چالش‌ها و فرصت‌های کریدور شمال-جنوب در حمل‌ونقل بین‌المللی

کریدور شمال-جنوب یکی از پروژه‌های راهبردی در حمل‌ونقل بین‌المللی است که از اهمیت بالایی برای کشورهای روسیه شمال قفقاز و ایران برخوردار است. این کریدور چندین شاخه مهم دارد که شاخه غربی آن به واسطه نزدیکی به مسکو، سن‌پترزبورگ و استان‌های غربی روسیه، همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرها محسوب می‌شود. نزدیکی این مسیر به توده جمعیتی روسیه، انگیزه مضاعفی برای توسعه و استفاده بهینه از آن فراهم می‌آورد.
یکی از مسائل حیاتی در این کریدور، خلاء ریل مسیر آستارا به رشت است که به‌عنوان یک مانع بزرگ در کارایی این مسیر عمل می‌کند. مشکلات مرتبط با این کمبود، باعث کاهش قابلیت ترانزیت و افزایش هزینه‌ها می‌شود و در نتیجه، بازدارندگی در کارایی مسیر ایجاد می‌کند که نیازمند توجه فوری و سرمایه‌گذاری جهت تکمیل زیرساخت‌های ضروری است.
روسیه در مواجهه با محدودیت‌های تحریمی، نیاز بیشتری به این کریدور دارد. ترافیک بسیاری از سمت شرق به سمت چین در حال حرکت است و این کریدور می‌تواند به کاهش بار ترافیکی و تسریع فرآیند حمل‌ونقل کمک کند. روسیه به‌شدت مشتاق توسعه این مسیر است تا بتواند از لحاظ اقتصادی و راهبردی بهره‌برداری بهینه‌تری داشته باشد.
آذربایجان نیز به واسطه اهمیت این کریدور، به سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی پرداخته و اقدام به احداث خط دوم ریلی پهن از مسیر یالاما به آستارا کرده است که به خط سبز بدون ترافیک معروف شده است.
مراکز لجستیکی پس‌کرانه‌ای باید افزایش و گسترش یابند و ظرفیت‌ها در این خصوص ارتقا داده شود. همچنین از زمین‌های اطراف خودِ ترمینال ریلی آستارا باید برای توسعه بیشتر استفاده شود تا بتوان به‌طور مؤثرتری این حمل‌ونقل را مدیریت کرد.
در حال حاضر، حمل‌ونقل جاده‌ای با مشکلات متعددی از جمله معطلی‌های زیاد در مرزها و صف‌های طولانی مواجه است که به تاخیر و افزایش هزینه‌های حمل می‌انجامد. برخلاف حمل‌ونقل جاده‌ای، سیستم حمل کانتینری ریلی با ظرفیت بالا، مزیت‌های زیادی دارد. این سیستم بدون معطلی در مرزها به مقصد حرکت کرده و همچون قطارهای مسافربری، بدون توقف به راه خود ادامه می‌دهد.
حمل‌ونقل ریلی کانتینری از بسیاری جهات نسبت به حمل‌ونقل واگنی یا کامیونی برتری دارد و می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین مطمئن و مؤثر در حمل‌ونقل بین‌المللی استفاده شود. توسعه این سیستم نه‌تنها به بهبود رقابت‌پذیری کریدور شمال-جنوب کمک می‌کند، بلکه به تسهیل تجارت بین‌المللی نیز یاری می‌رساند.