حل مشکل میادین نفتی به دست دانشگاهیان/ پروژه‌ها نفتی می‌شوند

محسن محمدی در گفتگو با خبرنگار سردبیر پرس، در خصوص جزییات پروژه قرارداد نفتی وزارت نفت با دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: این یک قرارداد ۱۰ ساله در زمینه ازدیاد برداشت، با قابلیت تمدید است. ولی در عمل، فقط محدود به ازدیاد برداشت هم نیست.
وی با بیان اینکه ازدیاد برداشت به طور کلی مربوط به مباحث مخزن است، افزود: در این پروژه موضوعات مختلف دیگری همچون مباحث مربوط به چاه، تاسیسات و ساخت دستگاه‌های مورد نیاز شرکت نفت را نیز شامل می‌شود. این بدین معناست که هرچند برنامه اصلی، برنامه ازدیاد برداشت است، با این وجود اما ممکن است در کنار آن، ما با تعریف برخی پروژه‌های دیگر، سایر مشکلات میدان را هم برطرف کنیم.
محمدی با اشاره به اینکه بر اساس این قرارداد، ازدیاد برداشت یکی از دو مخزن میدان مارون (مخزن بنگستان) به دانشگاه صنعتی اصفهان واگذار شده است، ادامه داد: پروژه اصلی، ازدیاد برداشت است ولی در کنار آن، موضوع مهمی به نام بهبود برداشت هم وجود دارد که سایر مباحث مربوط به برداشت نفت را شامل می‌شود. موقعیت دقیق میدان مارون بین اهواز و امیدیه هست و قسمت جنوب شرقی اهواز و شمال غربی امیدیه قرار گرفته است.
مدیر طرح ازدیاد برداشت نفت دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار داشت: در حال حاضر، در میدان مارون، ۴-۵ مشکل دیگر هم به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد باید آنها را نیز به عنوان پروژه مورد بررسی قرار دهیم؛ مشکلاتی همچون آسفالت، مدیریت تولید آب و مچالگی لوله‌های جداری از این جمله هستند. از طرفی، وزارت نفت از اینکه ما بتوانیم با تعریف پروژه‌ای در حوزه ساخت تجهیزات بالادستی، صنایع نفتی را از وابستگی به خارج از کشور در این زمینه کمک کنیم، استقبال می‌کند.
وی با بیان اینکه قرارداد تازه امضاء شده و ساختار آن در دانشگاه مشخص شده است، گفت: وزارت نفت باید آغاز کار را به شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب اعلام کند و سپس ما با انعقاد قرارداد محرمانگی و دریافت اطلاعات لازم، کار را شروع کنیم.
محمدی افزود: شرح کار مشخص است و برای هر بخش هم افراد مشخص را در نظر گرفتیم. روال کار نیز اینگونه نیست که همه افراد، از همین حالا و از ابتدای پروژه، مشغول به کار شوند. در واقع سال اول، بسته کاری مشخصی دارد و به ترتیب سال دوم، سوم و … بسته‌های کاری مشخص خود را دارد، لذا برای هر کدام از بسته‌ها و خدمات معین شده هم مسلماً تعداد نیروهای متفاوتی نیاز است.
وی ادامه داد: این کار به صورت کلی در دانشکده مهندسی شیمی، با محوریت گروه مهندسی نفت دانشگاه انجام خواهد شد؛ البته دانشکده معدن نیز در این پروژه، در بخش‌هایی که نیاز باشد، مشارکت می‌کند؛ مثلاً از فعالیت‌های مرتبط با پتروفیزیک این دانشکده، در زمینه اکتشاف کمک خواهیم گرفت.
مدیر طرح ازدیاد برداشت نفت دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: زمانی که شرکت نفت، این پروژه را به ما اعلام کرد؛ ساختار کار را که شامل یک کمیته راهبری و یک کمیته تخصصی ست، مشخص کردیم. در همین راستا هم اکنون اعضای هیات علمی گروه مهندسی نفت دانشکده، به عنوان مسئول کارگروه‌های تخصصی، تعیین شده‌اند.
