صنایع دستی خراسان شمالی در بحران/علت چیست؛ کرونا یا تنبلی مدیران؟

سردبیر پرس – گروه استان‌ها: خراسان شمالی که به گفته رهبر انقلاب گنجینه فرهنگ‌ها است، ظرفیت بالایی در حوزه‌هایی همچون صنایع دستی و گردشگری دارد که می‌تواند به عنوان یکی از منابع درآمدی مردم استان رشد کرده و باعث ایجاد ارزش افزوده شود.
اما با شیوع کرونا رشد اندک این قبیل مشاغل در استان متوقف شد و رو به افول گذاشت به طوری که گاهی میزان فروش محصولات صنایع دستی خراسان شمالی به خارج استان استان به صفر نیز رسید.
در این بین نقش مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بسیار پررنگ است تا با مدیریت درست، پیاده سازی ایده و خلاقیت طوری برنامه‌ریزی کنند که مشاغل این حوزه با تعطیلی گسترده مواجه نشود.
از فروش ۱۰ هزار دلار تا رسیدن به صفر
محمد رضا قهرمانیان، معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی در این خصوص گفت: میزان صادرات صنایع دستی خراسان شمالی در سال گذشته ۱۰ هزار دلار بود اما امسال به دلیل بحران کرونا، هیچ محصولی از این استان صادر نشد.
وی افزود: اگرچه در ابتدای همه‌گیری کرونا فروش و تولید محصولات صنایع دستی استان با افت شدیدی مواجه شد اما هیچ‌یک از کارگاه‌های تولید صنایع دستی تعطیل نشد.
وی گفت: برگزار نشدن نمایشگاه‌های فروش و بازارچه‌های صنایع دستی سبب شد تا عرضه صنایع دستی در فضای مجازی مورد توجه بیشتری قرار گیرد و با هدایت و تشویق فعالان این حوزه برای استفاده از فضای مجازی، بازار فروش مجازی صنایع دستی رونق بگیرد.
قهرمانیان خاطرنشان کرد: اکنون فعالان صنایع دستی در بخش چرم و سفالگران و بافندگان استان از طریق فضای مجازی تولیدات خود را در بازارهای قزوین، زنجان، اصفهان، تهران و آذربایجان شرقی به فروش می‌رسانند و حتی با استفاده از تسهیلات مشاغل خانگی در سال جاری برای ۷۰ نفر در بخش صنایع دستی استان اشتغال ایجاد شده است.

حال این سوال مطرح می‌شود که کرونا چه ارتباطی با صادرات صنایع دستی دارد؟ آیا استان‌های دیگر کشور نیازی به صنایع دستی ندارند؟ آیا فروشگاه‌ها و مغازه‌های صنایع دستی تعطیل هستند؟ آیا مردم به خرید نمی‌روند؟ پاسخ به این سوالات منفی است لذا باید تاکید کرد که حتی در شرایط کرونا نیز صادرات صنایع دستی نباید به صفر می‌رسید.
یک مسئول: توصیه می‌کنم مشکلات بررسی شود!
از سوی دیگر میثم زارع، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شیروان نیز در خصوص شرایط فعلی این حرفه گفت: مشکلی در زمینه تولید وجود ندارد ولی کرونا شرایط بازار را برای عرضه محصولات صنعتگران شهرستان برهم زده است که البته تلاش شده از طریق فضای مجازی بخشی از این خلأ جبران شده و تولیدات این حوزه به فروش برسد.
وی بیشترین محصول تولیدی صنایع دستی شهرستان را گلیم عنوان کرد و افزود: گلیم شیروان حرف نخست را در استان و حتی کشور می‌زند و قبل از شیوع کرونا کار صنعتگران و فروش آنان در بازارهای مختلف رونق بسیاری داشت و اقبال به خرید آن هم بسیار زیاد بود.
زارع بدون اشاره به میزان فروش تولیدات این بخش در سال‌های قبل و امسال بیان کرد: سال‌های پیش با برپایی نمایشگاه‌های مختلف استقبال خوبی از خرید انجام می‌شد و صنعتگران فروش خوبی داشتند ولی در ۹ ماهه امسال علیرغم تولید بالا، فروش تولیدات صنایع دستی به شدت کاهش داشت است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شیروان گفت: البته پس از شیوع کرونا، دولت با ارائه تسهیلات به فعالان این بخش، حمایت خوبی از آنان کرده است ولی به دلیل سود بالای بانکی که ۱۲ درصد است، صنعتگران با توجه به بنیه ضعیف اقتصادی استقبال چندانی از آن نکرده‌اند.

