چرا در شهر خبری از نمایشگاه مجازی کتاب نیست؟!/ یک دست صدا ندارد

سردبیر پرس، گروه فرهنگ و اندیشه _ سارا فرجی: سه روز پیش اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران افتتاح شد. نمایشگاهی که به گفته ابراهیم حیدری مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اولین نمایشگاه مجازی دنیا است که در آن کتاب فروخته می‌شود، چرا که در سایر نمایشگاه‌های مجازی دنیا بحث فروش رایت و کپی رایت مطرح است اما آنچه در نمایشگاه ما اتفاق می‌افتد فروش خود کتاب است نه سایر مباحث و به همین دلیل جابجایی و نقل و انتقال آن اهمیت ویژه‌ای دارد.
تا قبل از برگزاری نمایشگاه همه خبرها حاکی از برگزاری یک نمایشگاه کتاب مجازی آبرومندانه و موفقیت آمیز می‌داد. نهادها و سازمان‌های مختلف خبر از همکاری در برگزاری هرچه بهتر نمایشگاه می‌دادند و به نظر می‌آمد همه چیز مرتب است. بحث عدالت فرهنگی و اینکه امسال همه مردم در هرجایی که باشند به نمایشگاه کتاب دسترسی دارند مطرح بود و مسئولان برگزاری نمایشگاه خبر از اینکه در نمایشگاه کتاب امسال میزان تخلفاتی که در نمایشگاه فیزیکی اتفاق می‌افتد کمتر می‌شود می‌دادند و نوید اینکه مزایای نمایشگاه کتاب مجازی انقدر زیاد است که ممکن است هرساله در کنار نمایشگاه کتاب فیزیکی بخش مجازی هم برپا شود. مطالعات و پژوهش‌هایی هم که در این مدت انجام شد همه حاکی از این بود که مردم در ایام کرونایی به خواندن کتاب رغبت پیدا کردند و سرانه مطالعه در این ایام افزایش داشته است پس حتماً خیلی‌ها باید لیست بالا بلندی از کتاب‌هایی که می‌خواهند بخرند آماده کرده باشند تا هروقت نمایشگاه برگزار شد اقدام به خرید آنها کنند.
سرانجام روز اول بهمن ماه اولین نمایشگاه مجازی کتاب افتتاح شد. خبرها و اطلاع رسانی‌ها به رسانه‌های مکتوب، خبرگزاری و رسانه ملی محدود شد و در شهرهیچ خبر و تبلیغی از برگزاری چنین نمایشگاهی نبود و انگار نه انگار که بزرگترین رویداد فرهنگی کشور در حال برگزاریست. در هیچکدام از معابر، خیابان‌ها و بلوارهای اصلی شهر تبلیغی مبنی براینکه قرار است نمایشگاه کتاب برگزار شود نبود انگار که تغییر زمان و مدل نمایشگاه باعث شده بود که به کلی وجود چنین نمایشگاهی فراموش شوداین درحالیست که سراسر خیابان‌های شهر را تبلیغ سریال‌های خانگی و فروش مواد خوراکی و غیرخوراکی فراگرفته و انگار کسی به فکر تبلیغ برای خوراک فکر مردم در این شهر نیست.
راستش امروز که از خیابان انقلاب و هفت تیر و اینها گذشتم وهیچ نشانی از برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی تهران ندیدم خیلی دلم گرفت و با خودم فکر کردم بهار نمایشگاه کتاب امسال حسابی زمستان شده و همه شهر در خواب زمستانی فرو رفته‌اند. یاد سال‌های قبل افتادم، سال‌هایی که تمام شهر را بنرهای تبلیغاتی که با قلم و کتاب طراحی شده بودند و خبر از برگزاری نمایشگاه کتاب با شعار انتخابی آن سال می‌دادند فرا می‌گرفت و مردم در صف‌های طولانی ون برای رسیدن به مصلی منتظر می‌ماندند تا لیست کتاب‌هایی که ردیف کرده بودند دانه به دانه تیک بزنند و با دست پر به خانه برگردند. درست است که به خاطر شرایط کرونایی برگزار نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی میسر نیست ولی حداقل کاری که مسئولان برگزاری این نمایشگاه با همکاری شهرداری تهران می‌توانستند انجام دهند اطلاع رسانی از طریق بنرها وبیلبوردهای شهری فراوانیست که در اختیار دارند. این روزها بسیاری از دوستان و اطرافیانم که اتفاقاً خیلی هم اهل کتاب هستند وقتی از من شنیدند که نمایشگاه کتاب، امسال هم برگزار می‌شود -منتها به شکل مجازی- تعجب و اظهار بی اطلاعی کردند. کمترین کاری که مسئولان برگزاری این نمایشگاه کتاب می‌توانستند انجام دهند اطلاع رسانی و تبلیغ گسترده شهری مبنی براینکه نمایشگاه کتاب امسال هم برگزار می‌شود و در یکجای این تبلیغ آدرس سایت نمایشگاه را هم می‌گنجاندند.
