آغاز داغ جشنواره «مقاومت»/وقتی کیارستمی درد جانبازان را جهانی کرد

به گزارش خبرنگار سردبیر پرس، مراسم افتتاحیه شانزدهمین جشنواره فیلم «مقاومت» امشب دوشنبه ۳۱ شهریورماه همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس، در محل باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد.

این مراسم که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی میزبان جمعی از سینماگران، مسئولان لشگری و کشوری و نیز علاقمندان سینمای دفاع مقدس بود، به‌صورت زنده از بسترهای ارتباطی جشنواره در فضای مجازی پخش شد.

مراسم افتتاحیه جشنواره شانزدهم با قرائت آیاتی از کلام‌الله مجید و پخش سرود ملی رأس ساعت ۲۰:۱۵ و با ۴۵ دقیقه تأخیر آغاز شد.

حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و محمدیاشار نادری مدیرعامل بنیاد روایت از مدیران فرهنگی و سینمایی حاضر در این رویداد بودند.

محمد رحمان نظام‌اسلامی اجرای مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم مقاومت را برعهده داشت.

۴۰ سال است که در حال مقاومت هستیم

سردار محمدحسین سپهر جانشین رییس سازمان بسیج مستضعفین در ابتدای این مراسم ضمن خیرمقدم به مهمانان گفت: در دو دهه آخر قرن ۲۰ و دهه اول قرن ۲ چند واقعه بزرگ سرنوشت جهان را تحت تأثیر خود قرار داد. یکی از آن‌ها فروپاشی شوروی و تک قطبی شدن دنیا، واقعه بعدی وقوع انقلاب اسلامی بود، واقعه بعدی ۸ سال جنگ تحمیلی در گوشه‌ای از غرب آسیا علیه انقلاب ما بود و اتفاق بعدی حادثه ۱۱ سپتامبر بود.

وی ادامه داد: این ۴ حادثه بیشترین تأثیر را بر جهان گذاشت که از میان آن مهمترین واقعه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بود. انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در شرایطی رخ داد که غرب و شرق مقابل ما ایستادند. دشمنان غرب و شرق اسلامی حقیقی با خیلی از فرق اسلامی کار نداشته و ندارند اما با انقلاب اسلامی ما با تمام قوا در حال مبارزه هستند. مبارزه‌ای که ۴۰ سال است ادامه دارد و ما چهل سال است که در حال مقاومت هستیم. این بهترین گواه حقانیت ما است.

سردار سپهر افزود: دفاع مقدس باعث شد کارکرد دین و امام در همه ابعاد خود را به نمایش بگذارد. یکی از مهمترین سرمایه‌های دفاع مقدس تبیین مفاهیم دینی و الهی در عرصه حیات اجتماعی و صدور آن به جهان بود. گنج این جنگ امروز برای هنرمندان و اصحاب علم و دانشگاه باقی مانده است.

وی با اشاره به تغییر مرزهای ایران در دوره‌های تاریخی مختلف تأکید کرد: ما امروز رسالت سنگینی داریم. امروز این تکلیف بر عهده لایه‌های مختلف جامعه ما است. ما در دفاع مقدس مستضعفین جهان را امامت کردیم اما امروز برای امامت اصحاب فرهنگ و هنر هم نیاز به تربیت شهید همت‌ها و باکری‌ها و باقری‌ها و سلیمانی‌ها هستیم. اگر این اتفاق افتاد، این جشنواره‌ها موثر واقع می‌شود. حضور نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور در این رویداد بسیار اتفاق خوبی است اما ما بیش از اینها می‌خواهیم. ما باید فاخرترین محصولات فرهنگی را در جمهوری اسلامی بسازیم و تولید کنیم. ما هم با تمام امکانات و توان در خدمت شما هستیم.

