کارگردانانی که جلوی دوربین خود می‌روند/ از بازی تا امضای هیچکاکی!

سردبیر پرس- گروه هنر- نیوشا روزبان: فیلم سینمایی «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی فر این روزها در سینماهای کشور در حال اکران است. فیلمی که بخش‌هایی از زندگی شهید مهدی باکری را به تصویر می‌کشد و هادی حجازی فر، خود نقش این شهید را بازی می‌کند. اکران این فیلم سینمایی در حالی که کارگردان خود نقش اصلی فیلم را بازی می‌کند، بهانه‌ای شد تا نگاه کوتاه به تعدادی از فیلم‌های سینمایی که در چهلمین جشنواره فیلم فجر حضور داشتند و کارگردان اثر یا حضور کوتاهی در آن داشته و یا یکی از نقش‌های فیلم را بازی می‌کند، داشته باشیم.
حضور کارگردانان در فیلم‌هایشان به عنوان بازیگر، اتفاق جدیدی نیست و بارها در سینمای جهان شاهد آن بودیم که بسیاری از کارگردانان در برخی از فیلم‌های خود حتی شده در یک سکانس حضور داشته و یا یکی از نقش‌های اصلی را بازی کنند. می‌توان گفت از جمله کارگردانانی که در فیلم‌های خود حضور داشته و به نوعی این حضور تبدیل به امضای این کارگردان برای آثارش شده بود، آلفرد هیچکاک کارگردان فقید انگلیسی است. این کارگردان حضور خود را به نوعی با رد شدن از جلوی دوربین به عنوان یک رهگذر در فیلم، به تصویر کشیدن لحظات کوتاهی از سایه اش در یک سکانس و یا اینکه پشتش به دوربین باشد، نشان داده است. حتی این کارگردان در یکی از فیلم‌های خود با نام «قایق نجات» تصویر خود را در یک روزنامه و در قالب یک آگهی کاهش وزن به مخاطب نشان می‌دهد و همه این حضورها تبدیل به امضای تصویری چنین کارگردان مطرحی در سینمای خود شده است، امضایی که کارگردانان مختلف در سراسر دنیا در برخی از فیلم‌های خود استفاده کرده‌اند.
برخی از کارگردانان سینمای ایران نیز از برداشت این چنین، از استاد تعلیق سینمای جهان غافل نبوده و علاوه بر حضور در پشت دوربین به عنوان کارگردان، نقشی نیز به عنوان بازیگر در فیلم خود داشته‌اند.
در چهلمین جشنواره فیلم فجر، حداقل ۵ فیلم سینمایی به نمایش درآمد که کارگردانان این فیلم‌ها در آن حضور داشتند که به بهانه اکران یکی از این آثار در این گزارش، مروری کوتاه بر آن‌ها خواهیم داشت.

«نگهبان شب» دهمین فیلم سینمایی رضا میرکریمی کارگردان سرشناس سینمای ایران است، فیلمی که توانست تحسین بسیاری از منتقدان را در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر بدست آورد، همچنین سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را از این جشنواره دریافت کرد. این فیلم داستان کارگر جوانی است که نگهبانی مجموعه ساختمان نیمه کاره‌ای را برعهده می‌گیرد و در آن بازیگرانی چون محسن کیایی، تورج الوند، لاله مرزبان، علی اکبر اصانلو، صفورا خوش طینت، فهیمه هرمزی، زهرا اسلامی، پرهام غلاملو، محمدصادق ملک، علی غابشی، مهراد اکبرآبادی، ایمان سلگی، نوید بانی، ویشکا آسایش و کیومرث پوراحمد حضور داشتند.
رضا میرکریمی اواخر این فیلم و در یکی از سکانس‌ها، به عنوان یک رهگذر از جلوی دوربین رد می‌شود و به نوعی حضور خود را به عنوان کارگردان در فیلم به مخاطب نشان می‌دهد. البته این اولین حضور میرکریمی در فیلم‌های خود نبوده و پیش از این نیز در فیلم سینمایی «زیر نور ماه» به عنوان مسافر اتوبوس برای لحظاتی جلوی دوربین قرار می‌گیرد.

