۸۰ درصد فیلم‌های سینما مخاطب گیشه‌ای ندارند/ فرصت اکران اینترنتی

سجاد نوروزی مدیر پردیس سینمایی آزادی در گفتگو با خبرنگار سردبیر پرس درباره اکران اینترنتی فیلم‌های سینمایی گفت: بنده به‌عنوان مسئول دومین پردیس سینمایی پرفروش کشور و یک فعال فرهنگی موافقت تام و تمام خودم را با اکران اینترنتی اعلام می‌کنم و آن را یک اتفاق خوب و خجسته در جهت رشد سینمای ایران می‌دانم که کمک بسیار زیادی به کیفیت تولید و چرخش اقتصادی سینمای ایران خواهد کرد.
نوروزی ادامه داد: دلایل این موضوع حسی و ظنی نیست، بلکه یک بحث کاملاً تخصصی و کارشناسانه دارد. متأسفانه در برخی از رسانه‌ها با این موضوع به صورت احساسی برخورد می‌شود که به نظرم از عمق کارشناسی بحث کم می‌کند. فارغ از این بحث‌ها اگر به امر «اکران» در سینمای ایران و چرخش مالی حاصل از آن نگاهی بیندازیم، جواب سوالات خود را دریافت می‌کنیم.
وی افزود: اولین پرسش اساسی این است که چند فیلم در سال ۹۸ به فروش بالای ۱۰ میلیارد رسیدند؟ فقط ۹ فیلم توانستند چنین فروشی را تجربه کنند. این در حالی است که سال گذشته قریب به هفتاد فیلم به نمایش عمومی درآمد یعنی چیزی نزدیک به پانزده درصد. اگر سال ۹۷، ۹۶، ۹۵ و… را هم بررسی کنیم باز هم به همین آمار می‌رسیم. هر ساله بین ۱۰ تا ۱۵ فیلم هستند که فروش خوب را به دست می‌آورند که این فروشِ «خوب» الزاماً به معنای «سودده بودن» نیست. بعضی وقت‌ها برخی فیلم‌ها به فروش خوبی می‌رسند ولی با این فروش صرفاً هزینه اولیه ساخت آنها حاصل شده، بنابراین سوال این است که این سینما چگونه به حیات خود ادامه می‌دهد؟

نوروزی اظهار کرد: سال گذشته چیزی نزدیک به هشتاد فیلم متقاضی حضور در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر بودند که اگر سهل‌گیرانه متوسط هزینه تولید هر فیلم سه میلیارد تومان در نظر بگیریم، چیزی نزدیک به ۲۴۰ میلیارد تومان صرف ساخت این آثار شده در حالی که کل فروش سال ۹۷ و ۹۸ هر کدام چیزی میان ۲۴۰ تا ۲۸۰ میلیارد تومان بوده، نیمی از این ۲۸۰ میلیارد تومان برای سینماداران است و بخش دیگری هم مشمول مالیات‌های رنگارنگ است.
در معادله سینمای ایران مقوله‌ای به نام «مخاطب» محل اعتنا نیست و اساساً پول این سینما را مخاطب نمی‌دهد. یعنی یا دولت می‌دهد، یا نهادهای دیگر و یا به هر دلیلی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی. با این اوصاف از این هشتاد فیلم تنها ۱۵ درصد به فروش خوب می‌رسند یعنی چیزی نزدیک به هشتاد درصد تولیدات سینمای ایران مخاطب ندارند مدیر سینما «آزادی» افزود: بنابراین گشاده‌دستانه، چیزی نزدیک به چهل درصد این فروش به صاحبان اثر بازگشته، با این وصف سوال بنیادین این است که چگونه حاصل صنعت سینمای یک کشور برای تهیه‌کنندگان آثار قریب به ۱۰۰ میلیارد تومان بوده در حالی که حداقل ۲۴۰ میلیارد خرج ساخت فیلم‌های متعدد شده است؟ غیر از این است که این اتفاق با پول ارگان‌ها و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی افتاده است؟ بنابراین در معادله سینمای ایران مقوله‌ای به نام «مخاطب» محل اعتنا نیست و اساساً پول این سینما را مخاطب نمی‌دهد. یعنی یا دولت می‌دهد، یا نهادهای دیگر و یا به هر دلیلی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی. با این اوصاف از این هشتاد فیلم تنها ۱۵ درصد به فروش خوب می‌رسند یعنی چیزی نزدیک به هشتاد درصد تولیدات سینمای ایران مخاطب ندارند و فیلم‌ها خرج خود را در نمی‌آورند. پس اگر آن هشتاددرصد در سامانه‌های اینترنتی اکران شوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا سینماداران متضرر می‌شوند یا صاحبان اثر؟ پاسخ این است: هیچ کدام!
وی ادامه داد: صورت مساله به لحاظ استدلالی و فنی عیان است. بدیهی است که اگر سالن‌های سینما بتوانند سانس‌های بیشتری به فیلم‌های پرفروش اعم از کمدی و غیرکمدی بدهند چه می‌شود. در آن صورت فیلمی مانند «شبی که ماه کامل شد» یا «سرخپوست» دیگر به فروش ۱۸ میلیاردی و ۱۴ میلیاردی نمی‌رسد بلکه سی میلیارد و بیشتر فروش می‌کنند یا فیلمی مانند «مطرب» دیگر به فروش ۳۸ میلیاردی نمی‌رسد و شاید فروشی ۶۰ میلیاردی داشته باشد. نتیجه‌گیری منطقی این است که عمده خرج سینماهای ایران برآمده از فروش ۱۰ یا ۱۵ فیلم است و بقیه فیلم‌ها در حیات کلی سینمای ایران هیچ نقشی ندارند. بنابراین اینکه گفته شود همه سینماداران مخالف اکران آنلاین هستند، امر صحیحی نیست.
