کودکانی که در قاب «فجر» می‌درخشند/ غایبان عجیب فهرست نامزدها

سردبیر پرس – گروه هنر: «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری-تحلیلی روزانه‌ای است که به مرور متن و حاشیه سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازد. هر روز می‌توانید با «مهر سیمرغ ۳۹» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور، در متفاوت‌ترین دوره برگزاری قرار بگیرید.
امروز دوشنبه ۲۰ بهمن‌ماه و هم‌زمان با نهمین روز سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، با نهمین شماره از «مهر سیمرغ ۳۹» همراه شوید.
اکران ۱۶ فیلم نامزدشده در جشنواره امسال که در جدول نمایش سالن رسانه‌ها قرار گرفته بودند، روز گذشته به پایان رسید و امروز فردا سئانس‌های نمایش برج میلاد و پردیس ملت به بازپخش ۴ فیلم نامزدشده برای دریافت سیمرغ بهترین فیلم این دوره، اختصاص خواهد داشت.
چهره روز؛ میلاد صویلاوی
این برای دومین بار در یک دهه اخیر است که کودکی در فهرست نامزدهای جشنواره فیلم فجر قرار می‌گیرد، پیش از این حضور یونا تدین و نیوشا علیپور در فیلم سینمایی «قصر شیرین» ساخته رضا میرکریمی این نوید را داده بود که این نسل اساساً هراسی از دوربین ندارند، با کارگردانان همکاری می‌کنند و نقطه قوتشان همراه کردن مخاطبان با خودشان است بخشی از این موضوع اما به لطف همه‌گیری گوشی‌های موبایل و البته فضای مجازی در زندگی جاری است که ترس ناشی از حضور در مقابل دوربین را برای کودکان و نوجوانان امروز شکسته است.
حالا شاید کودکان امروزی شهرت به معنای عام را نداشته باشند اما همین حضور نیم بند در فضای مجازی هم می‌تواند تا حدی این عطش را برطرف کند. این اما همه ماجرای نیست. حضور بر پرده نقره‌ای سینما با وجود ابزارهای نوین باز هم می‌تواند فریبنده باشد و البته مشروعیتی که دارد آن را از سایر حضورها جدا می‌کند.

میلاد صویلاوی

روز گذشته اما همزمان با آخرین روز نمایش فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر، فیلم سینمایی «یدو» ساخته مهدی جعفری به نمایش آمد، فیلمی که سه بازیگر نوجوان آن؛ میلاد صویلاوی، محمدمهدی آلبو علی و ریحانه آریا منش بار اصلی قصه را بر دوش داشتند و درام را پیش می‌بردند تا جایی که این حضور درخشان، میلاد صویلاوی را در میان نامزدهای بهترین بازیگر مرد نشاند.
این اما اولین تجربه مهدی جعفری در همکاری با کودکان و نوجوانان نیست پیش از این در «۲۳ نفر» هم ثابت کرده بود که تبحری در بازی گرفتن از آن‌ها دارد، می‌تواند بی‌محابا کار هدایت کودکان را بر دوش بگیرد و روایت قصه را به آنها بسپارد؛ معادله‌ای که تا به اینجای کار درست از آب درآمده است.
جشنواره امسال اما نشان داد حالا کودکان می‌توانند بازوی اجرایی فیلم‌ها باشند، روح‌الله حجازی که پیش از این با «اتاق تاریک» تجربه‌ای در حوزه بازیگردانی کودکان داشت امسال هم در «روشن» توانست این روند را تکرار کند. حضور کوتاه اما پررنگ یک دختربچه در حاشیه این فیلم گواهی بر این موضوع بود.
کودکان فیلم سینمایی «شیشلیک» ساخته محمدحسین مهدویان و دختر خردسال «خط فرضی» ساخته فرنوش صمدی نیز جلوه‌ای انکارناپذیر در بازیگری یک کودک داشتند.
فیلم روز؛ تی‌تی
ویترین جشنواره فیلم فجر، امسال حضور سه فیلمساز زن با فیلم‌های «ابلق» ساخته نرگس آبیار، «خط فرضی» ساخته فرنوش صمدی و «تی‌تی» ساخته آیدا پناهنده را به خود دید که روز گذشته «تی‌تی» آخرین فیلم از فیلمسازان زن بالاخره به نمایش در آمد؛ فیلمی که پیش از رونمایی در جشنواره فیلم فجر و البته بعد از نمایش در اکران‌های خصوصی منتقدان را بر آن داشته بود تا از آن به عنوان یکی از فیلم‌های درخشان مالیخولیایی نام ببرند؛ فیلمی که ترکیب بازیگرانش برگ برنده‌اش است و آن را در صدر می‌نشاند.
جهان «تی‌تی» هرچند عاشقانه‌ای را پیش روی مخاطبان می‌گذارد اما ایده‌ای تازه به سینمای ایران ارایه می‌دهد که پیش از این، به آن کمتر پرداخته شده بود، تقابل یک متخصص علم فیزیک با دیوانه‌ای که هرچند مسیری جداگانه دارند اما هدفی واحد را پیگیری می‌کنند، دو شخصیت از دو جهان متفاوت اما در تقلا برای نجات بشریت.