وی اضافه کرد: رییس و معاونان دانشگاه، رییس دانشکده شیمی و مدیر طرح از اعضای کمیته راهبری هستند که وظیفه این کمیته تعیین سیاست‌های کلی طرح است. کارهای تخصصی اما در کمیته تخصصی انجام می‌شود که اعضای هیات علمی که در زمینه‌های خاص مورد نیاز پروژه دارای تخصص هستند، آن را تشکیل می‌دهند.
محمدی ادامه داد: کمیته تخصصی، خود شامل بخش‌های مختلف؛ از جمله شورای مخزن، کارگروه حفاری و بهره برداری و کارگروه زمین شناسی و پترو فیزیک است که با توجه به تخصص، از میان اعضای هیات علمی دانشکده که رشته‌هایشان مرتبط باشد، مسئول هر یک از این کارگروه‌ها را انتخاب کردیم.
وی از استخدام پژوهشگران فارغ التحصیل دکتری و یا نخبگان وظیفه در این پژوهش خبر داد و اظهار داشت: با توجه به شرح ساختار و خدماتی که مشخص است، در هر یک از کارگروه‌های کمیته تخصصی، علاوه بر هیات علمی، پژوهشگران فارغ التحصیل دکتری، یا افرادی که در مرحله پسادکتری قرار دارند و یا نخبه وظیفه، مشغول به کار می‌شوند؛ مثلاً کسی که تخصصش در زمینه مدل سازی مخزن باشد، در کارگروه مدل سازی فعالیت خواهد کرد.
مدیر طرح ازدیاد برداشت نفت دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: همچنین، علاوه بر افرادی که به صورت مستقیم و تمام وقت روی این پروژه مشغول می‌شوند، قرار است پروژه‌های دانشجویی را نیز هم به صورت خاص، به سمت فعالیت‌هایی در همین زمینه هدایت کنیم.
وی با بیان اینکه پیش از این پروژه‌های ازدیاد برداشت، به دفعات تعریف شده که متاسفانه هدفمند نبودند، گفت: در آن شرایط ممکن بود یک عضو هیات علمی روی نفت سبک کار کند و آن دیگری بر روی نفت سنگین! اکنون اما برنامه به صورتی خواهد بود که پروژه‌های دانشجویی به سمت و سویی حرکت کنند که مشکلاتی را از همان میدان خاص برطرف سازند و به عبارتی همه، همگرا شوند.
وی ادامه داد: در همین راستا، قرار است علاوه بر گروهی که به صورت مستقیم در این زمینه کار می‌کنند، پروژه‌های دانشجویی؛ چه دکتری و چه ارشد نیز، به گونه‌ای هدف دار باشد که اگر قرار است مشکلی را حل کند، مشکلات همین میدان باشد و اگر قرار است روی یک بحث خاص حوزه نفت کار کند، این میدان خاص، اولویت داشته باشند.
مدیر طرح ازدیاد برداشت نفت دانشگاه صنعتی اصفهان در تشریح بسته‌های کاری این پروژه نیز گفت: بسته‌های کاری به این صورت است که ابتدا یک غربالگری کلی درباره ازدیاد برداشت انجام می‌شود تا ببینیم در مناطق مختلف دنیا، به چه صورتی کار کرده‌اند. ضمن اینکه خصوصیت خود مخزن هم در نظر گرفته می‌شود. البته این منوط به این است که ابتدا دانشگاه به صورت کامل با این مخزن خاص آشنا شود.
وی افزود: در ادامه بحث مدل سازی و همچنین کارهای آزمایشگاهی است. در این بخش، مدل را با استفاده از داده‌های آزمایشگاهی اصلاح و سپس روش‌های مختلف ازدیاد برداشت را؛ چه به صورت آزمایشگاهی و چه به صورت مدل سازی و اینکه کدامیک برای شرایط این مخزن در این میدان مناسب است، معرفی می‌کنیم. در انتها هم بحث پایلوت میدانی است که دانشگاه‌ها در این بخش، عمدتاً نقش ناظر را ایفا می‌کند.
محمدی در پایان به این نکته نیز اشاره کرد که اگر در بخش‌های مختلف پروژه، به موضوعی برخورد کنیم که دانشگاه خودمان در آن زمینه خاص، دانشجو نداشته باشد، قطعاً از دانشگاه‌های دیگر یا شرکت‌های خارجی که در این زمینه دارای تکنولوژی هستند، استفاده خواهیم کرد.