چرا «شیشلیک» اکران نمی‌شود؟/پرونده هیچ فیلمی برای همیشه بسته نیست

روح‌الله سهرابی مدیرکل اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی، در گفتگو با سردبیر پرس درباره آخرین وضعیت فیلم سینمایی «شیشلیک» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که به رغم صدور پروانه نمایش هنوز موفق به اکران عمومی نشده است، توضیح داد: این فیلم همان‌طور که عوامل فیلم هم در فضای مجازی اعلام کرده‌اند پروانه نمایش دارد و در تلاش هستیم تا بلکه با تعامل دو سویه مشکلات پیش آمده را مرتفع و موانع اکران عمومی این فیلم را برطرف کنیم اما به هر حال طبیعی است که هر فیلم بنابر شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که در هر مقطعی بر جامعه حاکم است، با ملاحظاتی هم مواجه باشد. در این شرایط یک جمع هفت هشت نفره از سوی ریاست سازمان معرفی می‌شوند تا درباره فیلمی که ذاتاً حساسیت‌زا و مسئله دار هست و لحن خاصی دارد با در نظر داشتن فضای روحی جامعه و ظرفیت اجتماعی، تصمیم‌گیری کنند تا ببینند آیا این فیلم مناسب اکران در یک مقطع خاص هست یا نه؟
وی ادامه داد: در کنار این ملاحظه کلی، بحث وفادار بودن فیلم‌ها به یک سری اصول و مسائل عرفی، شرعی، اجتماعی و سیاسی هم وجود دارد و اینکه این آثار حداقل باید اصول را مراعات کنند تا بتوانند به نمایش عمومی گذاشته شوند. در پستی که پیش از این در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کردم هم به این موضوع اشاره داشتم که در همان کتاب قانون و مقرراتی که تحت عنوان آئین‌نامه نظارت بر نمایش فیلم، مسیر دریافت پروانه ساخت و نمایش را به ما نشان می‌دهد، بندی وجود دارد که صراحتاً می‌گوید «معاونت سینمایی می‌تواند بنا به ضرورت‌های سیاسی و فرهنگی از نمایش فیلمی که دارای پروانه نمایش است جلوگیری نموده و پس از رفع موانع (در صورت امکان) مجدداً اجازه نمایش صادر نماید.» بر این اساس سازمان سینمایی می‌تواند به‌طور موقت از اکران یک فیلم دارای پروانه نمایش هم جلوگیری کند تا زمانی که شرایط برای آن فراهم و موانع رفع شود.
سهرابی تأکید کرد: معنی این تبصره از قانونی که اتفاقاً مصوب این دولت هم نیست و تصویب آن به اوایل دهه ۸۰ برمی‌گردد، این است که مسئولان سازمان سینمایی این حق را در مواجهه با یک فیلم دارای پروانه نمایش دارند. حداقل ۲۰ سال است که طبق همین مبنا در سینما رفتار شده و اگر قانونی مصوب می‌شود، باید به آن رجوع و از آن تبعیت شود. همین تبصره دست سازمان سینمایی را در مدیریت فضای سینمایی کشور باز گذاشته است و نمی‌شود به‌واسطه یک فیلم یا دو فیلم که از میان بیش از صد فیلم ساخته‌شده، با چنین مشکلی مواجه می‌شوند، نسبت به عملکرد سازمان سینمایی بی‌انصافی کنیم و کلیت فضای سینما را زیر سوال ببریم.
وی افزود: توقع من این است که عوامل فیلم‌ها هم ناظر به همین مقررات موجود، مسیر مرسوم و اداری کارها را پیگیری کنند. با وجود همین مقررات تلاش ما هم این است که بتوانیم تا حد ممکن موانع را برطرف کنیم تا مشکل فیلم‌هایی که در این وضعیت گرفتار شده‌اند هم حل شود.
مدیرکل اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی درباره این نکته که فیلم «شیشلیک» برای حضور در جشنواره فجر اصلاحاتی را پذیرفته بود و آیا اکران عمومی آن نیاز به اصلاحات مجدد داشته است هم توضیح داد: تصور من این است که با تعامل دو سویه میان عوامل فیلم و مسئولان سازمان سینمایی، مشکل اکران این فیلم و فیلم‌های مشابه قابل رفع است اما بخشی از این مسئله به میزان همراهی و همکاری صاحبان آثار با سازمان سینمایی بازمی‌گردد. با توجه به شرایط خاص جامعه، نباید به گونه‌ای عمل شود که نمایش یک فیلم باعث ایجاد تنش و ناامیدی در جامعه شود.