هادی حجازی فر که سال‌های گذشته به عنوان بازیگر در دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر حضور داشت، در اولین اثر سینمایی خود به عنوان کارگردان، نقش اصلی فیلم را برعهده داشته و به عنوان مهدی باکری جلوی دوربین رفت. حجازی فر در بخشی از صحبت‌های خود در نشست خبری فیلم «موقعیت مهدی» در جشنواره فیلم فجر درباره دلیل بازی در این فیلم گفته بود: «این موضوع خیلی ماجرا دارد. اول بازیگری این فیلم به من پیشنهاد شد با توجه به شناختی که از لشکر عاشورا داشتم گفتم بازی نمی‌کنم مگر اینکه خودم بسازم، وارد مذاکره شدیم، در نهایت این اتفاق افتاد و باعث خوشحالی من است.»
ژیلا شاهی، وحید حجازی‌فر، معصومه ربانی‌نیا، وحید آقاپور و روح‌الله زمانی از دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

بهروز شعیبی از جمله هنرمندانی است که بسیاری از مخاطبان سینما او را هم به عنوان کارگردان و هم به عنوان بازیگر می‌شناسند. بازیگری که با کارگردانان مطرحی چون محمدمهدی عسگرپور، ابراهیم حاتمی کیا و همایون اسعدیان کار کرده است. شعیبی در جدیدترین اثر سینمایی خود با نام «بدون قرار قبلی» به عنوان بازیگر یکی از شخصیت‌های فرعی در نقش یکی از خادمان امام رضا (ع) در مشهد مقدس حضور دارد.
البته این اولین تجربه بازی این کارگردان در فیلم سینمایی خود نیست و پیش از این در فیلم سینمایی «سیانور» که کارگردانی آن را برعهده داشت، بازی کرده بود. «بدون قرار قبلی» داستان دختری است که بعد از مرگ پدرش به ایران باز می‌گردد.
همبازی‌های بهروز شعیبی در این فیلم عبارتند از پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا، صابر ابر و امین میری است.

«درب» چهارمین فیلم بلند سینمایی هادی محقق است که در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر برای اولین بار به نمایش درآمد، فیلمی که به نوعی می‌توان آن را نماینده سینمای «هنروتجربه» دانست. محقق در این فیلم سینمایی علاوه‌بر کارگردانی به عنوان بازیگر هم جلوی دوربین رفته است.
هادی محقق اعلام کرده بود که برای یکی از نقش‌های اصلی «درب» زمان بسیاری را صرف انتخاب بازیگر کرده بود، اما در نهایت همراه با تیم سازنده به این نتیجه رسیده بودند که تنها فردی که می‌تواند نقش مورد نظر را بازی کند، خود هادی محقق است چرا که به خوبی نسبت به جهان شخصیت مورد نظر آشنایی دارد.

«لایه‌های دروغ» را می‌توان جزو معدود فیلم‌های سینمایی دانست که در گونه اکشن تولید شده و به جشنواره فیلم فجر راه پیدا کرده است، فیلمی که محصول مشترک ایران و فنلاند به شما می‌رود. کارگردانی این فیلم سینمایی را رامین سهراب برعهده دارد و «لایه‌های دروغ» اولین تجربه کارگردانی وی به شمار می‌رود.
در واقع این کارگردان جوان در فیلم اکشن خود، نقش اول را بازی می‌کند که آشنا به هنرهای رزمی است و در طول داستان درگیر ماجرایی می‌شود و فیلم سرشار از صحنه‌های ضد و خورد و یکه تازی نقش اول است. سهراب در نشست خبری این فیلم سینمایی در جشنواره فیلم فجر در پاسخ به این سوال که چرا خود نقش اصلی داستان را بازی کرده، گفته بود: بازیگری که این نقش را بازی می‌کند باید به هنرهای رزمی کاملاً آشنایی داشته باشد، اما هیچکدام از بازیگران در ایران، توانایی چنین کاری را نداشتند، این در حالی است که خودم به خوبی از پس بازی در صحنه‌های اکشن فیلم برآمده‌ام.

منبع : مهر نیوز