آقای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در روز افتتاحیه نمایشگاه در خصوص نواقص احتمالی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران گفت: وقتی از نواقص احتمالی نمایشگاه مجازی کتاب صحبت می‌کنیم باید بگوییم مگر نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران خالی از عیب و نقص بود؟ شاید نمایشگاه مجازی در جریان اجرا با نواقصی همراه باشد، اما از آنجا که فضای مجازی از قابلیت‌های بالایی برخوردار است، تجربه و اتفاق تازه و برکات فراوان را شاهد خواهیم بود.
بله آقای صالحی درست می‌فرمایید نمایشگاه کتاب فیزیکی هم نواقصی داشت اما حداقلش این بود که مردم می‌دانستند که کی و کجا نمایشگاه برگزار می‌شود و خب امسال که برگزاری این نمایشگاه از همه نظر از جمله زمان، تعداد روزها، مدل برگزاری و… تغییر کرده است حتماً احتیاج به اطلاع رسانی بیشتری بود. شما وقتی از عنصر تبلیغات که در دنیای امروز در جذب مخاطب و کسب سود اقتصادی حرف اول را می‌زند انقدر غافل شدید چطور توقع دارید که بخشی از خسارت‌های وارد شده به ناشران و کتابفروشان جبران شود.مردم از کجا بفهمند نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود؟!
آقای وزیر همچنین در سخنرانی شان از اهالی رسانه، خبرنگاران چه در حوزه مکتوب، تصویری و خبرنگاران و فعالان فضای مجازی خواستند که همگی تلاش کنند تا نمایشگاه دیده شود چرا که اهالی نشر و علاقه‌مندان به کتاب ساعت‌های خود را برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت به اصطلاح کوک می‌کردند.
باید بگویم آقای صالحی، ما اهالی رسانه فقط در بخش محدودی می‌توانیم به دیده شدن نمایشگاه کتاب کنیم، بخش عمده‌ای از این ماجرا به عهده شما و همکارانتان است که باید فکر و هزینه و از پتانسیل‌های تبلیغات شهری و به قول خودتان فعالان مجازی مثل اینفلوئنسرها برای دیده شدن نمایشگاه استفاده کنید. مشکلات فنی و اینکه برای چندین ساعت سایت نمایشگاه دچار اختلال شود قابل چشم پوشی و قابل درک است و به قول خودتان می‌گذاریم به پای مشکلات فنی ولی اینکه نسبت به ساده‌ترین اصول تبلیغات بی توجهی کردید و هیچ هزینه‌ای برای این بخش نکردید قابل درک و اغماض نیست. باور کنید یک دست صدا ندارد بروید سراغ دست‌های با صداتری که بیشترو بهتر به گوش مردم می رسند. با این حال ما باز به وظیفه خود عمل می‌کنیم و از همینجا برای بار چندم اعلام می‌کنیم که نمایشگاه کتاب، امسال هم برگزار می‌شود منتها به صورت مجازی و شمایی که علاقمند و خواننده کتاب هستید تا روز ششم بهمن ماه فرصت دارید تا هرساعتی از شبانه روز که دلتان خواست به این نمایشگاه به نشانی tehranbookfair.ir سر بزنید.