به اختلاف‌نظرها و سلیقه‌ها اعتبار ندهیم

در ادامه مهدی عظیمی میرآبادی مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس و دبیر این رویداد پشت تریبون قرار گرفت و گفت: ذیل دو هدف راهبردی انجمن سینمای انقلاب که متشکل از تقویت و تثبیت سینمای دفاع مقدس به‌عنوان سینمای تراز انقلاب و حمایت از هنرمندان انقلابی بوده است، این جشنواره از دوره شانزدهم با جدیت بیشتری طراحی و اجرایی شد تا وظیفه خودمان را انجام بدهیم. برای این کار باید اهداف اجرایی هم در نظر گرفته می‌شد. اهداف مشخصی را تعیین و برنامه‌های خودمان را تنظیم کرده‌ایم. آغاز این برنامه‌ها، افتتاحیه جشنواره است که حالا در خدمت شما هستیم و خوشحالیم که حضور شما مایه دلگرمی و انگیزه برای ماست.

وی با اشاره به استقرار تمثال شهدا در سالن برگزاری مراسم، افزود: این عکس‌های شهدا حس انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک بار گفته بودم که شهدا فاصله‌های بین ما را پر کرده‌اند می‌خواهم در روزی که روز حساب و کتاب است به این مسئولیت افتخار کنم، مسئولان عزیز شما را به این شهدا قسم می‌دهم؛ شهدایی که قطره قطره خونشان برای حفظ انقلاب روی زمین ریخته، قدر این شهدا را بدانیم و رابطه‌ها را به رابطه‌های محکم‌تر و صمیمی‌تر برای حفظ انقلاب بدل کنیم. شما را به خون شهدا قسم می‌دهم که به اختلاف نظرها و سلیقه‌ها که باعث لنگی و کندی در انجام فعالیت‌های انقلابی می‌شود، اعتبار ندهید. از همه شما تشکر می‌کنم.

غلامرضا صنعتگر خواننده پاپ کشورمان در ادامه روی صحنه آمد و با خواندن قطعه شعری گفت: افتخاری برای من است که امشب در خدمت شما هستم. وی در ادامه قطعه «امام رضا» و «کاشکی منم شهید بشم» را اجرا کرد.

آیین نکوداشت پنج هنرمند فقید

در بخش دیگر از این مراسم، کلیپ نکوداشت زنده یاد خسرو سینایی که چندی پیش بر اثر ابتلا به کرونا از دنیا رفت، هادی مشکات تهیه‌کننده، غلامرضا جنت خواه دوست مستندساز، همایون رضا عطاردی آهنگساز و شهید حسین فهیمی مستندساز پخش شد.

سپس حبیب احمدزاده، ناصر شفق، قاسم قلی‌پور، احمد عبدالهیان و محمدحسین عقیقی برای این بخش روی صحنه آمدند.

حبیب احمدزاده در این بخش با مرور خاطراتی از زنده‌یاد خسرو سینایی بیان کرد: امثال آقای سینایی زیاد هستند، این ما هستیم که بلد نیستیم با زبان درست با آن‌ها صحبت کنیم. ما فقط بلدیم با افرادی با زبان خودی صحبت کنیم. فکر می‌کنم یکی از مشکلات ما همین زبانی است که به روز نیست. آقای سینایی در همه جشنواره‌های دانش آموزی دفاع مقدس در مناطق مرزی شرکت می‌کرد. همسرشان به کودکان نقاشی یاد می‌داد و دخترشان تئاتر.

ناگفته‌های حبیب احمدزاده از سینایی و کیارستمی

احمدزاده با اشاره به خاطراتی از خسرو سینایی گفت: سینایی هیچوقت برای کارهای دفاع مقدس نه نمی‌گفت ممنونم از آقای عظیمی که دایره دوستان را گسترش داد و این نکوداشت را برای او هم برگزار کرد، آقای کیارستمی هم همینطور بود. زنده‌یاد کیارستمی پس از بازدید از موزه جانبازان شیمیایی اعلام کرد هر کار که حاضر باشد برای این جمع می‌کنم و آن‌ها فقط خواستند که صدای مظلومیت ما را به جهان برسان. این را برای اولین بار در یک مراسم رسمی می‌گویم که زنده یاد کیارستمی از آن به بعد هر گاه برای حضور در رویدادی به خارج از کشور می‌رفت، از ما درخواست می‌کرد تعدادی مستند مرتبط با جانبازان شیمیایی مانند «خاطراتی برای تمام فصول» را با زیرنویس مرتبط با کشور مقصدی که به آن سفر می‌کرد آماده کنیم تا همراه خود ببرد. همین فیلم‌ها را در کلاس‌ها و کارگاه‌های خود برای سینماگران خارج از کشور به نمایش می‌گذاشت.

