گفته‌ها و ناگفته‌های روحانی از عزم جزم دولت

نشست خبری رییس جمهوری گرچه با تاخیر کرونایی برگزار شد اما گفته‌های صریح و ناگفته‌های مصلحت‌آمیز وی در این نشست تاکیدی دوباره بر عزم جزم دولت برای بهبود شرایط کشور بود؛ عزمی هم در بودجه‌نویسی و هم در تسریع پایان تحریم‌ها جلوه‌گر است.

حسن روحانی عصر دوشنبه در نشست خبری با حضور نمایندگان رسانه‌های داخلی و خارجی، به مرور و توضیح مهم‌ترین اقدامات انجام شده، در حال انجام و برنامه‌ریزی شده دولت در ماه‌های باقی مانده پرداخت. رییس جمهوری در این نشست صریح‌ترین، مطمئن‌ترین و منطقی‌ترین توضیحات هفت ساله گذشته و هفت ماه آینده را به اصحاب رسانه ارائه داد تا سخنانش هم در رسانه‌های داخلی و هم خارجی بازتاب گسترده داشته باشد. روحانی در این نشست تمام قد از بودجه دولت دفاع و تاکید کرد بند به بند درآمدهای بودجه متناسب با واقعیات کشور نوشته شده است و انتزاع مورد ادعای مخالفان بودجه نه تنها واقعیت ندارد بلکه از دسته همان تناقضات سال‌ها و ماه‌های اخیر است. رییس جمهوری باقی ماندن ایران در تحریم را حتی برای ثانیه ای بیشتر حرام دانست و تاکید کرد به کسی اجازه ایجاد تاخیر در رفع تحریم‌ها را نخواهد داد. بخش بازتاب یافته دیگر از سخنان رییس جمهوری، گلایه‌های وی از این میزان انتقاد و تاختن بر دولت بود.

نشستی خبری عصر دوشنبه رییس جمهوری بسیاری از پرسش‌های اخیر را درباره بودجه و برجام و تحریم و تهدید پاسخ گفت و امید آن بود که گوش شنوایی برای آن میان دیگر نهادها و قوا و رسانه‌های مخالف باشد، تیترهای توهین‌آمیز و اظهارات عجیب روز بعد از این نشست اما نشان داد که این امید چندان به بار نمی‌نشیند و دولت به نوعی در این جنگ نابرابر اقتصادی و تحریم در روزهای کورنایی تنهاست.

بودجه‌بندی براساس واقعیات کشور

لایحه بودجه از مهم‌ترین محورهای پرسش و پاسخ خبرنگاران و رییس جمهوری در نشست دوشنبه بود. بارها رسانه‌ها درباره بخش‌های مختلف آن از روحانی سوال پرسیدند و هربار با دفاع تمام قد وی از بودجه ۱۴۰۰ روبرو شدند. رییس‌جمهوری درباره نقاط ضعف بودجه که طی یک هفته گذشته بارها از تریبون‌های مختلف گفت: «نقطه ضعفی برای آن قائل نیستیم؛ بلکه برای بودجه، نقطه قوت قائلیم. بودجه ۱۴۰۰ به بهترین صورت تنظیم شده. کسانی که انتقادات و اشکالی به آن وارد می‌کنند، حق‌شان است. ما سال آینده به طور متوسط روزانه دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت و میعانات تولید و صادر خواهیم کرد و هیچ مشکلی در این باره نداریم.»

یکی از این انتقادات عجیب وارد شده بر لایحه بودجه ریشه در نگرانیها از دولت آینده دارد، گروهی معتقدند لایحه دست دولت آینده را در پوست گردو! خواهد گذاشت اما صرفنظر از دلایل این میزان دلواپسی درباره شرایط دولت آینده رییس جمهوری در پاسخ به این شبهه با تاکید بر اینکه روی بودجه ماه‌ها کار شده است، تصریح کرد: «بودجه خوبی تهیه کردیم که نیمی از آن توسط ما و نیمی توسط دولت بعدی اجرا می‌شود.» اجرای نیمی از بودجه توسط دولت تدبیر و امید در هیاهوی نگرانی برای دولت آینده فراموش شده اما به نظر می‌رسد در صورت همسو نبودن دولت آینده با جریان مخالف مدعی؛ این میزان دلواپسی برای آن به حسرتی مانده بر ذهن دلواپسان تبدیل خواهد شد. واقعیت آن است که دولت دستکم در سه سال گذشته بودجه را بر اساس تحریم‌های دشوار آمریکا تدوین کرده. بودجه امسال هم متکی بر واقعیات اقتصادی، سیاسی و بین‌الملل است. تاکید مکرر رییس جمهوری بر فروش میزان نفت آمده در بودجه نشان از عزم دولت برای شکستن سد تحریم دارد.

تحریم حتی برای ثانیه‌ای حرام است

شکستن تحریم به عنوان حقوق حقه مردم گرچه از همان ابتدای سال ۹۲ از اهداف مهم روحانی بود و برجام به ثمر نشسته اش از مهم ترین نشانه‌های تحقق این وعده اما دونالد ترامپ با نقض عهد خود اجازه بهره برداری درست کشور از این دستاورد را نداد. کشور در سایه برجام هرچند کوتاه مدت اما ثباتی را تجربه کرد که می‌توانست ادامه پیدا کند. گرچه برجام بیش از پنج سال است که در کانون تخئطه و حملات داخلی و خارجی دست و پای خود را از دست داد اما به تعبیر حجت الاسلام روحان با همین دست و پای بسته هم توانست در برابر زیاده خواهی‌های آمریکا ایستاده و سه بار اتحاد آن با جهان را برهم بزند.

