سکوت «فجر ۳۹» در سوگ «علی انصاریان»/ پای «جن» به جشنواره باز شد!

سردبیر پرس – گروه هنر: «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری-تحلیلی روزانه‌ای است که به مرور متن و حاشیه سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازد. هر روز می‌توانید با «مهر سیمرغ ۳۹» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور، در متفاوت‌ترین دوره برگزاری قرار بگیرید.

امروز پنجشنبه ۱۶ بهمن‌ماه و هم‌زمان با پنجمین روز اکران فیلم‌های سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، در سینمای رسانه و سینماهای مردمی با پنجمین شماره از «مهر سیمرغ ۳۹» همراه شوید.

چهره روز؛ حسین دارابی

از همان روز انتشار فهرست ۱۱۰ فیلم متقاضی حضور در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، قابل پیش‌بینی بود که کارگردانان فیلم‌اولی سهم ویژه‌ای قرار است در این رویداد داشته باشند. در سه روز ابتدایی جشنواره و در میان ۶ فیلم اکران‌شده، هیچ فیلمی از کارگردانان فیلم‌اولی در جدول اکران اصحاب رسانه نبود اما دیروز هر دو سئانس نمایش برج میلاد، به دو فیلمساز فیلم‌اولی اختصاص پیدا کرد؛ ارسلان امیری و حسین دارابی.

فیلم سینمایی «مصلحت» هرچند در فضای رسانه‌ای بیشتر به‌عنوان فیلم تازه محمدرضا شفاه در مقام تهیه‌کننده که دو سال پیش فیلم «دیدن این فیلم جرم است» را در ویترین فجر داشت، معرفی شده است اما واقعیت این است که این فیلم را باید به‌عنوان اولین تجربه کارگردانی کارگردان جوانش هم مورد توجه قرار دهیم. حسین دارابی پس از سال‌ها تجربه در حوزه ساخت فیلم کوتاه، حالا برای اولین بلند سینمایی کارنامه‌اش سوژه‌ای حساس را انتخاب کرده است.

«مصلحت» روایتی ملتهب درباره عدالت دارد؛ آن هم با ارجاع مستقیم به برخی حوادث واقعی ثبت شده در تاریخ سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی در اواخر دهه ۵۰؛ داستان فیلم درباره یک مقام ارشد قضایی است که فرزندش مرتکب قتل می‌شود و مصلحت‌اندیشی اطرافیان در مواجهه با این پرونده، تبدیل به محور اصلی روایت فیلم می‌شود.

دارابی در نخستین گام کارگردانی خود، موفق ظاهر شده است. انتخاب درست بازیگران، پرداخت یکدست داستان، فضاسازی قابل‌قبول و داستان‌گویی با توجه به سلیقه مخاطبان عام سینما از ویژگی‌های مثبت اولین تجربه دارابی در مقام کارگردان است.

فیلم «مصلحت» تا به اینجا از فیلم‌های حساس جشنواره سی‌ونهم بوده است که احتمالاً در روزهای آینده بازتاب‌های بیشتری در فضای رسانه‌ای نیز پیدا خواهد کرد، باید دید آیا تجربه اولی حسین دارابی سرنوشتی مشابه تجربه اول کارگردانی رضا زهتابچیان یعنی «دیدن این فیلم جرم است» پیدا می‌کند یا بدون چالش می‌تواند پس از جشنواره، راهی اکران عمومی شود.

فیلم روز؛ زالاوا

فیلم سینمایی «زاوالا» را می‌توان دوست نداشت اما نمی‌توان اهمیت تجربه ساخت فیلم‌هایی از این دست را نادیده گرفت. ارسلان امیری که پس از سال‌ها فیلمنامه‌نویسی، حالا «زالاوا» را در مقام کارگردان به جشنواره رسانده است. فیلمی که به سینما وحشت شانه می‌زند و از نظر ژانری تجربه‌ای قابل توجه در سینمای ایران محسوب می‌شود.

ژانر وحشت یکی از ژانرهای مهم در سینمای جهان و مغفول در سینمای ایران است که به‌رغم ظرفیت بالایی که برای جذب مخاطب و تضمین پشتوانه اقتصادی سینمای ایران دارد، کمتر فیلمسازان ایرانی تن به تجربه اندوزی در آن می‌دهند. سال گذشته و به بهانه حضور همزمان دو فیلم «آن شب» ساخته کوروش آهاری و «پوست» به کارگردانی برادران ارک و نیز اکران خارج از مسابقه فیلم «شین» به کارگردانی میثم کزازی و تهیه‌کنندگی شهاب حسینی، به این موضوع اشاره کردیم که سینمای ایران به‌دنبال ثبت تجربه‌هایی تازه در حوزه این ژانر است و حالا «زالاوا» را می‌توان تلاشی دیگر برای رسیدن به تنوع ژانر در ویترین سینمای ایران قلمداد کرد.

امیری برای ساخت اولین فیلم سینمایی خود، داستانی واقعی را از اهالی روستایی در کردستان دستمایه قرار داده و از این منظر «زالاوا» یکی از آثار بومی جشنواره امسال هم محسوب می‌شود. سوژه محوری جن، کیفیت مواجهه اهالی یک روستا با «جن» است. هراس جمعی و باورهای عجیب آن‌ها برای مقابله با اجنه، موتور محرکه اصلی فیلم است. فیلم هوشمندانه موضع خود را در بستر رد یا تأیید وجود «جن» قرار نداده و محور اصلی روایت، کیفیت مواجهه آدم‌ها با این مقوله است.