حبیب احمدزاده

وی در پایان باردیگر تأکید کرد: من خواهش می‌کنم یک بار هم احساس کنید شاید زبان ما زبان رسانه نیست و نمی‌توانیم با مردم سخن بگوییم. کمی هم خودمان را مقصر بدانیم. این ما هستیم که باید با مردم ارتباط بگیریم نه آن‌ها با ما.

در ادامه حسین عقیقی برای صحبت از زنده‌یاد جنت‌خواه دوست گفت: من افتخار داشتم سال‌ها در خدمت آقای جنت خواه دوست باشم در همه برنامه‌های ما پیش قدم بود. او فیلمی به نام «نینوا» ساخته بود. این مرد به نسبت چیزی که اعتقاد داشت، مصمم بود، فیلم‌های زیادی ساخت، مطالعات زیادی می‌کرد و هیچوقت سعی نمی‌کرد نقاط ضعفش دیده شود. یکی از چشمان او مشکل داشت اما سعی می‌کرد همه ضعف‌ها را تبدیل به فرصت کند.

دفاع سینایی از مظلومیت ایران در جشنواره «کن»

وی درباره سینایی هم گفت: یادم است فیلم سینایی به کن رفت و درخشید، سپس افرادی از کن آمدند تا ایشان را ببینند، درواقع ما فیلمی جنگی را بردیم و در کن نمایش دادیم، این موضوع برای ما بزرگ‌تر از جام جهانی فوتبال بود، سینایی در آن جشنواره از مظلومیت ایران به خوبی دفاع کرد، در روزگاری که نگاه خوبی به ایران نبود از ایران گفت.

عقیقی ادامه داد: ای کاش بشود جنت‌خواه‌ها و کیارستمی‌ها و… بتوانند وظایف خود را انجام بدهند. این‌طور نشود که دایره برایشان تنگ شود. توجه کنید که با گذشت ۴۰ سال از جنگ هنوز نتوانسته‌ایم برای سرداران‌مان سریال بسازیم. باید به دنبال نفوذی‌ها در عرصه‌های فرهنگی بگردیم، چه کسی جلوی کار را گرفته بود؟ یعنی اینقدر در مملکت فیلمساز نداریم؟

احمد عبدالهیان سخنران بعدی بود که درباره زنده‌یاد هادی مشکات اظهار کرد: مشکات به معنای نور است و هادی مشکات نور سینمای ایران بود. نه به چپ وصل بود نه راست. نه اصولگرا بود نه اصلاح‌طلب. او یک فیلمساز بود، بعد از انقلاب اولین تهیه‌کننده سینمای ایران بود و فیلم‌هایی ساخت که مایه افتخار سینمای ایران است. او به هیچ جناحی وصل نبود.

وی سپس افزود: مدیران عزیز! ما هر بار دیدیم عده‌ای می‌گویند ما می‌خواهیم ریل‌گذاری کنیم! گویا کارمندان وزارت راه هستند، آقایان اختلافات را کنار بگذارید، به سینمای ایران بها بدهید، مشکات رانت‌خوار نبود، خانه‌اش را فروخت تا میرزا کوچک خان را ساخت و…. ولی در مسیر همین ریل‌گذاری‌ها پشت در فارابی گیر کرد! بعضی منتقدان را می‌بینیم که در برنامه هفت برای هم شمشیر از رو می‌کشند، برخی می‌گویند سینمای ایران سخیف شده و… چرا این همه سلیقه‌ای نگاه می‌کنیم؟

چپ و راست را دور بریزیم و به فکر «سینما» باشیم

عبدالهیان تأکید کرد: این سفره‌ای که پهن شده برای همه باز کنیم، من سه فیلم با مشکات ساختم، بدون اینکه یک ریال از مراکز دولتی پول گرفته باشیم. حتی هنوز بدهکاریم، در آخرین باری که او را دیدم آقای ایوبی رییس سازمان سینمایی بود، او در همان حالت که در بیمارستان بود پروانه ساخت می‌خواست، چپ و راست را دور بریزیم، به سینما کمک کنیم. جناب آقای عظیمی ریل‌گذاری شما هم به سمت بیابان نباشد.

