ضرورت بازبینی و آسیب شناسی تجربه ۴۰ ساله جهاد دانشگاهی

به گزارش سردبیر پرس به نقل از پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، حسین میرزایی در نشست مجازی دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی و با پخش زنده توسط سازمان دانشجویان با موضوع «مسئولیت اجتماعی جهاد دانشگاهی در دانشگاه و جامعه» با تاکید بر ضرورت بازبینی و آسیب شناسی تجربه ۴۰ ساله جهاد دانشگاهی، حضور موثر در فضای دانشگاه، روحیه خودباوری و نوآوری و اولویت دادن به فعالیتهای فرهنگی را از عوامل موثر در توفیق جهاد دانشگاهی دانست که حفظ اعتبار و سرمایه اجتماعی این نهاد در گرو توجه به آنها است.
وی با اشاره به سابقه عضویت و حدود سه دهه همکاری و ارتباط مستمر با جهاد دانشگاهی به تبیین علل موفقیت و عوامل موثر در تداوم حضور موفق این نهاد در عرصه های مختلف فرهنگی، پژوهشی و آموزشی کشور پرداخت.
میرزایی با توجه به وجه فرهنگی فعالیت های جهاد دانشگاهی و جلوگیری از کم رنگ شدن آن افزود: جهاد دانشگاهی زمانی وارد عرصه فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه ها شد که چالشهای زیادی وجود داشت. خصوصا در دهه های اول و دوم فعالیت خود پیشگام حرکتهای فرهنگی و هنری در دانشگاه ها بود و بسیاری از جشنواره های هنری و فرهنگی نظیر جشنواره تئاتر دانشگاهی ریشه در جهاد دانشگاهی داشت و هزینه های زیادی بابت آن پرداخت کرد و نباید فراموش کنیم که حلقه اتصال دانشجویان با جهاد دانشگاهی همین فعالیتهای فرهنگی و هنری بود که دانشجویان را رفته رفته به حوزه های دیگر فعالیت جهاد خصوصا فعالیتهای پژوهشی-علمی و تا حدودی آموزشی سوق می داد و جهاد را به نهادی فرهنگی، پژوهشی و آموزشی تبدیل کرد.
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه تهران با اشاره به برخی اقدامات نوآورانه شاخص جهاد دانشگاهی در زمان خود از جمله تاسیس پژوهشگاه رویان، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) و خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) و سایر رویشهای پر افتخار جهاد دانشگاهی اظهار داشت: شان و جایگاه امروز جهاد دانشگاهی بیش از همه ناشی از رویش های خلاقانه و بی نظیری است که در حوزه های فرهنگی داشته و باعث شده بود جهاد فرزند زمانه خود و بلکه پیشگام زمانه خود باشد و به نظر می رسد باید با ارزیابی و آسیب شناسی فعالیتهای جهاد دانشگاهی در آستانه ۴۰ سالگی اش حوزه های مزیت دار را تقویت کرده و در حوزه هایی که آسیب دیده ایم بازنگری صورت گیرد.
وی با انتقاد از کم رنگ شدن حضور جهاد دانشگاهی در محیط های دانشگاهی اظهار داشت: معتقدم بیرون رفتن جهاد دانشگاهی از نهاد دانشگاه هم به ضرر جهاد و هم به ضرر دانشگاه است. فضای دانشگاه فراتر از ساختمان و مکان فیزیکی آن، ظرفیت ویژه ای دارد که رشد جهاد دانشگاهی مرهون استفاده از همین ظرفیت بوده است و اثر بخشی و فایده مندی جهاد برای دانشگاه نیز در این حضور ممکن می شود.
میرزایی خاطرنشان کرد: موفقیت جهاد دانشگاهی ناشی از فعالیت ها و حضور موثر در صف است و به خاطر گسترش همین فعالیت ها بوده که ستاد را ایجاد کرده ایم؛ لذا باید مراقب باشیم که جهاد دانشگاهی صرفا در سطح فعالیت ستادی تقلیل پیدا نکند و نوآوری و خلاقیتی را که رمز موفقیت جهاد دانشگاهی بوده همچنان ادامه دهیم. کم رنگ شدن این حضور و وجه از فعالیت های جهاد در شرایطی که اهمیت نوآوری در دنیای امروز روز به روز بیشتر می شود از چالش های جدی است که می تواند آینده جهاد را تهدید و تعیین کند.
