تا تولید واکسن واقعی کرونا چقدر فاصله داریم

پایگاه خبری سردبیر -گروه دانش و فناوری؛ شیوا سعیدی: هرچند پزشکان هنوز هیچ واکسن یا درمان قطعی برای ویروس کرونا (کووید ۱۹) در اختیار ندارند، اما مقامات بهداشت و شرکت‌های داروسازی در سراسر جهان مشغول تولید درمانی برای این ویروس هستند.
این در حالی است که به گفته سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر بیش از ۲۰ واکسن احتمالی برای ویروس کرونا در سراسر جهان در حال توسعه است. اما مسئولان این سازمان مرتب تأکید می‌کنند حداقل یک سال طول می‌کشد تا صلاحیت واکسن تایید و آماده توزیع در سطح وسیع شود.
در این میان داروهای مختلفی نیز برای درمان بیماران در نظر گرفته شده که هم اکنون در مرحله آزمایش‌های حیوانی هستند یا به زودی وارد مرحله آزمایش‌های بالینی می‌شوند.
در این گزارش تلاش شده تا مروری بر آخرین تحولات درباره تولید دارو و واکسن‌های ویروس کرونا داشته باشیم.
رمدیسیویر داروی مورد تایید سازمان جهانی بهداشت
شرکت آمریکایی «گیلید ساینس» این دارو را تولید کرده است. «رمدیسیویر» یک داروی ضدویروسی است که هم اکنون در بازار وجود دارد. سازمان جهانی بهداشت نیز اعلام کرده «رمدیسیویر» برای درمان ویروس جدید کرونا موثر خواهد بود. «بروس آیلوارد» معاون دبیر سازمان جهانی بهداشت نیز در کنفرانسی اعلام کرد: در حال حاضر فقط یک دارو وجود دارد که به عقیده ما واقعاً کارآمد است و این دارو «رمدیسیویر» است.
«رمدیسیویر» یک داروی آزمایشی است که برای درمان ویروس ابولا آزمایش شده بود. این دارو اکنون در مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا در حال آزمایش و قرار است یک آزمایش بالینی در این مرکز انجام شود. نخستین شرکت کنندگان در این آزمایش نیز تبعه‌های آمریکایی هستند که در کشتی تفریحی «دیاموندپرنسس» حضور داشته‌اند. در این آزمایش پس از آنکه شرکت کنندگان ثبت نام کردند، ۲۰۰ میلی گرم رمدیسیور به آنها تزریق می‌شود. همچنین آنها پس از بستری شدن در بیمارستان نیز ۱۰۰ میلی گرم از این دارو را دریافت می‌کنند. کل مدت بستری شدن آنها ۱۰ روز طول می‌کشد. شرکت کنندگان در گروه کنترل نیز محلولی دریافت می‌کنند که شبیه «رمدیسیویر»، اما فقط حاوی مواد غیر فعال است.
آنتونی فائوسی مدیر انستیتو ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی در آمریکا می‌گوید: ما به زودی متوجه می‌شویم این دارو کارآمد است یا خیر. اگر کارآمد باشد آن را توزیع خواهیم کرد. از سوی دیگر در ماه مارس آزمایش‌هایی برای بررسی این دارو انجام می‌شود و حدود هزار بیمار ویروس کرونا به خصوص در آسیا در این آزمایش‌ها شرکت می‌کنند. یکی از این آزمایش‌ها ۴۰۰ بیمار را در بر می‌گیرد که علائم شدیدی دارند. آزمایش دیگر با حضور ۶۰۰ بیمار با علائم متوسط برگزار می‌شود. این آزمایش‌ها تاثیرگذاری دوزهای مختلف «رمدیسیویر» را بررسی می‌کنند. در هر دو آزمایش شرکت کنندگان به مدت ۵ یا ۱۰ روز دارو دریافت می‌کنند.

