وضعیت سفرهای نوروزی قابل پیش بینی بود/مردم؛ قربانی مدیریت نادرست

سردبیر پرس _ گروه جامعه: برعکس سال گذشته که سفرهای عید نوروز محدودتر شده بود، در عید نوروز ۱۴۰۰ به دلیل کاهش آمار مبتلایان به کرونا، ترددها آزاد شد و مردم امکان سفر پیدا کردند. اگر تا قبل از عید ۱۴۰۰ آمار قربانیان کرونا حدود ۵۰ نفر در روز بود این آمار بعد از عید به حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر در روز رسید. برخی افراد سیاست‌های دولت را مقصر این جریان دانستند و برخی دیگر مردمی که به سفر رفتند. در این میان نه جامعه گردشگری از این سفرها سود برد نه مردم. اما چرا؟
قبل از پاسخ به این سوال دو نکته از دو مصاحبه قبل از عید قابل تأمل است. یکی مربوط به مصاحبه سعید نمکی وزیر بهداشت است که در گفتگو با شبکه خبر گفته بود: قرار شد برای سفرهای نوروزی رنگ بندی اعلام کنیم. دو گزینه رنگ بندی بر اساس وضع موجود و رنگ بندی بر مبنای مؤلفه ویروس موتاسیون یافته و از عزیزانم در ستاد ملی تقاضا کردیم که اگر هر کدام از آنها را بپذیرند فواید و مزایای مشخص خود را دارد و دوستان رنگ بندی شادتر را پذیرفتند که آبی و زرد بیشتر و قرمز و نارنجی کمتری داشت. مطلقاً موافق سفر نیستم هیچکدام از پزشکان و مسئولان بهداشتی دیگر هم موافق سفر نیستند.
انتخاب رنگ شاد و اعتراض به تغییر رنگ شهرها!
نمکی در واقع از اعلام رنگ‌های شاد برای ایام نوروز خبر داده بود. آن هم برای روزهایی از عید که در آینده مشخص می‌شد چند قربانی خواهند داشت. اما او زودتر رنگ انتخابی برای شهرها را اعلام کرد! مگر رنگ شهرها بر اساس شرایط موجود و تعداد قربانیان مشخص نمی‌شود، پس چطور می‌توان برای دو هفته عید، رنگ انتخاب کرد؟
در نهایت برای ۴۰ شهر ممنوعیت سفر گذاشتند آن هم تنها با خودروی شخصی. در واقع مسافران می‌توانستند به همه شهرها سفر کنند بدون محدودیت جز ۴۰ شهرستان اعلامی از سوی ستاد کرونا.

تا اینکه در روزهای عید رنگ شهرها تغییر کرد و به تعداد شهرهای قرمز اضافه شد و از مسافران خواستند طی ۷۲ ساعت شهرها را ترک کنند. نکته دوم در مصاحبه ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی است که با تغییر رنگ این شهرها گفته بود: در ابتدای سال مقرر شد تا انتهای ایام نوروز ۱۴۰۰ به تعداد شهرهای قرمز و نارنجی اضافه نشود!
از مصاحبه تیموری این طور برمی آید که اصلاً نباید رنگ شهرها تغییر می کرده است. گویا از قبل همه می‌دانند که قربانیان کرونا قرار نیست از حدی بالاتر رود!
حالا یک سوال دیگر مطرح می‌شود اینکه آیا می‌شد پیش بینی کرد در ایام عید چقدر به مبتلایان کرونا اضافه می‌شود؟
پاسخ این سوال را با بررسی یک آمار باید متوجه شد. بر اساس اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای از ۲۰ اسفند ۱۳۹۹ تا ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ به طور متوسط روزانه یک میلیون و ۷۷۹ هزار و ۸۸۶ خودرو بین استان‌های کشور تردد داشته‌اند. این میزان در مقایسه با ایام مشابه سال قبل ۹۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
تقریباً هر سال مردم ایران همین میزان تردد را کمتر یا بیشتر در ایام عید دارند. یعنی هر سال مردم در عید نوروز به سفر می‌روند این آمار قبلاً با نفر سفر و نفرشب اقامت از سوی وزارت میراث فرهنگی اعلام می‌شد. سال گذشته که ترددها ممنوع شده بود، بازهم سفرها اتفاق افتاد اما با درصد خیلی کمتر.
سیاست‌های تشویقی عاملی برای سفر بود ضمن اینکه آمار سالهای گذشته نشان می‌دهد نمی‌شود جلوی سفر عید مردم را گرفت
بنابراین می‌شد گفت که نمی‌توان جلوی سفر مردم را در عید نوروز گرفت حتی هیچ وقت سیاست‌های دولت و وزارت میراث فرهنگی نیز در این زمینه کارساز نبوده تا سفر از ایام عید به روزهای دیگر سال تقسیم شود. چون مردم دو هفته تعطیل هستند و این بهترین فرصت برای سفرشان محسوب می‌شود.
بنابراین بسیار طبیعی است که وقتی محدودیتی برای سفر مردم وجود ندارد، آنها بعد از یک سال خانه نشینی، راهی جاده‌ها شوند. به خصوص که سیاست‌های تشویقی هم برایشان اعلام شد. همه مراکز اقامتی موزه‌ها و تأسیسات گردشگری و مناطق دیدنی باز شدند. حتی برخی از هتل‌ها تخفیف می‌دادند و اعلام می‌کردند که شرایط برای سفر ایمن مهیاست.
اما چرا با وجود اینکه خیلی‌ها به سفر رفتند، این سفرها نه برای صنعت گردشگری سود داشت نه مردم؟
در واقع می‌توان گفت که مردم از انجام سفرهای نوروزی ضرر کردند چون به تعداد بیماران به شدت اضافه شد و محدودیت‌های اعمال شده در حال حاضر به سه هفته متوالی رسیده است و آمار مبتلایان هر روز حدود ۲۵ هزار نفر است. پس سفرهای نوروزی با وجود ترس از کرونا انجام می‌شد و در نهایت هم به آمار بیشتر قربانیان منجر شد.
از آن طرف فعالان گردشگری نیز سودی از سفرها نبردند. آژانس داران به عنوان بخشی از صنعت گردشگری، تور نفروختند. حرمت الله رفیعی رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به خبرنگار سردبیر پرس گفت: در نوروز ۹۹ تور برگزار نشد. در سال ۹۸ به رغم سیلی که آمد تورهای داخلی و خارجی برگزار شد که آن هم بیشتر تور ترکیه بود. بنابراین میزان سفرهای نوروز امسال در مقایسه با سال ۹۸ در حوزه تورهای خروجی با ۸۵ درصد ریزش و تورهای داخلی با ۷۰ درصد ریزش مواجه شده است.
اغلب افرادی که به سفر رفتند، گردشگر نبودند بلکه به دیدار بستگان و اقوام رفتند
راهنمایان گردشگری کشور نیز به واسطه نبود تورهای گردشگری، در ایام عید بیکار بودند. حتی هتلداران هم از سفرهای نوروزی سود نکردند در این باره جمشید حمزه زاده رئیس جامعه هتلداران به خبرنگار سردبیر پرس گفت: در طول ایام عید سفرهای زیادی انجام شد اما این سفرها در تعریف گردشگری نمی گنجد چون اغلب افرادی که به سفر رفتند، گردشگر نبودند بلکه به دیدار بستگان و اقوام رفتند. آنها در مقصد هزینه‌ای نکردند بلکه سربار نیز بودند. به همین دلیل در ایام عید ۱۴۰۰ با کمتر از ۲۵ درصد اشغال هتل رو به رو شدیم.