مدیر سینما آزادی توضیح داد: همه فیلم‌ها بالاخره یک یا دو سانس خوب دارند. البته متداول این است که سینماداران پنج یا شش روز به فیلم‌ها سانس‌های خوب می‌دهند که اگر نفروشند آن سانس‌ها را از فیلم‌ها می‌گیرند و به دیگر فیلم‌ها می‌دهند و این طبیعی است. اصلاً غیر ممکن است که سینمادار به فیلمی که پتانسیل فروش داشته باشد، سانس ندهد این امر ممکن است در صورتی رخ دهد که چهار یا پنج فیلم پرفروش همزمان به نمایش دربیاید ولی غیرممکن است فیلمی قابلیت فروش داشته باشد، در شرایط عادی به نمایش دربیاید و سینمادار به آن فیلم سانس ندهد چون در آن صورت به خودش لطمه‌زده، جالب است که بگویم سال گذشته حتی سانس‌های ظهر برخی فیلم‌های پرفروش حدود سی تا پنجاه درصد ظرفیت سالن را پر کردند. این امر نشان می‌دهد فیلمی که مخاطب داشته باشد چگونه در اکران عمل می‌کند.
وی تاکید کرد: به طور مشخص در زمستان گذشته، سه فیلم پرفروش در مجموع حدود ۲۶ میلیارد تومان فروخته‌اند. از این میزان فروش، ۱۱ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومان سهم فیلم «مطرب» بوده است. «زیرنظر» با ۸ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان و «جهان با من برقص» با ۶ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان در رده‌های بعدی قرار دارند. به عبارت دقیق‌تر این سه فیلم در مجموع حدود ۶۰ درصد از فروش زمستانی را از آن خود کرده‌اند که اگر سانس‌های بیشتری در اختیار داشتند شاید ۱۰۰ درصد فروش زمستان برخوردار می‌شدند!
سینمای ایران نمی‌تواند مثل گذشته حیات داشته باشد و اگر قرار باشد مثل گذشته هر ۲ هفته یک بار چند فیلم به سبد اکران اضافه شوند، صنعت سینما در کشور نابود خواهد شد نوروزی بیان کرد: اینکه هشتاد درصد تولیدات سینمای ایران نمی‌تواند به فروش خوبی برسد صرفاً مشکل اکران نیست بلکه مشکل تولید است. یعنی خط اول این پروسه دچار مشکل است نه مرحله آخر آن که اکران است. به هر حال اکثر این فیلم‌ها به هر دلیلی نمی‌توانند مخاطب پیدا کنند که این امر را باید در مجالی دیگر بررسی کرد.
مدیر پردیس آزادی مطرح کرد: اکران اینترنتی در تمام دنیا مرسوم است. به عنوان جدیدترین نمونه فیلم «کاپون» که بازی تام هاردی در باب زندگی آل کاپون گانگستر معروف است، قرار است به صورت اینترنتی اکران شود. تا جایی که می‌دانم کمپانی یونیورسال پیش‌تر ۲ فیلم «مرد نامرئی» و «ترولها: تور جهانی» را به این شیوه اکران کرده بود. در این روش مخاطب با پرداخت نزدیک به بیست دلار به مدت چهل و هشت ساعت می‌تواند اثر را در وبسایت‌های تک فروشی مانند iTunes و Google play ببیند.
نوروزی بیان کرد: با توجه به ظرفیت کم سالن در سینمای ایران و همچنین ماهیت تولید فیلم در کشور، اکران اینترنتی کار بسیار پسندیده‌ای است. برخی فیلم‌ها قاعدتاً از نظر منطق اقتصادی و معیارهای مشخص نباید در سالن سینما اکران شوند و می‌توانند مستقیماً در وی او دی‌ها به نمایش دربیایند. این امر در همه جای دنیا مرسوم است و الزاماً اینچنین نیست که هر فیلمی که تولید می‌شود حتماً در سالن سینما به نمایش درآید. به نظرم این آثار با اکران آنلاین اتفاقاً عایدی بیشتری هم خواهند داشت. چراکه تنها یک سوم درآمد فیلمی که به نمایش عمومی در سینماها درمی‌آید، به دست تهیه‌کننده می‌رسد درحالی که همین رقم و حتی بیشتر را می‌شود به راحتی از سامانه‌های وی او دی به دست آورد و از آن سو با سبک شدن سبد اکران، می‌توان فروش واقعی فیلم‌های پرمخاطب را تجربه کرد.
مدیر پردیس آزادی در پایان با بیان اینکه بعد از فروکش کردن مساله کرونا غیرممکن است به شیوه‌ای کلاسیک دوره گذشته در خصوص اکران برگردیم گفت: سینمای ایران نمی‌تواند مثل گذشته حیات داشته باشد و اگر قرار باشد مثل گذشته هر ۲ هفته یک بار چند فیلم به سبد اکران اضافه شوند، صنعت سینما در کشور نابود خواهد شد. جدای از مسائل فنی که شرح دادم اگر فیلم‌ها در سامانه‌های اینترنتی به نمایش دربیایند ترافیک اکران هم کم خواهد شد و این امر کاملاً به نفع سینمای ایران است.