وی با اشاره به ضرورت ارتباط دانشگاه و جامعه و مسئولیت اجتماعی دانشگاه خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی از نهادهایی است که از ابتدا به مقوله مسئولیت اجتماعی خود توجه داشته و لازم است بر آن تاکید کند. بر این اساس بودن واحد جهاد دانشگاهی در یک منطقه باید تاثیر ملموسی بر آنجا داشته باشد و باعث بهبود زیست و زندگی مردمان آن سرزمین شود. در غیر اینصورت جهاد به وظیفه خود عمل نکرده است.
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با اشاره به نقش ویژه جهاد دانشگاهی در تربیت نیروهای انسانی زبده که در حال حاضر علاوه بر جهاد دانشگاهی به عنوان عضو هیات علمی، پژوهشگر یا مدیر در دستگاه های مختلف خدمت می کنند اظهار داشت: جهاد دانشگاهی خصوصا تا نیمه دهه ۱۳۸۰ فرصت های بسیار خوبی را برای تجربه اندوزی در اختیار دانشجویان قرار می داد تا جایی که امروز می توانیم افتخار کنیم که بسیاری از مدیران و مسئولان کشور تربیت شدگان جهاد دانشگاهی هستند؛ اما به عنوان فردی که  ۲۷ سال است با این نهاد ارتباط جدی دارم نگرانم که با وضعیتی که در سالهای اخیر شاهدیم ۱۰ سال دیگر و در پنجاه سالگی جهاد نتوانیم چنین ادعایی را مطرح کنیم.
میرزائی با تاکید بر این که اعضای جهاد دانشگاهی خصوصا مدیران این نهاد باید بپذیرند که مشکلاتی در روند حرکت جهاد ایجاد شده که باید برای رفع آنها چاره اندیشی کرد اظهار داشت: شرط بقای جهاد توجه به ویژگی هایی است که حضور جهاد را در فضای فرهنگی و دانشگاهی کشور معنا بخشیده است. پیوند با فضای دانشگاه، اولویت دادن به فعالیتهای فرهنگی، ساختار غیررسمی و منعطف و روحیه شاگردی و کار جهادی که با چالشهایی مواجه شده، لازم است در داخل جهاد نسبت به آسیب شناسی و رفع آنها اقدام شود و در این صورت مشکلاتی هم که بعضا با سایر دستگاه ها وجود دارد با گفتگو یا استفاده از ظرفیت های قانونی قابل رفع است.
وی با اشاره به روحیه خودباوری و تلاشی که در جهادگرانی مثل مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی – موسس پژوهشگاه رویان – وجود داشته بر ضرورت الگو قرار دادن آنها و مستندسازی و توجه به تجربیات موفق گذشته در جهاد دانشگاهی تاکید کرد.
میرزایی گفت: مرحوم دکتر کاظمی و همکاران وی کار خود را از اتاقی کوچک آغاز کردند و با اعتقاد عمیق و نیازشناسی دقیقی که کرده بودند پژوهشگاه رویان را تاسیس کردند. وی می گفت « وقتی قد کشیدیم اینجا را ترک نمی کنیم بلکه سقف خانه را بالا می بریم». البته نمی‌شود انتظار داشت همه مثل ایشان باشند ولی تجربه زیسته دکتر کاظمی آشتیانی می تواند درس های زیادی برای جهاد دانشگاهی و دانشجویان فعال در این نهاد و علاقه مندان به فعالیت علمی داشته باشد . کاش شرح مختصری از تجربه موفق و عوامل موثر در موفقیت وی از خلال مصاحبه ها و خاطرات همکاران ایشان در قالب مجموعه ای چند صفحه ای تهیه و منتشر می شد تا چراغ راهی در مسیر آینده باشد.
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با بیان اینکه جهاد دانشگاهی در طول ۴۰ سال فعالیت خود به عنوان مجموعه ای خوداتکا، خلاق، خوشنام و پرافتخار از سرمایه اجتماعی و جایگاه ویژه ای در بین مردم و مسوولان برخوردار است و با رویکرد عالمانه ، تلاشگرانه و مومنانه و متعادل خود به این نقطه رسیده است ابراز امیدواری کرد با ارزیابی دقیق از عوامل موفقیت جهاد دانشگاهی و آسیب شناسی و رفع مشکلات موجود، زمینه دوام و بالندگی هر چه بیشتر این نهاد دانشگاهی در کشور فراهم شود.