بازیگر اصلی این فیلم سینمایی «نوید پورفرج» است، بازیگری که با حضور متفاوتش در نقش مکمل فیلم سینمایی «مغزهای کوچک زنگ‌زده»، اولین حضورش مقابل دوربین به‌شدت موردتحسین قرار گرفت و حالا در نقش اصلی این فیلم چالشی موفق را پشت سر گذاشته، او دست به انتخابی هوشمندانه زده و تصویری به‌کل متفاوت از آنچه از او در حافظه داشتیم، ارائه کرده است.

«زالاوا» هرچند برای رسیدن به نقطه ایده‌آل یک فیلم کامل هم از نظر ژانری و هم از نظر داستانی، نقاط ضعف جدی دارد اما در مجموع از آثار قابل بحث جشنواره سی‌ونهم محسوب می‌شود و باید دید از نگاه مخاطبان و داوران، تا پایان برگزاری جشنواره چه دستاوردی می‌تواند برای کارگردان تازه‌نفس خود فراهم آورد.

حاشیه روز؛ شوک ناگهانی یک خبر تلخ

هنوز چند دقیقه‌ای به آغاز اکران دومین فیلم روز چهارم برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در سالن ویژه اصحاب رسانه مانده بود که خبر تلخ بالاخره مخابره شد! مخاطبان حاضر در برج میلاد، در حال ورود به سالن نمایش فیلم سینمایی «مصلحت» بودند که خبر درگذشت علی انصاریان همه را در بهت و حیرت فرو برد.

برج میلاد فضایی متفاوت پیدا کرد، تصویری از علی انصاریان در کنار چند شمع و پارچه‌ای مشکی در لابی اصلی قرار گرفت و حرف اصلی گعده‌ها و جمع‌های هر روزه، به جای صحبت از فیلم و سینما، از جنس حسرت و افسوس «از دست دادن» شد.

در نخستین شماره از «مهر سیمرغ» بود که به بهانه اکران «رمانتیسم عماد و طوبا» علی انصاریان بازیگر این فیلم را به‌عنوان چهره روز نخست جشنواره سی‌ونهم فیلم فجر معرفی کردیم و حالا در میانه برگزاری جشنواره خبر درگذشتش، همه چهره‌های حاضر در جشنواره فجر را متأثر کرد. فوتبالیست باسابقه‌ای که در سال‌های اخیر ردای بازیگری به تن کرد و آنقدر در این مسیر جدی بود که توانست به‌عنوان یکی از گزینه‌های کاوه صباغ‌زاده برای ایفای نقش در فیلم تازه‌اش تبدیل شود. انصاریان حضوری متفاوت از آنچه از او انتظار داشتیم در فیلم «رمانتیسم عماد و طوبا» داشت اما خودش فرصت نکرد تا در کنار مخاطبان جشنواره‌ای به تماشای فیلم بنشیند.

دیروز علی انصاریان پس از هفته‌ها جدال با ویروس کرونا، سرانجام دارفانی را وداع گفت و صبح امروز هم آیین تشییع و خاکسپاری او با حضور حداقلی علاقمندانش به دلیل رعایت ملاحظات بهداشتی، برگزار شد.

دیروز و پس از پایان اکران فیلم سینمایی «مصلحت»، در آغاز نشست رسانه‌ای عوامل این فیلم، حاضران در برج میلاد یک دقیقه سکوت کردند و پس از آن با پخش کلیپی از صحبت‌های انصاریان در ستاد خبری جشنواره، یاد او گرامی داشته شد؛ گرامیداشتی که برای دقایقی چشم حاضران در سالن رسانه‌ها را تر کرد و حال و هوایی متفاوت به جشنواره سی‌ونهم بخشید.

پیشنهاد ویژه؛ روزی روزگاری آبادان

برای مخاطبان سینمای ایران به واسطه نقش‌آفرینی‌های درخشانش در فیلم‌هایی چون «ملکه»، «آسمان زرد کم‌عمق»، «قاتل اهلی» و «تنگه ابوقربت» شناخته می‌شود اما حرفه‌ای‌ترها به خوبی می‌دانند که حمیدرضا آذرنگ از سال‌ها پیش حضوری جدی در عرصه نویسندگی، کارگردانی و بازیگری تئاتر داشته است.

«روزی روزگاری آبادان» هم در واقع نسخه سینمایی یکی از تجربه‌های توفیق‌یافته آذرنگ بر صحنه نمایش محسوب می‌شود. آذرنگ نمایشنامه «روزی روزگاری آبادان» را در میانه دهه ۸۰ نوشت و بر صحنه نمایش آن را کارگردانی کرد. نمایشنامه‌ای که استقبال از آن به‌حدی بود که آذرنگ برای اولین تجربه کارگردانی خود در سینما، باردیگر سراغ آن رفته و با نقش‌آفرینی محسن تنابنده آن را سینمایی کرده است.

فیلم داستان خانواده پنج نفره «مصیب» است که در آخرین روز سال مشغول خرید شب عید هستند، اما به دلیل حال بد مصیب که ناشی از گرفتاری‌اش به مواد مخدر است کشمکشی میان آن‌ها در می‌گیرد و در اوج تلاش خیری مادر خانواده برای به آرامش رساندن خانواده به ناگاه اتفاقی غیرمنتظره همه آن‌ها را غافلگیر می‌کند.

فیلم «روزی روزگاری آبادان» را علی اوجی با همراهی عبدالله اسکندری تهیه کرده‌اند و امروز پنجشنبه در دومین سئانس اکران در سالن اصحاب رسانه روی پرده خواهد رفت.