داروهای HIV برای درمان ویروس کرونا
پزشکان در سراسر جهان از جمله تایلند و چین مشغول ترکیب داروهای «اچ آی وی» و آنفلونزا هستند. نتایج این تحقیقات به طور گسترده گزارش شده است. چند سال قبل نیز ترکیب داروهای «اچ آی وی» و یک داروی آنتی ویروس به درمان بیماران مبتلا به سارس کمک کرد. سارس نیز از یک ویروس کرونا نشات گرفته بود.
تا تولید واکسن کرونا چقدر فاصله داریم
علاوه بر درمان‌های گفته شده، چند شرکت در سراسر جهان پس از دریافت اطلاعات ژنتیک ویروس مشغول توسعه واکسن‌هایی برای آن هستند. از آنجا که ویروس کرونا در دسامبر ۲۰۱۹ میلادی در چین ظهور کرد، واکسن‌های احتمالی نیز به سرعت ساخته شدند. با این وجود باید در نظر داشت که هنگام شیوع ویروس سارس، ۲۰ ماه طول کشید تا محققان آزمایش‌های بالینی واکسن سارس را انجام دهند.
اما واقعیت این است که مقامات بهداشتی معتقدند تایید این واکسن‌ها حداقل یک سال طول می‌کشد. به گفته فائوسی چشم انداز تولید واکسن ویروس کرونا به شرح زیر است: مرحله نخست آزمایش بالینی است که احتمال تا ۲ ماه دیگر آغاز شود. چنین آزمایشی شامل ۴۵ نفر خواهد بود و ۳ ماه طول می‌کشد. طی این آزمایش محققان سعی می‌کنند ایمن بودن و ایمونوژنتیک بودن آن را مشخص کنند. در مرحله بعد صدها نفر شرکت می‌کنند. این مرحله نیز ۶تا۸ ماه طول می‌کشد. بنابراین حتی اگر یک واکسن احتمالی ایمن و موثر باشد تا یک سال آماده استفاده نخواهد بود.
اما به هر حال محققان همچنان به تلاش خود ادامه می‌دهند.
یکی از شرکت‌های مشغول تولید واکسن نیز «مدرنا» است. این شرکت فناوری زیستی آمریکایی، یک واکسن آزمایشی را به انستیتو ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی این کشور ارسال کرده که مرحله نخست آزمایش آن در ماه آوریل آغاز می‌شود. «مدرنا» با استفاده از RNA ویروس سعی دارد دارویی بسازد که سلول‌های بدن را راهنمایی می‌کند تا پروتئین‌هایی برای جلوگیری یا مقابله با بیماری بسازند. سخنگوی «مدرنا » اعلام کرده واکسنی به نام mRNA۰۱۲۷۳ ساخته است. «مدرنا » تصمیم دارد با همکاری انستیتو ملی بهداشت این واکسن را روی داوطلبانی سالم آزمایش کند. آزمایش مذکور ماه آینده انجام می‌شود. اگر این واکسن ایمن باشد، روی صدها بیمار تست می‌شود. این واکسن در حقیقت یک شاخه مصنوعی از mRNA است که سلول‌های بدن را متقاعد می‌کند در مقابل ویروس، آنتی بادی‌هایی بسازند.
شرکت Cure Vac هم مانند «مدرنا» از فناوری mRNA مصنوعی برای تولید واکسن استفاده می‌کند. این شرکت گارنتی از سازمان «ائتلاف برای نوآوری‌های آمادگی اپیدمیک» دریافت کرده تا اقداماتی برای تولید واکسن کرونا انجام دهد. این شرکت اعلام کرده تا چند ماه دیگر واکسن خود را برای آزمایش روی انسان آماده می‌کند.

تلاش چینی‌ها و واکسنی از جنس دی ان ای
شرکت «گلاکسواسمی کلاین» یکی از بزرگترین تولید کنندگان واکسن در سراسر جهان است که فناوری‌های نوین خود را در اختیار یک شرکت چینی قرار داده تا واکسنی برای ویروس کرونا بسازد. این شرکت ترکیباتی را در اختیار شرکت چینی «کلوور» قرار می‌دهد که تاثیرگذاری واکسن را بیشتر می‌کند. روش شرکت کلور نیز شامل تزریق پروتئین‌هایی است که سیستم ایمنی را وادار به واکنش می‌کند. در نتیجه بدن در برابر عفونت مقاومت می‌کند. این شرکت هنوز اعلام نکرده واکسن مذکور چه زمانی برای آزمایش روی انسان آماده می‌شود.
این شرکت طی ۴ دهه اخیر مشغول فعالیت روی فناوری است که دی ان ای را به دارو تبدیل کند. این شرکت معتقد است فناوری مذکور قادر به تولید واکسنی برای ویروس کرونا است.
در همین راستا یک شرکت دیگر «اینوویو» واکسنی ابداع کرده که می‌تواند آنتی بادهایی تولید و در مقابل عفونت از افراد محافظت کند.
«اینوویو» نیز با شرکت چینی «پکن ادواکسین بیوتکنولوژی» همکاری می‌کند و اکنون در مرحله پیش آزمایش بالینی تولید واکسنی به نام INO-۴۸۰۰ است. پیش بینی می‌شود این شرکت در سال جاری آزمایش‌های بالینی خود را انجام دهد.
این شرکت در گذشته نیز هنگام شیوع ویروس‌های ابولا و زیکا فعالیت‌هایی انجام داده است.
یک شرکت دیگر به نام جانسون و جانسون روشی چند وجهی برای مقابله با ویروس کرونا اتخاذ کرده است. این شرکت مشغول توسعه واکسنی است که نسخه‌ای خاص از ویروس را به بدن فرد وارد می‌کند تا سیستم ایمنی بدن بیمار بدون ابتلا به عفونت، واکنش نشان دهد.
همزمان این شرکت مشغول همکاری با سازمان‌های دولتی آمریکا است تا برای بیماران مبتلا به این ویروس نیز درمانی تولید کند. این همکاری شامل بررسی تاثیرگذاری داروهای مختلف روی ویروس کرونا است.
ترکیب دی ان ای و ویروس برای تولید واکسن
ترکیب دی ان ای ویروس کرونا با مواد ژنتیکی یک نسخه بی ضرر از ویروس، تلاش دیگری است که توسط شرکتی که یک واکسن برای بیماری تب زرد و دیفتری تولید کرده بود، انجام می‌شود.
پیش بینی می‌شود تا ۶ ماه دیگر واکسنی که به این شکل تولید می‌شود مورد آزمایش قرار گیرد. همچنین این واکسن تا ۱۸ ماه دیگر آماده آزمایش روی افراد است. این شرکت اعلام کرده تایید واکسن حداقل ۳ سال طول می‌کشد!
تلاش یک دانشگاه هنگ کنگ
در آخرین تلاش‌ها دانشگاهی در هنگ کنگ مشغول توسعه واکسنی برای ویروس کرونا شده است. محققان در دانشگاه اپیتوپ های (epitope) B-cellو T-cell را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند در مقابل ویروس سارس و همچنین ویروس کرونا واکنش‌هایی در سیستم ایمنی بدن ایجاد کنند. اپیتوپ بخشی از آنتی ژن است که توسط سیستم دفاعی بدن تشخیص داده می‌شود. برخی اپیتوپ های شناسایی شده می‌توانند در برابر کووید ۱۹ واکنش سیستم ایمنی بدن را ایجاد کند.