فیلم‌های «فجر۳۹» نگران توقیف نباشند؟/ دغدغه‌های توئیتری دبیر سابق

سردبیر پرس – گروه هنر: «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری-تحلیلی روزانه‌ای است که به مرور متن و حاشیه سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازد. هر روز می‌توانید با «مهر سیمرغ ۳۹» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور، در متفاوت‌ترین دوره برگزاری قرار بگیرید.

امروز شنبه ۱۸ بهمن‌ماه و هم‌زمان با هفتمین روز اکران فیلم‌های سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، در سینمای رسانه و سینماهای مردمی با هفتمین شماره از «مهر سیمرغ ۳۹» همراه شوید.

چهره روز؛ حسین انتظامی

«از شورای پروانه نمایش این درخواست را داشتم که حتی‌المقدور در همین مرحله فیلم‌ها را با نیت صدور پروانه نمایش دائم مورد بازبینی قرار دهند تا فیلم‌ها بتوانند از همان روز ۲۳ بهمن وارد چرخه اکران شوند.» این بخش از صحبت‌های حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی که شب گذشته در گفتگویی با برنامه تلویزیونی «نقد سینما» مطرح شد، می‌تواند پاسخی به یکی از مهمترین دغدغه‌های فیلمسازان حاضر در جشنواره سی‌ونهم باشد؛ به‌خصوص فیلمسازانی که در همین ایام جشنواره فیلم‌های‌شان با اما و اگرها و زمزمه‌هایی مبنی‌بر احتمال توقیف پس از پایان جشنواره و دست‌اندازهای احتمالی پیش روی‌شان برای ورود به چرخه اکران عمومی روی پرده رفت.

البته حسین انتظامی در همین گفتگو به این نکته هم اشاره داشته که در فرآیند صدور پروانه نمایش «نوع نگاهی که برای حضور یک فیلم در جشنواره و یا عرضه در شبکه خانگی وجود دارد، شاید متفاوت از شرایط اکران عمومی باشد» اما اشاره صریح او به درخواستش از شورای پروانه نمایش برای صدور پروانه دائم فیلم‌های جشنواره از نکات قابل توجه اظهارات شب گذشته‌اش بود.

در دوره‌های گذشته جشنواره فجر کم نبوده‌اند فیلم‌های رونمایی‌شده‌ای که به‌واسطه بازتاب‌های جشنواره‌ای، در فرآیند ورود به چرخه اکران عمومی با مشکلاتی مواجه شده و حتی به محاق توقیف رفتند و درباره فیلم‌های جشنواره سی‌ونهم باید منتظر ماند و دید واکنش شورای پروانه نمایش به درخواست رئیس سازمان سینمایی چه بوده است.

حسین انتظامی پس از عبور از خوان جشنواره فجر، یکی از چالشی‌ترین مقاطع مدیریتی خود در سینمای ایران را پیش رو دارد؛ تراکم بالای فیلم‌های مانده در صف اکران و احتمال بازگشایی رسمی سینماهای کشور از نوروز ۱۴۰۰، مدیریت عرضه فیلم‌ها را تبدیل به یک چالش کرده است. فیلم‌هایی که هرچند انتظامی ابراز امیدواری کرده از روز ۲۳ بهمن بتوانند وارد چرخه اکران شوند اما حتی اگر با مسئله ممیزی هم مواجه نباشند، حتماً در زمینه به‌دست آوردن سهم مناسب از ظرفیت اکران عمومی، دچار معضل جدی خواهند بود.

فیلم روز؛ مامان

هرچند فیلم سینمایی «مامان» از نگاه برخی از منتقدان و اصحاب رسانه تا اینجای کار بهترین فیلم جشنواره بوده اما در مقابل هم بودند برخی اصحاب رسانه که در میانه اکرانش، سالن نمایش آن را ترک کردند و حتی نتوانستند تا پایان آن را تماشا کنند! واکنشی که بی‌راه نیست اگر بگوییم، واکنشی مشابه به جنس سینمایی است که مجید برزگر به آن علاقه ویژه دارد. همین سال گذشته هم برزگر در مقام تهیه‌کننده «دشمنان» و در مقام کارگردان «ابر بارانش گرفته» را در ویترین جشنواره فجر داشت که هر دو با واکنشی مشابه مواجه شدند.

فیلم «مامان» را هم مجید برزگر تهیه‌کنندگی کرده اما کارگردانی‌اش را آرش انیسی بر عهده داشته است. کارگردان جوانی که با اولین فیلمش به جشنواره امسال آمده است و مهمترین ویژگی فیلمنامه‌اش همان‌طور که مجید برزگر هم اشاره کرد، شباهتش به جهان سینمای محبوب این فیلمساز است.

«مامان» فیلمی کاراکترمحور است که بخش عمده‌ای از بار جذابیت آن بر دوش خلق کاراکتری خاص قرار داشته و باید اعتراف کرد شخصیت اصلی این فیلم با بازی درخشان رویا افشار تمام ویژگی‌های لازم برای این «خاص بودن» را در خود دارد.

برای مواجهه با فیلمی از جنس «مامان»، اصلی‌ترین چالش برای مخاطب، امکان ورود به اتمسفر روایی فیلم است؛ اتفاقی که اگر رخ دهد گریزی از درگیر شدن با آن نیست و اگر رقم نخورد، همراهی با فیلم را به‌شدت ملال‌انگیز می‌کند.