وی افزود: توصیه می‌شود برای رونق صنایع دستی مشکلات فعالان این حوزه دیده شود و راهکاری برای رونق اقتصادی و فروش محصولات آنان در نظر گرفته شود.
زارع در انتها گفت: در ۹ ماهه امسال، ۱۹۴ پروانه تولید انفرادی صنایع دستی در شهرستان شیروان صادر شده است.
به این ترتیب مسئول صنایع دستی در شیروان توصیه می‌کند که مشکلات فعالان این حوزه بررسی شود. حال اینکه مخاطب این توصیه کیست مشخص نمی‌باشد.
بوم گردی‌های اسفراین در آستانه ورشکستگی
عبدالله سهرابی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اسفراین نیز به خبرنگار ما اظهار کرد:: از مجموع ۱۲ میلیارد تومان خسارات وارده به تأسیسات گردشگری اسفراین، سهم بوم گردی‌های شهرستان تاکنون ۷ میلیارد تومان بوده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری اسفراین خاطرنشان کرد: به دلیل عدم پذیرش مسافر و محدودیت‌های کرونا بوم گردی‌ها عملاً تعطیل شدند و این مسئله مشکلات این واحدها را دوچندان نموده است.
وی افزود: حمایت‌هایی که دولت در جلسات ستاد ملی کرونا در حوزه گردشگری مصوب نموده هیچ کدامشان مشکلات این واحدها را برطرف نکرده است.
سهرابی تصریح کرد: وام‌هایی چندمیلیونی که دولت برای حمایت از حوزه گردشگری در ستاد ملی کرونا مصوب کرده، عملاً در زمان ثبت نامِ واحدهای بوم گردی تبدیل به وام‌های ۲۰ یا ۳۰ میلیون تومانی شده که به دلیل نرخ بالای بهره و مبلغ پایین وام صاحبان این واحدها به ندرت استقبال کرده‌اند.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری اسفراین تاکید کرد: علیرغم تسهیلات مصوب شده دولت در ستاد ملی کرونا ازجمله امهال فیش‌های واریزی آب، برق و گاز واحدهای بوم گردی تا پایان اسفند ۹۹، شرکت مربوطه متأسفانه هیچ گونه همکاری با صاحبان واحدها نداشته و بسیاری از واحدهای بوم گردی با اخطارهای قطع در شهرستان مواجه شده‌اند.
شیوع کرونا فرصتی برای تنبلی مدیران شده است
هرچند کرونا تمام بخش‌های کشور و حتی جهان را تحت تأثیر قرار داده اما این امر نباید توجیهی برای مسئولان قرار گیرد تا کم کاری‌های خود را به دوش بیماری بیندازند.
یقیناً وظیفه یک مدیر در چنین شرایط سختی نمایان می‌شود زیرا او باید با اقدامات خلاقانه مجموعه زیر دستش را به سمت حرکت و شتاب سوق دهد؛ نه اینکه صرفاً با بهانه شیوع کرونا تمامی اقدامات تعطیل شود.

از سوی دیگر پرداخت تسهیلات و کمک‌های مالی و معنوی معطوف به گروه خاصی می‌شود. رعنا ساداتی، بانوی تولید کننده کیف چرم در بجنورد در این خصوص به خبرنگار سردبیر پرس گفت: شاید شرکت‌ها و یا افرادی که شناخته شده هستند و کد کارگاهی دارند توانسته باشند از تسهیلات بهره ببرند اما اصل در این شغل افرادی مانند من هستند که در منزل خود به صورت شخصی کار می‌کنند.
وی افزود: اگر برای دریافت تسهیلات مراجعه کنیم به دلیل اینکه نمی‌توانیم اثبات کنیم شغلمان چیست قطعاً وامی هم به ما تعلق نمی‌گیرد.
ساداتی تاکید کرد: چرا مسئولان مرتبط اقدامی برای فروش ما نکرده‌اند؟ چرا نمایشگاه مجازی و یا فرصتی این چنینی به وجود نیامده است؟ آیا نمی‌شود با رعایت پروتکل‌های بهداشتی چند غرفه با فاصله از یکدیگر ایجاد کرد تا مردم به خرید بیایند؟ مگر اکنون مردم به بازار نمی‌روند؟
این تولید کننده اقلام چرمی گفت: پیش از این در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کردم و چند نمونه سفارش کار می‌گرفتم و آن باعث ایجاد درآمد می‌شد اما اکنون این مسیر بسته شده است.
به این ترتیب شرایط فعلی صنایع دستی خراسان شمالی اصلاً مناسب نیست و در این بین قطعاً انتقاد علاوه بر کرونا بر مدیران نیز وارد است زیرا جایگاه مدیریتی در شرایط خاص و بحران تعیین می‌شود و مدیران باید در این مواقع راه‌های جدید در نظر بگیرند.