سهرابی در پاسخ به اینکه مشخصاً ملاحظات سازمان سینمایی درباره «شیشلیک» چیست؟ توضیح داد: غیر از مصادیق و نکاتی که پیش‌تر به عوامل فیلم اعلام شده است، تحلیل برخی دوستان این است که در کلیت اثر باید مراقبت‌هایی کرد تا منجر به جریحه‌دار شدن برخی احساسات نشود. شاید این مسئله مربوط به جزئیات فیلم نباشد اما در یک نمای کلی تحلیل شورا این است که فیلم می‌تواند به آرامش و اعتماد مخاطب که امروزه با مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه دست و پنجه نرم می‌کند آسیب وارد کند.
وی تأکید کرد: یک فیلمساز حتماً آن درایت و زیرکی را دارد که بتواند فیلم خود را از شرایطی که در آن قرار گرفته است بیرون بیاورد و نجات دهد. این مسئله به درایت صاحبان فیلم بازمی‌گردد. طبیعتاً وقتی در آن سو شاهد حسن نیت باشیم، در این سو هم تصمیم‌گیرندگان در شوراهای مربوطه با دید بازتر و همراه‌تری اثر را بررسی می‌کنند. معتقدم نمی‌شود در این حوزه مسائل را به‌صورت مطلق دید و قطعی حکم کرد که نمی‌شود کاری کرد. اتفاقاً با تدبیر صاحبان آثار نه این فیلم که همه آثار می‌توانند مسائل‌شان را برطرف کنند.
سهرابی ادامه داد: در بسیاری از موارد ما درگیر عدم گفتگو و تعامل دو سویه هستیم و فکر می‌کنم درباره این فیلم خاص هم اگر دوستان تدبیری بیندیشند و پیشنهادات خود را برای اصلاح و ترمیم لحن و فضای فیلم به سازمان ارائه کنند، می‌توان درباره آنها بحث و بررسی کرد و امیدوار به حل مشکل بود تا فیلم از بن‌بست خارج شود.
مدیرکل اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی درباره تکرار معضل اکران برای برخی فیلم‌های دارای پروانه نمایش و رویکرد سازمان برای جلوگیری از این مسئله هم توضیح داد: واقعیت این است که این مشکل به‌ندرت برای فیلم‌ها پیش می‌آید و اگر اشتباه نکنم از میان بیش از ۲۰۰ فیلم تعداد انگشت شماری باشند که با چنین مشکلی مواجه هستند و این آمار بسیار اندک است. عموماً با تعامل فیلمسازان این مشکلات برطرف می‌شود. ضمناً نباید این نکته مهم را فراموش کرد که تعداد بیشتر این آثار که در محاق توقیف هستند در واقع از دوره‌های گذشته باقی مانده و در اکثر موارد ما میراث‌دار توقیف دوره‌های گذشته هستیم اما به سمتی می‌رویم که برای همین آثار هم فکری بکنیم. درباره یکی دو فیلم خاص هم اگر تعامل دوسویه وجود داشته باشد، بعید می‌دانم مشکل حل نشدنی باشد. همین تعامل است که می‌تواند هزینه‌هایی از این دست را به صفر برساند.
سهرابی افزود: همه دوستانی که از وزارت ارشاد پروانه ساخت دریافت می‌کنند، حتماً در جریان منهیات، توصیه‌ها و تأکیدات سازمان سینمایی قرار دارند. در مقطع صدور پروانه ساخت، همه این موارد به دوستان اعلام می‌شود. حدود ۲۰ بند مشخص درباره اصول کار وجود دارد که همه متقاضیان آن را می‌خوانند و نسبت به آن تعهد می‌دهند. اما متأسفانه در مرحله تولید به دلایلی اتفاقاتی می‌افتد که وقتی دوستان برای دریافت پروانه نمایش اقدام می‌کنند ما با اثر دیگری مواجه می‌شویم که با متن مصوب فاصله دارد. حتی در این موارد هم معمولاً اینگونه بوده که با تعامل کارها پیش‌رفته است تا اثری در توقیف نماند و صاحبان آثار دچار خسارت نشوند.
وی تأکید کرد: چیزی به عنوان «بسته شدن همیشگی پرونده یک فیلم» در سازمان سینمایی نداریم و همه موارد با تعامل قابل حل است، مگر آنکه یک فیلم به‌گونه‌ای باشد که واقعاً بخواهد ریشه و اصل و اساس را تخریب کند و دیگر راه نجاتی برای خود باقی نگذاشته باشد.

منبع : مهر نیوز