عوامل مؤثر بر میزان بقای نوزادان بسیار کم‌وزن در بدو تولد

پژوهشگران گروه ارتقا سلامت پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در مطالعه‌ «بررسی میزان بقای کودکان بسیار کم وزن بدو تولد و عوامل موثر بر آن»، موفق به شناسایی ۸ متغیر تأثیرگذار بر بقای این نوزادان شدند.

به گزارش سردبیر پرس، نوزاد با وزن بسیار کم در بدو تولد (Very Low Birth Weigh=VLBW) یعنی وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم، علت عمده مرگ و میر و عوارض در دوره نوزادی و کودکی است. به رغم پیشرفت‌های اخیر در زمینه مراقبت‌ها و درمان‌های پزشکی که برای «کودکان بسیار کم وزن هنگام تولد» صورت گرفته، میزان مرگ ومیر و عوارض در این دسته از کودکان بالا است.
دکتر رامین مظفری، سرپرست تیم پژوهشی این مطالعه در گفتگو با سردبیر پرس گفت: براساس آمار وزارت بهداشت که در اختیار ما قرار گرفت، در طی سال ۱۳۹۷، تعداد نوزادان با «وزن بسیار کم در بدو تولد» (VLBW) یعنی نوزادانی که در هنگام تولد وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم داشتند یا طول بارداری مادر کمتر از ۳۳ هفته بود، در سطح استان تهران بالغ بر ۲۱۹۵ نفر بود.
عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی افزود: نوزادانی که با وزن کمتر از ۵۰۰ گرم یا طول بارداری کمتر از ۲۶ هفته به دنیا می‌آیند، از آنجائیکه معمولاً قابلیت حیات ندارند و همچنین گروه، نوزادانی که بلافاصله در بدو تولد در اتاق زایمان فوت کردند، در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفته و حذف شدند و در مجموع ۳۳۸ نوزاد در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. احتمال بقای یک ماهه کودکان حدود ۶۸ درصد و احتمال بقای یکساله حدود ۶۰ درصد برآورد گردید.
دکتر مظفری گفتند که در این پژوهش، ۳۳ متغیر از جمله محل سکونت، سطح تحصیلات پدر و مادر، شغل پدر و مادر، سن پدر و مادر، نسبت والدین، بیمه بودن کودک و خانواده، نوبت بارداری، تعداد فرزندان، مدت بارداری، روش بارداری (طبیعی یا لقاح مصنوعی)، واکسیناسیون مادر قبل از بارداری، روش زایمان (طبیعی یا سزارین)، جنسیت نوزاد، وزن نوزاد، ناهنجاری‌ها و موارد دیگر مورد بررسی قرار گرفتند و تأثیر آنها بر بقای نوزادان با وزن بسیار کم در بدو تولد مورد ارزیابی قرار گرفت.
اهمیت تحصیلات مادر بر بر بقای نوزادان با وزن بسیار کم در بدو تولد
عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی تأکید کرد: از ۳۳ متغیر مورد بررسی دریافتیم که ۸ متغیر بر بقای نوزادان با وزن بسیار کم در بدو تولد تأثیرگذار هستند. دریافتیم که هرچه تحصیلات مادر بالاتر باشد، میزان بقای نوزادان بیشتر می‌شود. براین اساس، هرچه سطح تحصیلات و فرهنگ مادر بالاتر باشد، میزان مراقبت از نوزاد افزایش پیدا می‌کند و آموزش‌های دریافتی را بهتر به کار می گیرند.
وی افزود: همچنین بیمه بودن نوزاد و خانواده بسیار اثرگذار بر بقای کودکان است نوزادانی که بیمه نبودند، نرخ مرگ و میر در آنها بالاتر بود. هرچه تعداد بارداری‌ها بیشتر باشد، احتمال فوت نوزاد با وزن کم در بدو تولد نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین با افزایش تعداد فرزندان، احتمال فوت نوزاد نیز به مراتب بالاتر می‌رود. سن بارداری نیز متغیر اثرگذار دیگری بود که نشان داد هرچه نوزاد مدت زمان بیشتری را در رحم مادر سپری کند، میزان بقا افزایش پیدا می‌کند.
دکتر مظفری بیان داشتند که: در خصوص روش زایمان، نرخ بقا در نوزادان با وزن کم در بدو تولد که به صورت سزارین به دنیا آمده بودند، بیشتر بود. البته استثنائا درخصوص نوزادان نارس به دلیل خطراتی مانند خونریزی مغزی و خونریزی داخل بدن، سزارین در این گروه بیشتر توصیه می‌شود. از نظر وزن زمان تولد نیز هرچه وزن نوزاد بیشتر باشد، شانس بقای نوزاد نیز بالاتر می‌رود. واکسیناسیون مادر قبل از بارداری نیز بر بقای نوزادان با وزن کم در بدو تولد اثرگذار است.
عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی گفت: در این پژوهش تقریباً همه گروه‌ها و طیف‌ها در تهران و شهرهای اطراف تهران مورد بررسی قرار گرفتند و به نظر می‌رسد نتایج این مطالعه می‌تواند الگوی برای تمام کشور باشد. نوزادانی که با وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم به دنیا می‌آیند، باید مدتی در بخش مراقبت‌‎های ویژه بستری باشد و امکان انتقال سریع به منزل و تغذیه با شیر مادر را ندارد و باید حدود دو تا سه هفته در بیمارستان تحت مراقبت باشد تا وزن‌گیری خوبی پیدا کند.
وی تأکید کرد: بخش مراقبت‌های ویژه می‌توانند نقش مؤثری در بحث بقای نوزادان با وزن کم در بدو تولد داشته باشند. از سوی دیگر، بعد از ترخیص از بیمارستان، مراقبت‌ها و توصیه‌هایی لازم است که در اینجا نقش ماماها و متخصصان اطفال را پررنگ‌تر می‌کند.
عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی خاطر نشان کرد: تمامی نوزادان با وزن کم در بدو تولد باید حتماً تحت مراقبت‌های بینایی و شنوایی و دوره‌ای توسط متخصصان کودکان بعد از تولد و بعد از مرخص شدن از بیمارستان قرار بگیرند. زیرا نتایج تحقیقات ما نشان داد، تقریباً ۱۰۰ درصد این این نوزادان تحت مراقبت‌های بینایی و شنوایی بوده و ۹۸ درصد نیز به صورت دوره‌ای به متخصص اطفال مراجعه کرده اند و تحت کنترل هستند. این مراقبت‌های پس از تولد به‌خصوص در یک ماه نخست پس از تولد، تأثیر بسزایی در بقای این نوزادان دارد.
این طرح پژوهشی به سرپرستی دکتر مظفری و با همکاری عباس حبیب‌الهی، ژیلا صدیقی، محمود طاووسی، علی اصغر حائری، راحله رستمی، از پژوهشگران گروه ارتقای سلامت پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی انجام شد. 
انتهای پیام