آرش انیسی در فضاسازی و هدایت بازیگران اولین فیلمش، به‌طرز غیرقابل انکاری موفق ظاهرشده و همین ویژگی «مامان» را به اثری دوست‌داشتنی تبدیل کرده است؛ با تصویری واقعی و ملموس از یک مادر که ارتباطی باورپذیر، غیرکلیشه‌ای و دراماتیک با سه فرزندش دارد.

حاشیه روز؛ توئیت‌های دبیر سابق فجر

«سه دوره دبیر جشنواره فیلم فجر بودم و طبعاً درباره هیچ فیلم، کارگردان و بازیگری نمی‌توانستم اظهارنظر کنم. خیلی سخت گذشت. امروز در پردیس ملت فیلم «ابلق» را دیدم و از کارگردانی شگفت‌انگیز خانم آبیار و بازی‌های درخشان هوتن شکیبا و الناز شاکردوست بسیار لذت بردم.» ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر سه دوره گذشته جشنواره فیلم فجر، این روزها وقت آزادتری برای رصد ویترین جشنواره و واکنش به متن و حاشیه این رویداد دارد.

داروغه‌زاده که پیش از این و پس از ترک مسئولیت معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی هم تلاش کرد تصویری متفاوت از نظرات خود در حوزه «نظارت و ممیزی» در قالب فعالیت‌های توئیتری نشان دهد، حالا و همزمان با برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر هم بدون محدودیت‌های ناشی از «دبیری جشنواره» واکنش‌هایی به متن و حاشیه اتفاقات جشنواره دارد که در نوع خود جالب توجه است.

دبیر سه دوره گذشته جشنواره فیلم فجر، زمانی که ویدئوی مربوط به یک دقیقه سکوت اصحاب رسانه به احترام درگذشت علی انصاریان در حاشیه یکی از نشست‌های رسانه جشنواره در فضای مجازی منتشر شد، در واکنش به آن توئیت کرد: «اینجا ایران است و جشنواره فیلم فجر، در فرهنگ ما برای شادی روح عزیز تازه گذشته، صلوات و فاتحه طلب می‌کند نه یک دقیقه سکوت!»

داروغه‌زاده که کسوت پزشکی هم دارد، درباره رعایت ملاحظات بهداشتی در فرآیند برگزاری جشنواره هم تا به امروز واکنش‌هایی داشته است. او با انتشار فریمی از گفتگوی بهروز افخمی در فضای جشنواره از عدم رعایت فاصله اجتماعی و نیز استفاده از ماسک در این تصویر انتقاد کرده و همزمان با بازنشر دو تصویر از رضا عطاران و کیفیت حضور او در فضای جشنواره نوشت: «این یک نمونه رفتار درست و مسئولانه یک سلبریتی و هنرمند مردمی است. اهمیت زدن ماسک و رعایت فاصله فیزیکی.»

جالب‌ترین موضع‌گیری ابراهیم داروغه‌زاده اما به واکنش‌های تند و تیز نسبت به فیلم تازه محمدحسین مهدویان یعنی «شیشلیک» مربوط می‌شود. او بدون نام بردن از فیلم در توئیت کوتاهی نوشته است: «از هیچ فیلمسازی نه قدیس بسازید نه اهریمن.» استفاده از سه هشتگ «پناهی»، «مخملباف» و «مهدویان» برای این متن کمی تا قسمتی موضع دبیر سابق فجر درباره محمدحسین مهدویان را شفاف‌تر می‌کند، فیلمسازی که سه فیلم «لاتاری»، «ماجرای نیمروز ۲؛ رد خون» و «درخت گردو» را در دوران دبیری داروغه‌زاده در جشنواره فجر داشته که تنها آخری در این رویداد موردتوجه قرار گرفت و دوتای اول با بی‌مهری داوران فجر مواجه شدند.

پیشنهاد روز؛ گیجگاه

سال‌ها در مقام دستیار کارگردان در کنار فیلمسازانی همچون مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، رضا درمیشیان، حمید نعمت‌الله و هاتف علیمردانی حضور داشته و با همین پشتوانه برای کارگردانی اولین فیلم بلند سینمایی خود دورخیز کرده است.

عادل تبریزی که مانند بسیاری دیگر از فیلم‌اولی‌های سینمای ایران سابقه‌ای پرتوفیق در حوزه کارگردانی فیلم کوتاه هم داشته است، فیلم «گیجگاه» را در قالب یک درام اجتماعی در حال و هوای دهه ۷۰ کارگردانی کرده است.

از این منظر فیلم اول عادل تبریزی رنگ و بویی متفاوت در میان فیلم‌های مبتنی‌بر نوستالژی و خاطره در سینمای این سال‌ها دارد، چه اینکه خاطراتش برخلاف بخش عمده‌ای از فیلم‌های این سال‌ها مرتبط با دهه ۶۰ نیست و تلاش در بازسازی فضا و ادای دین به خاطرات دهه ۷۰ دارد.

در «گیجگاه» بازیگرانی چون حامد بهداد، سروش صحت و باران کوثری ایفاگر نقش‌های اصلی هستند اما فیلم را می‌توان نوعی ادای دین به یکی از ستاره‌های پرفروغ سینمای ایران نیز دانست؛ جمشید هاشم‌پور در فیلم حضوری کوتاه اما موثر دارد و در بخشی از داستان تبدیل به مرکز ثقل روایت فیلم می‌شود. فراتر از جمشید هاشم‌پور، فیلم «گیجگاه» یک ادای دین به «سینما» است.

فیلم «گیجگاه» امروز شنبه ۱۸ بهمن‌ماه در سئانس دوم سالن اصحاب رسانه رونمایی خواهد شد.