پیش از این و به بهانه رونمایی از فیلم «ابلق» درباره مسیر تازه‌ای که الناز شاکردوست در پیش گرفته، نوشته بودیم. او این بار در «تی‌تی» هم روندی نو را تجربه می‌کند، حضور در نقش زنی دیوانه مسلک که تردستی می‌کند، عشق به فرزندآوری دارد و آن را راهی برای خدمت به جهان امروز می‌داند، حضوری که البته درخشان است و او را به ورطه تکرار نمی‌اندازد اما این سلیقه داوران بود که با بی‌مهری شاکردوست را از فهرست نهایی نامزدها در بخش بهترین بازیگر برای «تی‌تی» جدا کرد.
در این میان اما با وجود شخصیت پردازی درست تی‌تی (با بازی الناز شاکردوست) و ابراهیم با بازی (پارسا پیروزفر) آنچه به «تی‌تی» ضربه می‌زند حضور امیر ساسان با بازی (هوتن شکیبا) است، شخصیتی بلاتکلیف که پر از تناقض است، گاه یک عاشق است و گاه رفتارهای سودجویانه دارد. شخصیتی که معلق است و مدام مخاطب را در هضمش دچار تردید می‌کند.
هرچند آیدا پناهنده در نشست خبری این فیلم، این شخصیت را یک «حرامزاده دوست داشتنی» خواند و عنوان کرد او «آدم‌ترین کاراکتر قصه» است اما آنچه از شمایل این شخصیت برمی‌آید این است که او اساساً به درستی شخصیت پردازی نشده است و در انتها آنچه بر جای می‌گذارد سوال‌های متعدد در ذهن مخاطبان است.
نکته روز؛ سال سخت داوری «بازی‌ها» و غیبت عجیب چند نام!
از همان روزهای میانی جشنواره که بخشی از فیلم‌های مهم رونمایی شدند، یک نکته واضح بود؛ کار هیأت داوران این دوره از جشنواره در بخش «بهترین بازیگری» بسیار سخت بوده و به‌نسبت دوره‌های گذشته می‌توان دوره سی‌ونهم را دوره «بازی‌های درخشان» لقب داد. دوره‌ای که از بازیگران باسابقه‌ای چون پرویز پرستویی و هدیه تهرانی در «بی‌همه چیز» گرفته تا تازه‌نفس‌ترهایی چون الناز شاکردوست و هوتن شکیبا در «ابلق» و «تی‌تی» و حتی بازیگران تازه‌نفس و گمنامی چون نوجوانان فیلم «یدو»، تصویری ویژه از توانمندی بازیگران ایرانی ارائه و کار را برای انتخاب «برترین» دشوار کردند.
این چالش آن هم برای هیأت داورانی که بیشترین حاشیه را به‌واسطه حضور یک بازیگر در ترکیب خود، پشت‌سر گذاشته بود، احتمالاً ضریب بیشتری هم پیدا کرده است.
شب گذشته و پس از انتشار فهرست نهایی نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره سی‌ونهم اما این چالش با چاشنی تعجب در فضای رسانه‌ای انعکاس پیدا کرد؛ تعجب از غیبت نام‌هایی که انتظار می‌رفت حداقل به‌عنوان کاندیدا در فهرست نهایی داوران برای سیمرغ بازیگری حضور داشته باشند.
«بی‌همه چیز» هرچند در حال حاضر هم رکورددار نامزدی در بخش‌های مختلف جشنواره است اما نادیده گرفتن چند بازی مهم در آن از سوی هیأت داوران دور از انتظار بود. هدیه تهرانی پس از سال‌ها حضوری درخشان در نقش اصلی این فیلم داشت اما حتی به‌عنوان نامزد هم در فهرست داوران جایی ندارد!

هدیه تهرانی و باران کوثری از مهمترین غایبان فهرست نامزدهای فجر ۳۹ در بخش بازیگری هستند

باران کوثری دیگر بازیگر مستعد نامزدی در بخش بهترین بازی مکمل در فیلم «بی‌همه چیز» بود که امسال در فیلم «گیجگاه» هم حضوری قابل قبول داشت و می‌توانست برای یکی از این دو فیلم نامزد سیمرغ محسوب شود.
مهمترین بازی نادیده مانده در «بی‌همه چیز» اما حضور تأثیرگذار هادی حجازی‌فر است که به‌طرز عجیبی از سوی داوران نادیده مانده است.
بازی فاطمه معتمدآریا در فیلم «روزی روزگاری آبادن» هم جزو بهترین بازی‌های این بازیگر در سال‌های اخیر بوده و غیبتش در فهرست نامزدها عجیب به نظر می‌رسد. کمااینکه نادیده ماندن نقش‌آفرینی درخشان الناز شاکردوست در فیلم «تی‌تی» را به راحتی نمی‌توان قابل توجیه دانست.
محسن قصابیان هم از بازیگرانی است که با ایفای نقش شهید ستاری در فیلم «منصور» حضوری تحسین‌برانگیز در میان بازیگران جشنواره امسال داشت و عجیب اینکه از نگاه داوران این بازیگر و کارگردان باسابقه تئاتر و تلویزیون هم شایسته نامزدی در بخش بهترین بازیگر نقش اصلی تشخیص داده نشده است.
فارغ از این غیبت‌های تعجب‌برانگیز و حسرت‌های رسانه‌ای بابت ترکیب احتمالی جوایز یکی از متفاوت‌ترین دوره‌های «فجر»، این ترکیب هفت‌نفره داوران است که سرنوشت سیمرغ‌های امسال را رقم خواهد زد؛ محمد احسانی (مدیر فرهنگی) ساره بیات (بازیگر)، مرتضی پورصمدی (مدیر فیلمبرداری)، بهرام توکلی (نویسنده و کارگردان)، نیما جاویدی (نویسنده و کارگردان)، سیدجمال ساداتیان (تهیه‌کننده) و مصطفی کیایی (نویسنده و کارگردان) به عنوان اعضای هیأت داوران جشنواره سی‌ونهم آرای خود را نهایی کرده‌اند و دو روز دیگر و در آیین اختتامیه مشخص می‌شود که از میان نامزدهای معرفی شده کدامیک سیمرغ را به خانه خواهد برد.