سپس ناصر شفق در سخنانی گفت: برای خود من شوک‌آور بود که آن نهالی که از سال‌های اولیه انقلاب کاشته شد، حالا به چنین درخت تناوری تبدیل شده است. چون آن موقع همه جا پای کار بودند، هیچ کجا برای خود تصمیم نمی‌گرفت. به برگزارکنندگان جشنواره تبریک می‌گویم که در این شرایط سخت معیشتی این جشنواره را برگزار می‌کنند.

وی افزود: این موضوع را به فال نیک می‌گیرم. آقای عطاردی وقتی اولین فیلمش را من تهیه کردم، دیدم بسیار دوست داشتنی بود. هنوز هم باورم نمی‌شود او نیست. او دنیایی از خلاقیت و انسانیت بود، می‌دانم به مجید انتظامی برنمی‌خورد که اگر بگویم برای موسیقی یکی از فیلم‌ها با او قرارداد بستیم. همایون به دلیل کرونا درگذشت، اگر او فوت نمی‌کرد ما از همایون خیلی می‌شنیدم، او خیلی مستعد بود، در یک دوره کلان ما به فیلم‌هایی که دارای ارزش بودند، پشت کردیم و بها ندادیم.

شفق در پایان گفت: افتخار می‌کنم شاگرد استاد خسرو سینایی بودم.

مویه کنیم که نجابت مقهور غوغاسالاری می‌شود!

قاسم قلی‌پور آخرین سخنران بخش نکوداشت‌ها بود که در سخنانی گفت: من شانس شاگردی استادان زیادی را داشتم، حکمای فرهنگی ما به پیشوند و پسوند احتیاجی ندارند. من شاگرد بیضایی، نصیریان، تقوایی و… بودم به ویژه شاگردی سه بزرگ و عزیز سمندریان، خسرو سینایی و محمدرضا اصلانی کردم. وجه مشترکی در آموزش‌های آنها دیدم، من مرعوب نماد انسانی آنها شدم.

وی افزود: بر این باورم که این عزیزان خاصه سینایی اندیشه‌هایشان کیلومترها جلوتر از خودشان بود، هیچکدام از این عزیزان غوغاسالار نبودند، دوست دارم همه ما مویه کنیم بر اینکه نجابت مقهور غوغاسالاری می‌شود. او مدرسی فرهیخته‌، فیلمسازی متعهد و شاعری عاشق بود. من اندوهگینم که چهار اثر ایشان با قلم سینما و دوربین تحریر نشد، آخرین فیلمش «قطار زمستانی» بود که شوربختانه نتوانست بسازد. برای یک تولد و یک زایش بس تردید باید بطن سالمی وجود داشته باشد گاهی کوهی را می‌تراشیم که الماسی یه دست بیاوریم در حالی که باید سنگی را بتراشیم اینچنین ما لطمات زیادی خوردیم.

سپس لوح سپاسی به خانواده این پنج هنرمند تقدیم شد و مادر شهیدان فهیمی مورد تجلیل قرار گرفت.

سینما امروز یک هنر و صنعت صرف نیست

محمدیاشار نادری مدیرعامل بنیاد روایت سخنران بعدی این مراسم بود که در سخنانی بیان کرد: از همکارانم که مجاهدانه برای برگزاری این جشنواره تلاش کردند، تشکر می‌کنم، امروز در شرایطی هستیم که سینما بستری مهم برای ارتباط با ملت‌ها و دولت‌ها به شمار می‌رود. سینما با سرمایه آغاز به کار کرد با هنر تداوم پیدا کرد و با صنعت پیوند خورد حالا یک سرمایه، یک هنر و یک صنعت صرف نیست، بلکه یک ظرفیت مثال زدنی برای بیان منویات ملت‌ها و دولت‌هاست.

