعالیت مشغول هستند.
برنامه‌های معاونت اجتماعی سپاه در حوزه ازدواج را تشریح کنید.
در حوزه ازدواج علاوه بر اقداماتی که در نگاه به مسئله که امری فرهنگی است اجرا شد، در بخش عملی ۵۳۰ سری جهیزیه به خانواده‌های کم برخوردار اهدا شده است. کلاس‌های فرزندآوری و مشاوره زناشویی نیز برگزار شده. بسته‌های معیشتی به زوجین تازه ازدواج کرده اهدا می‌شود.

برنامه‌های سپاه در سال آینده چیست؟
تمام دغدغه ما این بوده که در گام اول با استفاده از تمام ظرفیت‌ها حل مسئله کنیم لذا تفاهم نامه‌های بسیار خوب با دادگستری، بهزیستی و ناجا بسته شده که تاکید زیادی بر عملیاتی شدن آن داریم؛ برای سال آینده با یک دورنمای بهتر برنامه خواهیم بست تا با استفاده از ظرفیت‌های مردم ابتدا پیشگیری و در وهله دوم مشکلات موجود را حل کمک کنیم.
علت ورود بسیج به این حوزه چه بود؟
هویت بسیج کمک دهنده بودن است و این امر در حوزه خاص خلاصه نمی‌شود؛ یک بار سیل و زلزله است و یک جا مسئله اجتماعی و فرهنگی نیازمند ورود می‌باشد. اگر اعتقاد داریم که بسیج کلید حل مشکلات است باید بپذیریم یکی از مشکلات مسائل اجتماعی بوده لذا باید به این حوزه ورود می‌کردیم که این اتفاق افتاد و در سال جاری بیش از ۷۰۰ عنوان برنامه به اجرا درآمد.