این روزها امید به احیای برجام بیش از همیشه قوت گرفته و به همین دلیل است که مخالفان داخلی و خارجی آن هم شمشیر را از رو بسته‌اند تا ازسرگیری تحقق وعده روحانی به تعویق افتد. هشدار عصر دوشنبه روحانی اما می‌تواند نشان از عزم جدی وی برای تداوم ثمربخشی برجام و رفع تحریم‌ها باشد. رییس جمهوری با تاکید بر آنکه اگر شکستن تحریم میسر باشد و یک دقیقه تاخیر در آن حرام است؛ گفت: «دولت نخواهد گذاشت که عده‌ای بخواهند پایان تحریم را به تأخیر بیاندازند. عده‌ای می‌خواهند پایان تحریم را به تأخیر بیاندازند ما یک ساعت و یک دقیقه هم به آن رضایت نخواهیم داد و در برابر آنها خواهیم ایستاد.» با این تاکید رییس جمهوری به نظر می‌رسد که دولت هم با عنوان طرح مجلس یعنی اقدام راهبردی برای لغو تحریم هم راستاست. حجت الاسلام روحانی درباره این طرح مجلس ضمن تاکید بر مخالفت دولت با آن گفته است: «تفسیری که ما از این قانون برای اجرا داریم و آیین نامه آن را هم بر همان مبنا خواهیم نوشت؛ در چارچوب عنوان و قانونی است که می‌خواهد تحریم را بردارد نه قانونی که بخواهد رفع تحریم را تاخیر بیاندازد. البته نمایندگان مجلس هم به دنبال این موضوع هستند و بیان کردند که تحریم باید زودتر شکسته شود.» روحانی بیش از هر شخص دیگری می‌داند که آثار معیشتی، روانی و سیاسی تحریم ایرانیان را تا چه اندازه آزرده و افسرده کرده است و تداوم این آزردگی بر مردم صبور و مسلمان ایران را هم از غیرقانونی و هم حرام شرعی می‌داند. از این رو به نظر می‌رسد هر طرحی چه در داخل و چه در خارج از مرزهای ایران تحریم‌ها علیه ایران را تداوم بخشیده و تمدید کند با سد مستحکم دولت روبرو خواهد شد و این تمام تاکید رییس جمهوری در نشست خبری خود بود.

ترفیع و تشویق تضمینی با فحاشی به دولت

روزهای دشواری که دولت تدبیر و امید به ویژه در سه سال گذشته به منظور اداره کشور تجربه کرد، انتظار آن‌ها برای همراهی دیگر قوا به ویژه مجلس با این سختی‌ها را معقول جلوه می‌دهد اما لوایح مانده در کشو میزهای کمیسیون‌های مجلس یازدهم نشان می‌دهد نه تنها همراهی در کار نیست بلکه تریبون‌های تهدید و توهین هم همیشه دولت را مورد تاخت و تاز قرار می‌دهند. حجت الاسلام روحانی در نشست عصر دوشنبه گرچه بارها و به سیاق همه سال‌های گذشته تاکید کرد دولت اسیر حاشیه‌ها نخواهد بود اما از نحوه تعامل مجلس هم گلایه‌های فراوان داشت. رییس جمهوری گفت: «در همین مجلس یازدهم، لوایحی که در مجلس قبلی تصویب نشده بود، دولت بار دیگر به مجلس فرستاد که متاسفانه هیچ‌کدام در دستور کار نیست. طبق قانون اساسی، مجلس می‌تواند طرح داشته باشد اما داستان، داستان لوایح است و لوایح باید اصل باشد در مسائلی که نمایندگان لازم بدانند، آن را به صورت طرح به مجلس تقدیم کنند. عدم تناسب یعنی خواباندن لوایح دولت و رسیدگی پشت سر هم به طرح‌های نمایندگان، نمی‌تواند برای کشور و مردم خیلی مفید باشد.» عدم تعادل مورد اشاره در تصویب قوانین از سوی مجلس زمانی جالب توجه‌تر میشود که این قوه در دو قانون اخیر تصویبی و ابلاغی نظر دولت را مدنظر قرار نداد. اما تمام مخالفت‌ها با روحانی و دولت محدود به عدم تعادل در قانونگذاری نیست. دولت از اینکه هم در وسط میدان مبارزه با انواع فشارها و تحریم‌ها باشد و هم در هر شرایط و به هر بهانه‌ای سیببل حمله، گلایه مند بوده و حجت الاسلام روحانی در این زمینه گفته است: «چرا دولتی که وسط میدان است مورد حمله قرار می‌گیرد و چرا به بقیه حمله نمی‌شود و اگر کسی به دولت توهین کرد و فحاشی کرد و تهمت زد چرا تشویق می‌شود. آیا کسی جرات می‌کند به غیر از دولت مثلا به قوه قضائیه یا نیروهای مسلح توهین کند.» پرسش‌های استفهامی رییس جمهوری در روزهای گذشته بارها در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد و حتی منتقدانش را هم به این تفکر تلخ وادار کرد که چرا هر کسی به دولت فحاشی و توهین می‌کند تشویق و تقدیر می شود؟ مگر نه آن است که اگر گروهی مدعی نمایندگی مردم با یک میلیون رای هستند، روحانی نماینده ۲۴ میلیون رای است؟ یا به تعبیر رییس جمهوری، این دولت هم از آسمان نیامده و نماینده همین مردم مورد ادعای گروهی است.