وی افزود: خام خیالی است تصور کنیم جشنواره‌های رنگارنگ را صرفاً هنری هستند، ما باید به این پرسش پاسخ بدهیم که از این ظرفیت کم نظیر چگونه استفاده کردیم و نقشه آینده را چگونه ترسیم کردیم، ذات سینمای ایران عاری از ناخالصی است ولی گاهی آغشته به آلودگی‌ها شده است. از سویی نگاهی خنثی ما را از این ظرفیت محروم و مضرور ساخته و به جز انگشت شماری سبد این کالای فرهنگی خالی نگه داشته شده است.

نادری ادامه داد: در این میان سینمای مقاومت با نگاهی فرامرزی در جایگاهی قرار گرفته که با انتشار فراخوان هنرمندان آزادی خواه را برای حضور در این جشنواره آماده کرده و این انکارناپذیر است. کافی است به آثار دبیرخانه مراجعه کنیم تا استقبال خارجی‌ها را ببینیم، این دوره در کنار نگاه انسانی و غیرطیفی شاهد پویایی آن در گستره جهانی بوده‌ایم. از همه کسانی که تلاش کردند جشنواره مقاومت به اینجا برسد، تشکر می‌کنم.

در بخش بعدی مراسم پس از اجرای مجدد غلامرضا صنعتگر، «بانک اطلاعات سینماگران انقلاب» معرفی و رونمایی شد.

در بخش پایانی فارسیجانی مدیر بخش «نشان رسول» روی صحنه آمد و گفت: رسول ملاقلی‌پور از جمله هنرمندانی بود که از دریای شوق و اخلاص خود سیراب شده بود و از خرمن انگیزه‌های انقلابی در عرصه هنر آنقدر لبریز بود که با تلاش مومنانه خود آثاری ارزشمند به‌جا گذاشت که هرچه بیشتر می‌گذرد جای خالی او بیشتر حس می‌شود.

وی افزود: او با آثار خود زمان را با گذشته و حال پیوند داد. او زبان تصویر را بگونه‌ای رقم زد که می‌شود از آن یاد کرد او راهی را پیش گرفت که امیدوارم ادامه یابد او چون جویباری در سرزمین هنر جاری بود جسارت و شجاعت او در جلوه‌گری‌های هنری بی مثال بود. باید رسول‌ها را تربیت کرد. باشد که جای خالی او پر شود بخشی از این رسالت در این جایزه جلوه‌گر شده است به همین دلیل انجمن سینمای انقلاب به فکر تأسیس و جایزه‌ای برای نوآوری در عرصه سینمای انقلاب افتاد که با مشورت با سینماگران برجسته به رسول ملاقلی‌پور رسید.

فارسیجانی توضیح داد: اگرچه دوست داشتیم به نام شهید آوینی باشد اما چون جوایزی به نام او پیش‌تر اختصاص یافته بود ما نام رسول را روی جایزه‌ای گذاشتیم که هر ساله اهدا می‌شود. ما تلاش کردیم با معیارهایی که یکی نوآوری است در هر رشته سینمایی که خلاقیتی در آن باشد، فرد خلاق را با انتخاب شورا معرفی و از او تقدیر کنیم. البته این گامی برای دلگرمی از سینماگران است تا انگیزه و شوق سینماگران را افزایش دهیم. ما جایزه نقدی و معنوی ارزشمندی هم به آن هنرمند برگزیده می‌دهیم.امروز توفیق داریم نخستین مراسم جایزه رسول را برگزار کنیم.

در ادامه دکتر حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی، دکتر نادری مدیرعامل بنیاد فرهنگی روایت فتح، امیرسرتیپ شاهین تقی خانی معاون فرهنگی و روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی ایران و مهدی عظیمی میرآبادی دبیر این دوره از جشنواره از خانواده مرحوم رسول ملاقلی پور تقدیر و از یادنامه رسول ملاقلی‌پور رونمایی کردند.

«نشان رسول» در مراسم اختتامیه به هنرمند برگزیده این بخش اهدا خواهد شد.

این مراسم در ساعت ۲۲:۳۰ به پایان رسید.