مصطفی فاطمی مدیرکل میراث فرهنگی یزد که از طراحان سفر ایمن بود، اشکال کار را در مدیریت نادرست سفرها دانست و گفت: قرار بود هر کسی که وچر مرکز اقامتی رسمی را دارد مجوز تردد با خودروی شخصی را بگیرد اما به همه مجوز سفر دادند. همچنین ما یک بار مسافران را هنگام رزرو تلفنی هتل چک می‌کردیم ولی زمانی که می‌خواستیم مسافر را هنگام دریافت کلید اتاق چک کنیم، در لحظه آخر دسترسی ما به سامانه ماسک قطع شد!
از طرف دیگر وزارت بهداشت که اعلام می‌کند مخالف انجام سفر است، خودش به گفته رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی، مراکز اقامتی و مهمانسراهایش را برای استفاده باز گذاشته بود. در این باره رفیعی با تاکید بر اینکه تعداد سفرهای مدیریت شده در ایام نوروز بسیار کم بوده است گفت: چرا باید در این ایام مراکز اقامتی دولتی باز باشد و همه وزارتخانه‌ها نیز از آن استفاده کنند؟ این مراکز تحت کنترل نبودند. حتی مراکز اقامتی وزارت بهداشت نیز باز بوده است.
وضعیت فعلی قابل پیش بینی بود!
در واقع فعالان گردشگری می‌دانستند که با آزاد شدن ترددها، مردم به سفر می‌روند اما تصور می‌کردند این سفرها می‌تواند مدیریت شود. ولی برای چندمین بار متوجه شدند که سفرهای عید توسط متولیان گردشگری نیز غیرقابل کنترل است. بنابراین شاید بهتر بود، اصلاً اجرا نمی‌شد.
درحال حاضر نیز که وزارت میراث فرهنگی سیاست سکوت را در پیش گرفته و هیچ اظهار نظری درباره سفر نمی‌کند و تنها به نظاره می‌نشیند که همه مردم را مقصر روزهای سیاه کرونایی می‌دانند. در واقع کسی در این وزارتخانه اعلام نمی‌کند که چرا طرح سفر ایمن اجرا نشد و چرا دستگاه‌ها نتوانستند سفر را مدیریت کنند و حالا همه این بلاها سر فعالان گردشگری و مردم می‌آید.
شاید اگر سفرهای نوروزی انجام نمی‌شد، مردم سفرهای خود را در طول ایام سال توزیع می‌کردند و همان طرح همه زمانی و همه مکانی سفر اتفاق می‌افتاد. محدودیت‌ها تا این حد وجود نداشت و مردم هم قربانی سیاست نادرست نمی‌شدند. از آن طرف، فعالان گردشگری نیز در طول ایام سال و بعد از عید مسافر داشتند و به صورت محدود تور گردشگری اجرا می‌شد اما حیف از مدیریت نادرست سفر در ایران!